Lukrecja gładka — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Lukrecja gładka — właściwości

Lukrecja gładka jest rośliną bogatą w glicyryzynę, która jest jedną z saponin triperpenowych. Dodatkowo występują w niej m.in. flawonoidy, glicerol, sterole, polisacharydy, fenole czy kwasy tłuszczowe i cukry. Dzięki zawartości tych związków lukrecja wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przeciwutleniające. Ma także chronić błonę śluzową żołądka, zapobiegając tym samym tworzeniu się wrzodów.

Lukrecja gładka — jak wygląda i skąd pochodzi?

Lukrecja gładka (łac. Glycyrrhiza glabra) to roślina z rodziny bobowatych (łac. Fabaceae Lindl.), występująca głównie na obszarze środkowej i wschodniej Azji, wschodniej i południowej Europie, Kaukazie, Mongolii i Syberii. 

Glycyrrhiza glabra może osiągać wysokość nawet 1,8 metra. Jej liście są złożone, nieparzysto-pierzaste. Kwiaty mają liliowo-fioletowy kolor i zbudowane są z groniastych kwiatostanów. Kwitnienie przypada na okres czerwca i lipca. Korzeń lukrecji, który stanowi główny surowiec medyczny, jest słabo rozgałęziony.

Lukrecja gładka — działanie, wskazania do stosowania

W medycynie tradycyjnej korzeń lukrecji był stosowany jako preparat łagodzący dolegliwości wynikające z niestrawności. Stosowano go również w przypadku przeziębienia. W medycynie ludowej natomiast miał poprawić stan osób cierpiących na chroniczny stres, przeziębionych czy alergików.

Lukrecja gładka na schorzenia przewodu pokarmowego

Korzeń lukrecji działa łagodząco na dolegliwości związane z niestrawnością. Łagodzi zgagę, uczucie nudności i wzdęcia. Napar z lukrecji ma ochronny wpływ na błonę śluzową żołądka. Po obfitych posiłkach, wypicie naparu z lukrecji pomoże pozbyć się uczucia ciężkości i nieprzyjemnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Lukrecja gładka na podwyższony poziom glukozy we krwi

W badaniach na zwierzętach wykazano, że ekstrakty z korzenia lukrecji obniżały poziom cukru we krwi, po kilkutygodniowym stosowaniu. Efekt ten prawdopodobnie jest skutkiem obecność glicyryzyny. Taka właściwość lecznicza korzenia lukrecji może być przydatna w diecie przeciwcukrzycowej, która stanowi główny filar postępowania u cukrzyków.

Lukrecja gładka na przeziębienie

Glicyryzyna jako jedna z saponin działa drażniąco na błonę górnych dróg oddechowych. Wpływa to na zwiększenie wydzielania wodnistej cieczy, która rozrzedza zalegający śluz. Efekt ten jest pomocny przy przyśpieszeniu odkrztuszenia wydzieliny zatykającej drogi oddechowe.

W badaniach in vitro wykazano również działanie przeciwbakteryjne. Jednak wyniki tych badań nie są jednoznaczne i wskazują na różną aktywność ekstraktów z lukrecji przeciwko różnym bakteriom.

Lukrecja gładka — jak dawkować?

Lukrecję gładką można spożywać w postaci naparu. Jego przygotowanie polega na zalaniu 1,5 grama korzenia lukrecji 150 ml zimnej wody, a następnie gotowaniu przez 5 - 7 minut, po czym odstawieniu na 15 minut do ostygnięcia. Tak przygotowany napój można spożywać 2 - 4 razy na dobę, nie dłużej niż przez 4 tygodnie. 

Gotowe preparaty zawierające korzeń lukrecji gładkiej powinny być dawkowane zgodnie z zaleceniami producenta, podanymi na ulotce.

Leki i suplementy zawierające lukrecję gładką

Na rynku dostępnych jest wiele leków zawierających korzeń lukrecji. W aptekach można znaleźć go w składzie płynów doustnych mających na celu łagodzenie dolegliwości z przewodu pokarmowego takich, jak niestrawność, wzdęcia, nudności czy zgaga, a także suplementów diety w postaci kapsułek, poprawiających trawienie.

Lukrecja gładka w ciąży

Ze względu na brak wystarczającej ilości badań nie zaleca się stosowania korzenia lukrecji gładkiej w czasie ciąży i karmienia piersią. 

Lukrecja gładka — przeciwwskazania i środki ostrożności

Szczególną ostrożność przy stosowaniu lukrecji powinny zachować osoby z nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami rytmu serca, hipokaliemią, zaburzeniami funkcji nerek i wątroby oraz stosującymi leki wchodzącymi w interakcje z korzeniem lukrecji. Lukrecja nie jest również zalecana do stosowania u dzieci.

Lukrecja gładka — możliwe działania niepożądane

Działania niepożądane występują częściej w przypadku spożycia większych dawek lukrecji gładkiej. W takich sytuacjach może dochodzić do zwiększenia się poziomu kortyzolu w organizmie, a co za tym idzie, do zwiększonej absorpcji wody i sodu, zmniejszenia stężenia potasu, nadciśnienia i duszności spowodowanych przewodnieniem. Dodatkowo stosowanie korzenia lukrecji może wiązać się ze skutkami ubocznymi w postaci m.in. zaburzeń widzenia, encefalopatii nadciśnieniowej czy rabdomiolizy (rozpadu mięśni szkieletowych).

Lukrecja gładka — interakcje z lekami i innymi ziołami

Substancje zawarte w lukrecji gładkiej wchodzą w interakcje z wieloma lekami. Część z tych interakcji jest zjawiskiem pożądanym i wykorzystywanym w medycynie. 

Połączenie kwasu salicylowego lub innych leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych z korzeniem lukrecji powoduje zmniejszenie podrażnienia błony śluzowej żołądka przez te leki. 

Lukrecja może nasilać działanie leków takich jak winblastyna, paklitaksel, kortykosteroidy, 

Szczególną ostrożność należy zachować u osób z nadciśnieniem, gdyż duża ilość zażywanej lukrecji może wpływać na podwyższenie ciśnienia tętniczego, co może wymagać zwiększania dawki leków na nadciśnienie.

Glycyrrhiza glabra wchodzi również w interakcję m.in. z:

• diklofenakiem sodu zwiększając jego miejscową absorpcję;
• digoksyną wpływając na jej zwiększoną toksyczność;
• diuretykami i doustnymi środkami antykoncepcyjnymi wpływając na zwiększenie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych spowodowanych zmniejszeniem stężenia potasu;
• testosteronem wpływając na zmniejszenie jego stężenia w organizmie.

Lukrecja gładka w Ziołopedii — podsumowanie

Właściwości korzenia lukrecji były wykorzystywane od wieków do leczenia dolegliwości z układu pokarmowego. Lukrecja gładka ma również działanie przeciwzapalne i wykrztuśne, dlatego chętnie była stosowana przy przeziębieniach. 

Ze względu na liczne interakcje, które zachodzą między lukrecją a innymi lekami, jej stosowanie zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem.

Bibliografia

1. El-Saber Batiha, G., Magdy Beshbishy, A., El-Mleeh, A., Abdel-Daim, M. M., & Prasad Devkota, H. (2020). Traditional Uses, Bioactive Chemical Constituents, and Pharmacological and Toxicological Activities of Glycyrrhiza glabra L. (Fabaceae). Biomolecules, 10(3), 352.
2. Thakur, A. K., & Raj, P. (2017). Pharmacological perspective of Glycyrrhiza glabra Linn: A mini-review. J. Anal. Pharm. Res, 5(5), 00156.
3. Marjhan N. "Review on medicinal properties of Glycyrrhiza glabra Linn. (Liquorice)". International Journal of Unani and Integrative Medicine 2024; 8(2): s. 17-23.
4. Torbus E., Paradowska K. "Całkowita zawartość polifenoli, flawonoidów i aktywność przeciwutleniająca ekstraktów z korzeni lukrecji gładkiej (Glycyrrhiza glabra L.)". Herbalism nr 1(7) / 2021: s. 31-44.

Autor