Ukąszenie przez kleszcza może być niebezpieczne. Sprawdź w jaki sposób możesz uchronić się przed zagrożeniem.

Czas na sezon na kleszcze

Według ekspertów, na świecie żyje ponad 1000 różnych gatunków kleszczy. W Polsce możemy spotkać dziewiętnaście z nich. Kleszcze przebudzają się zazwyczaj już podczas pierwszych ciepłych dni, kiedy głodne zaczynają szukać pożywienia. W Polsce dzieje się to na przełomie marca oraz kwietnia. Przez cały okres wiosenny i letni, kleszcze są aktywne. Odetchnąć z ulgą można dopiero, gdy temperatury spadną poniżej zera. Wtedy kleszcze przestają żerować.

Kleszcze przenoszą nie tylko boreliozę

Szacuje się, że nawet blisko 30 procent kleszczy znajdujących się w Polsce, jest nosicielami bakterii Borellia, która wywołuję boreliozę. Powoduje to, że nie każde ukąszenie kleszcza oznacza chorobę. Niemal każde natomiast jest bezbolesne i prawie niezauważalne. Dlatego ważne jest, aby po powrocie do domu ze spaceru po lesie czy łące obejrzeć swoje ciało - szczególnie miejsca w których skóra jest najdelikatniejsza (pachwiny, zgięcia, miejsca za uszami itd.). Kleszcze są siedliskiem dla wielu patogenów, które przenoszą poprzez wkłucie. Powodują one bardzo poważne choroby, a wśród nich są i takie, które mogą okazać się śmiertelne.

Borelioza to tylko jedna z bardzo długiej listy chorób, którymi mogą zarazić nas kleszcze. Prócz boreliozy znanym zagrożeniem jest także zakażenie wirusem KZM, który powoduje kleszczowe zapalenie mózgu. To bardzo groźna choroba, która atakuje mózg oraz układ nerwowy człowieka. Zdarzały się przypadki śmiertelne. Na szczęście na rynku funkcjonuje szczepionka, która pozwala skutecznie chronić się przed zakażeniem tym wirusem.

Wśród innych chorób można wymienić anaplazmozę (choroba gorączkowa), erlichiozę monocytarną, bebeszozję lub anaplazmozę. Dobra wiadomość jest taka, że częścią z tych groźnych chorób nie można zarazić się w Polsce. Od wielu lat na pierwszym miejscu w naszym kraju znajduje się jednak borelioza. 

Borelioza to choroba, którą przenoszą bakterie borellia burgdorferi. Jej objawy są bardzo zróżnicowane, ale najczęstszym jest charakterystyczny czerwony rumień, który rozszerza się wokół miejsca ukąszenia przez kleszcza. Warto być jednak czujnym, ponieważ ten objaw pojawia się zaledwie u około 40-60% zakażonych na boreliozę osób. Zmęczenie, porażenie nerwu twarzowego, zawroty i bóle głowy, problemy z sercem to również objawy, które mogą sygnalizować zakażenie boreliozą. W Polsce co roku odnotowuje się około 20 tysięcy nowych zakażeń tą chorobą. Wciąż nie istnieje szczepionka na boreliozę, ale medycyna oferuje badania, które pozwalają zdiagnozować zakażenie i w jego konsekwencji rozpocząć leczenie.

Badanie krwi na boreliozę

Jeśli po ukąszeniu kleszcza, lekarz podczas konsultacji podejrzewa u pacjenta zakażenie boreliozą, pacjent zgłasza objawy, które mogą świadczyć o zakażeniu, zleca badania krwi. Obecnie rekomendowane są dwa z nich: test ELISA oraz Western Blot. Są to testy pośrednie, czyli takie, które nie wykrywają bakterii, a przeciwciała, które organizm w odpowiedzi na zakażenie zaczyna wytwarzać. Tylko dzięki pewnemu stwierdzeniu zakażenia boreliozą, lekarz może przystąpić do jej leczenia. Dzieje się to za pomocą antybiotyków. Warto również pamiętać, żeby nie śpieszyć się nadto z wykonywaniem wymienionych testów po wyciągnięciu kleszcza ze skóry, ponieważ nie każdy organizm szybko zacznie wytwarzać przeciwciała, przez co wynik może okazać się błędny. Przyjmuje się, że test elisa można wykonać po około 2 tygodniach od ukąszenia, zaś Western-Blot - po 4-6 tygodniach.

Badanie kleszcza

Coraz częściej słyszy się o badaniu nie tylko ukąszonego przez kleszcza człowieka, ale i samego pajęczaka. Jest to badanie genetyczne, które pozwala wykluczyć nosicielstwo chorób odkleszczowych przez badanego kleszcza. Metoda pozwala zatem na szybkie wykluczenie zakażenia. W tym celu usuniętego z ciała kleszcza dostarcza się do laboratorium, gdzie pajęczak jest badany. Po kilku dniach pacjent dostaje informacje czy kleszcz, który go ukąsił był nosicielem patogenów. Dzięki temu można wcześniej zareagować, uważniej obserwować ciało czy - po konsultacji z lekarzem, wprowadzić dalsze kroki leczenia. Pamiętajmy jednak, że nawet jeśli w laboratorium okaże się, że kleszcz był nosicielem choroby, nie oznacza to, że na pewno osoba ukąszona jest nią zarażona. 

Jak unikać ukąszeń kleszczy?

Wymienione wyżej metody działań stosuje się po ukąszeniu przez kleszcza. Istnieje jednak kilka prostych zasad, które mogą pomóc uniknąć kontaktu z tym pajęczakiem:

• Podczas spaceru warto nosić odzież, która zasłania nogi i ramiona - szczególnie w rejonach leśnych i trawiastych
• Po spacerze po miejsca w których mogły być kleszcze, warto wziąć prysznic lub kąpiel
• Należy oglądać swoje ciało - zwłaszcza w delikatniejszych miejscach

Warto pamiętać, żeby nie bagatelizować ukąszenia przez kleszcza. We wszystkim jednak warto zachować trzeźwy umysł, nie panikować i po prostu działać. Dzięki temu letni pobyt na łonie natury nie musi skończyć się długą chorobą wywołaną przez malutkiego pajęczaka.

Autor