Co powinna zawierać maść na oparzenia? Jak ją stosować?

Czym jest oparzenie?

Oparzeniem nazywamy każdy uraz skóry wywołany temperaturą, prądem elektrycznym, odczynnikami chemicznymi lub promieniowaniem. W zależności od rodzaju, wyróżnia się:

• oparzenia termiczne;
• oparzenia chemiczne;
• oparzenia popromienne;
• oparzenia elektryczne.

Najczęściej spotykanym rodzajem oparzenia jest oparzenie termiczne, które może nas spotkać na każdym kroku. Oparzyć można się na przykład w kuchni - wrzątkiem czy rozgrzanym olejem.

W zależności od skali i intensywności obrażeń, oparzenia dzielimy na stopnie.

• Oparzenie I stopnia - obejmuje tylko naskórek. Występuje niewielki ból, pieczenie, a czasem swędzenie.
• Oparzenie II stopnia - dociera do skóry właściwej. Pojawiają się bąble, nasila się ból. Występuje niskie ryzyko powikłań.
• Oparzenie III stopnia - uszkodzenie obejmuje całą skórę, w tym także nerwy i naczynia krwionośne. Chory może już nie odczuwać bólu, skóra jest twarda i wysuszona. Konieczna jest pomoc specjalisty.
• Oparzenie IV stopnia - dociera do głębszych tkanek i kości. Dochodzi do zwęglenia tkanek i rozległej martwicy.

Dlaczego oparzenia są niebezpieczne?

Skóra człowieka pełni ważną rolę w organizmie. Stanowi przede wszystkim barierę, która chroni przed czynnikami zewnętrznymi - w tym przed drobnoustrojami. Oprócz tego jest odpowiedzialna za temperaturę organizmu - dzięki aktywności gruczołów potowych reguluje ciepłotę ciała. 

Uszkodzenia skóry w wyniku poparzenia upośledza te funkcje, częściowo lub całkowicie. W jego następstwie dochodzi do naruszenia bariery, co otwiera wrota dla bakterii, wirusów i innych drobnoustrojów. Dochodzi również do niekontrolowanej utraty wody, co sprzyja odwodnieniu.

Grupami szczególnie narażonymi są małe dzieci i osoby starsze. W ich przypadku także częściej dochodzi do oparzeń ze względu na niedostatecznie rozwiniętą koordynację ruchową albo jej zaburzenia.

Oparzenia - pierwsza pomoc

Jest kilka rzeczy, które można zrobić na miejscu, by pomóc osobie oparzonej. Należy pamiętać, że samodzielnie zajmujemy się tylko oparzeniami maksymalnie 2-go stopnia, i tylko u osób dorosłych. Osoby z grup ryzyka, dzieci, osoby starsze i poważniejsze przypadki wymagają natychmiastowej pomocy specjalistycznej.

Pierwsza pomoc w oparzeniach przedstawia się następująco:

1. Należy zapewnić dostęp do oparzonego miejsca - pozbądź się biżuterii i ubrań w pobliżu rany.
2. Schłodź miejsce wodą letnią (zbyt zimna może doprowadzić do szoku termicznego).
3. Powstałych bąbli nie przekłuwaj samodzielnie - stanowią naturalny opatrunek.
4. Zaopatrz ranę wykorzystując opatrunki hydrożelowe lub żele na oparzenia. W przypadku braku specjalistycznych produktów - osłoń tymczasowo ranę jałową gazą do czasu dostępu do lepszych materiałów..
5. Zadbaj o nawodnienie osoby poparzonej.

Leczenie oparzeń

W przypadku oparzeń niezagrażających życiu, czyli 1-go lub 2-go stopnia można sięgnąć po rozwiązania dostępne pod ręką i w aptekach. 

Zapewne większość osób wybierze maści ze srebrem i antybiotykami. Brzmią one rozsądnie i są obecne na rynku od lat. Niestety, nie są one najlepszym i najbezpieczniejszym wyborem. 

Nowoczesne metody leczenia ran, w tym ran oparzeniowych, zakładają rezygnację z antybiotyków stosowanych miejscowo - są one nadużywane, co prowadzi do powstawania antybiotykoodporności. Jest to groźne zjawisko, które w przyszłości może doprowadzić do całkowitej bezużyteczności antybiotyków.

Co stosować na oparzenia?

Obecnie odchodzi się od stosowania zasypek, a także tłustych maści i kremów - dużo skuteczniejsza jest tak zwana mokra terapia ran, która wykorzystuje żele i specjalistyczne opatrunki.

Opatrunki hydrożelowe

Mają postać galaretki, ponieważ składają się w większości z wody. Zapewniają wilgotne środowisko, stanowią barierę dla czynników zewnętrznych, przynoszą ulgę w bólu. Są proste w użyciu, a ich koszt nie jest wysoki. Mogą mieć różne rozmiary, które w wielu przypadkach można docinać do wymaganego kształtu. Są nawet dostępne specjalne wersje hydrożelowych opatrunków na całą twarz (Aqua-Gel).

Żele na rany

Przynoszą ulgę i ułatwiają gojenie (Help4Skin gojenie oparzeń). W swoim składzie często zawierają antyseptyki o działaniu przeciwbakteryjnym (Sutrisept Hydrożel na rany, GRANUSept hydrożel na rany). W odróżnieniu do antybiotyków, bakterie nie wytwarzają na nie oporności. Można je łączyć z opatrunkami hydrożelowymi, wzmacniając i przedłużając ich działanie.

Maści na oparzenia słoneczne

Oparzenia słoneczne należą do oparzeń popromiennych. Mimo tego postępowanie w przypadku oparzeń słonecznych jest podobne - świetnie sprawdzą się zarówno opatrunki hydrożelowe, jak i żele na oparzenia. Dodatkowo sprawdzić mogą się produkty kosmetyczne - Thermi żel na oparzenia, Termcool, La Roche-Posay Posthelios. Maść na oparzenie słoneczne z antybiotykiem czy srebrem nie będzie tu wskazana. Na lżejsze przypadki oparzeń sprawdzą się mleczka (Dermedic Sunbrella, Ziaja Sopot Sun Mleczko po opalaniu) i popularne pianki z panthenolem (IWOSTIN SOLECRIN Pianka kojąca z D-pantenolem, PANTHENOL Spray), które ukoją podrażnioną skórę i pozwolą na jej regenerację.

Pamiętaj, że dostępność potrzebnych preparatów w pobliskiej aptece sprawdzisz za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Kozłowska, E., Cierzniakowska, K., Szewczyk, M. (2019). Postępowanie miejscowe w oparzeniach. Chirurgia po Dyplomie, 03. Dostępne na: https://podyplomie.pl/chirurgia/32768,postepowanie-miejscowe-w-oparzeniach. 
2. Jędrys, J. (2017). Oparzenia. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/165227,oparzenia.
3. Jędrys, J., Chrapusta, A. (2015). Oparzenia. Pierwsza pomoc i leczenie oparzeń termicznych. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://nagle.mp.pl/chirurgia/118094,oparzenia-pierwsza-pomoc-i-leczenie-oparzen-termicznych.
4. Kruszyna, T. (2019). Antyseptyka w leczeniu ran – podsumowanie konsensusu. Omówienie aktualizacji (2018). Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/chirurgia/leczenie-ran/206762,antyseptyka-w-leczeniu-ran-podsumowanie-konsensusu-omowienie-aktualizacji-2018.

Autor