Janowiec barwierski — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Janowiec barwierski — właściwości

Janowiec barwierski posiada w swoim składzie liczne alkaloidy, do których zaliczana jest między innymi anagiryna, cytyzyna i metylocytyzyna. Dodatkowo roślina ta zawiera izoflawony (genisteina), flawonoidy (luteolina), olejki eteryczne i garbniki. 

W niektórych badań wykazano, że janowiec barwierski zawiera również kwasy tłuszczowe, a także ich pochodne, np. palmitynian etylu, a także terpenoidy (mentol, anetol), alkohole diterpenowe, fitosterole, węglowodory nasycone i nienasycone, olefiny, triterpenowe pochodne oleananu i lakton monoterpenowy. 

Ponadto poznano niektóre właściwości janowca barwierskiego. Działa on moczopędnie, pobudza układ nerwowy i krążenia oraz oczyszcza organizm z produktów przemiany materii. W dodatku niektóre badania wykazały, że janowiec barwierski wykazuje właściwości przeciwutleniające, przeczyszczające, żółciopędne, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwdrgawkowe i przeciwnowotworowe. 

Janowiec barwierski — jak wygląda i skąd pochodzi?

Janowiec barwierski (łac. Genista tinctoria) występuje powszechnie w Europie i Azji, natomiast w Polsce jest rzadziej spotykanym gatunkiem. Janowiec to krzew należący do rodziny bobowatych (łac. Fabaceae). Osiąga maksymalnie do około 50-60 centymetrów wysokości i posiada sztywne, wznoszące się pędy. Liczne liście są drobne, wąskie, ostro zakończone i w niektórych miejscach lekko owłosione. Motylkowe kwiaty o żółtym kolorze, zebrane są na szczytach pędów, a po zapyleniu przekształcają się w owoce typu strąka.

Roślina kwitnie w okresie letnim, od czerwca do sierpnia. Występuje głównie w lasach, na wzgórzach i w dolnych partiach gór. Janowiec barwierski jest lubiany przez motyle i inne owady. Surowcem roślinnym pozyskiwanym z janowca barwierskiego jest ziele, a także żywica.

Janowiec barwierski — działanie, wskazania do stosowania

Janowiec barwierski ma liczne właściwości lecznicze, dzięki czemu może być wykorzystywany przy różnego rodzaju dolegliwościach i schorzeniach. Ze względu na działanie moczopędne, sprawdzi się w chorobach dróg moczowych. Ponadto roślina ta działa pobudzająco na układ nerwowy i układ krążenia, co znajdzie zastosowanie przy problemach z krążeniem, niedociśnieniem, a także z objawami z nimi związanymi. Dodatkowo tak jak wcześniej wspomniano, roślina ta działa przeciwzapalnie, przeczyszczająco i przeciwdrobnoustrojowo. 

Janowiec barwierski na układ moczowy

Janowiec barwierski jest znany ze swojego pozytywnego wpływu na układ moczowy. Roślina działa przeciwzapalnie i moczopędnie. Z tego powodu zadziała korzystnie przy schorzeniach dróg moczowych, takich jak dna moczanowa, kamica nerek i dróg moczowych oraz stany zapalne nerek i dolnych dróg moczowych. Ponadto janowiec działa wspomagająco i wspierająco na układ moczowy. W medycynie ludowej w tym wskazaniu stosowano go w formie odwarów.

Janowiec barwierski na układ krążenia

Tak jak już wcześniej wspomniano, janowiec barwierski działa pobudzająco na układ krążenia i układ nerwowy, ponadto ma działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Z tego powodu sprawdzi się przy miejscowych i ogólnych obrzękach, niedociśnieniu, a także przy chorobie zastoinowej serca. 

Janowiec barwierski na oczyszczanie organizmu

Janowiec barwierski zawiera w swoim składzie cytyzynę, która łagodzi tzw. głód nikotynowy. Substancja ta konkuruje z nikotyną o to samo miejsce na receptorze i stopniowo ją wypiera. W efekcie organizm palacza nie odczuwa objawów, wynikających z odstawienia nikotyny.

Co więcej, janowiec barwierski oczyszcza organizm z produktów przemiany materii i toksyn, także tych powstałych podczas palenia papierosów. Działa też przeczyszczająco, a zatem pomoże przy problemach z wypróżnianiem czy lekkich zaparciach. 

Janowiec barwierski — jak dawkować?

Brakuje szczegółowych danych dotyczących dawkowania janowca barwierskiego.

Leki i suplementy diety zawierające janowiec barwierski

Janowiec barwierski nie występuje w lekach czy suplementach diety. Ponadto jest trudno dostępny w postaci wysuszonego surowca.

Janowiec barwierski w ciąży

Brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania janowca barwierskiego w ciąży, a także u kobiet karmiących piersią. Z tego powodu nie należy stosować janowca barwierskiego na własną rękę. Każde zastosowanie tej rośliny powinno zostać skonsultowane z lekarzem. 

Janowiec barwierski — przeciwwskazania i środki ostrożności

Janowca barwierskiego nie powinny stosować osoby nadwrażliwe na którąkolwiek substancję czynną zawartą w roślinie. Dodatkowo ze względu na niedostateczną ilość informacji na temat bezpieczeństwa stosowania, nie powinny po nią sięgać kobiety ciężarne, karmiące piersią, a także dzieci. 

Janowiec barwierski — działania niepożądane

Istnieją doniesienia, że janowiec barwierski w dużych ilościach może powodować nudności, wymioty, a także kurcze toniczno-kloniczne. Z tego powodu należy zachować ostrożność podczas stosowania tej rośliny.

Janowiec barwierski — interakcje z lekami i innymi ziołami

Brakuje danych dotyczących interakcji janowca barwierskiego z lekami, bądź innymi ziołami. Jeśli stosujemy stale jakiekolwiek leki, to planowane zastosowanie janowca barwierskiego należy skonsultować z lekarzem bądź farmaceutą. 

Janowiec barwierski w Ziołopedii — podsumowanie

Janowiec barwierski jest rośliną, którą można znaleźć w lasach i na wzgórzach. Posiada charakterystyczne żółte kwiaty, a także bogaty skład chemiczny. W efekcie janowiec barwierski wykazuje liczne właściwości farmakologiczne — działa moczopędnie, przeciwzapalnie i oczyszcza organizm ze zbędnych produktów przemiany materii. Janowiec barwierski jest obiecującą rośliną, która w przyszłości może być szerzej wykorzystywana do tworzenia leków pochodzenia naturalnego.

Bibliografia

1. Rigano, D., Cardile, V., Formisano, C., Maldini, M. T., Piacente, S., Bevilacqua, J., ... & Senatore, F. (2009). Genista sessilifolia DC. and Genista tinctoria L. inhibit UV light and nitric oxide-induced DNA damage and human melanoma cell growth. Chemico-biological interactions, 180(2), 211-219.
2. Łuczkiewicz, M., Głód, D., Baczek, T., & Buciński, A. (2004). LC-DAD UV and LC-MS for the analysis of isoflavones and flavones from in vitro and in vivo biomass of Genista tinctoria L. Chromatographia, 60, 179-185.
3. Vladimirova, I. N., & Georgiyants, V. A. (2013). Lipophilic substances from Genista tinctoria. Chemistry of Natural Compounds, 49, 91-92.
4. Janowiec barwierski. Materia Medica Opoliensis. Dostępne na: https://mmo.uni.opole.pl/search?q=JANOWIEC+BARWIERSKI (Dostęp 02.06.2024)

Autor