Właściwości oregano i jego zastosowania

Oregano – aromatyczne ziele

Oregano, a właściwie lebiodka pospolita (łac. Origanum vulgare) należy do roślin z rodziny jasnotowatych. Można je spotkać w wielu krajach Europy (przede wszystkim basenu Morza Środziemnego) i Azji Środkowej, gdzie gęsto porasta dobrze nasłonecznione pagórki.  Nazwa oregano pochodzi od greckich słów „oros” (góra) i „ganos”, co można przetłumaczyć jako „ozdobę góry”, gdyż oregano często płoży się na zboczach greckich gór, rozsiewając swój intensywny zapach. W Polsce oregano nazywa się również dzikim majerankiem lub macierzanką wysoką.

Wyróżnia się kilka gatunków oregano, a każdy z nich wyróżnia się innym zapachem. Roślina ta kwitnie od czerwca do września, dając drobne, różowoliliowe kwiaty. Oregano jest rośliną miododajną, w krajach śródziemnomorskich bardzo popularny jest miód z kwiatów oregano, który odznacza się mocno wyczuwalnym aromatem tej tego zioła.

Wartości odżywcze oregano

Najcenniejszym składnikiem oregano jest pozyskiwany z niego olejek eteryczny – olejek tymolowy, w którego skład wchodzą tymol, karwakrol i seskwiterpeny. Związki te wykazują silne działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, dlatego olejek z oregano stanowi przedmiot badań jako substancja do konserwacji żywności. Ponadto w liściach oregano obecne są kwasy organiczne (m.in. kwas rozmarynowy, kawowy, ursolowy), garbniki, flawonoidy oraz fitosterole, jak również pewne ilości witamin i związków mineralnych.

Zastosowania oregano

Oregano wykorzystywano do różnych celów jeszcze w starożytności. Stanowiła istotny element różnych obrządków rytualnych, gdyż była uznawana za symbol szczęścia, a także skuteczne ziele przeciwko czarom. Oregano wykorzystywano też do aromatyzowania wody, a także jako alternatywę dla dużo droższych i trudniej dostępnych herbaty i tytoniu. Ponadto liście i kwiaty lebiodki stosowano w barwieniu tkanin i wełny.

Przede wszystkim jednak oregano wykorzystywano jako przyprawę (a także konserwant do żywności) i roślinę leczniczą. Pomagało na dolegliwości żołądkowe, łagodziło choroby górnych dróg oddechowych, uśmierzało różne dolegliwości bólowe, a nawet miało być swego rodzaju antidotum na ukąszenia jadowitych zwierząt.

Co dzisiaj wiadomo na temat właściwości oregano? Przebadano przede wszystkim olejek z oregano, który odznacza się wysoką zawartością tymolu i karwakrolu. Badania dowodzą, że substancje te działają przeciwpasożytniczo, a także hamują wzrost licznych bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych (np. Escherichia Coli, Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes) oraz drożdżaków (np. Candida albicans) i pleśni (np. Aspergillus flavus). Badacze interesują się też potencjałem antyoksydacyjnym oregano, dzięki któremu może ono stanowić wsparcie w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych, w tym schorzeń sercowo-naczyniowych, cukrzycy czy nowotworów.

W ziołolecznictwie oregano stosowane jest jako środek na schorzenia dróg oddechowych, w celu złagodzenia odruchu kaszlowego oraz wspomagająco przy odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny. Ma również pomagać w schorzeniach przewodu trawiennego, łagodząc wzdęcia, działając przeciwbiegunkowo, wiatropędnie i przeciwskurczowo.

Jak wykorzystać oregano?

Chcąc wykorzystać właściwości oregano najlepiej zastosować je w kuchni. Do tego celu można użyć suszu dostępnego w sklepach lub świeżego ziela, które z powodzeniem można uprawiać w przydomowym ogródku lub w doniczce na okiennym parapecie. Oregano stanowi świetny dodatek aromatyzujący do sosów, zup, dań mięsnych, makaronów, past oraz flagowego dania kuchni włoskiej – pizzy.

Napar z oregano może służyć jako płukanka w przebiegu stanów zapalnych śluzówki jamy ustnej i gardła. Tak przygotowaną herbatę z oregano można też pić jako element wspomagający leczenie infekcji górnych dróg oddechowych.  Można skorzystać również z gotowych preparatów dostępnych w aptekach (np. Swanson Oregano, Now Foods Oregano Oil).

Przeciwwskazania do stosowania oregano

Choć oregano wydaje się niezwykle zdrowe, w nadmiarze może szkodzić. Z jego stosowaniem powinny uważać kobiety w ciąży, gdyż może ono działać rozkurczowo na mięśnie macicy. Ostrożność powinny też zachować kobiety karmiące piersią.

Spożywanie dużych ilości olejku z oregano może zaburzać wchłanianie żelaza, a także wchodzić w interakcję z niektórymi lekami.