Jak poradzić sobie z czkawką?

Skąd się bierze czkawka?

Czkawki w swoim życiu doświadczył każdy. Większość z nas od razu ją rozpoznaje. Czkawka objawia się rytmicznym skurczem przepony oraz mięśni międzyżebrowych. Dochodzi wówczas do gwałtownego wdechu przy jednoczesnym zamknięciu głośni (części krtani), czemu towarzyszy charakterystyczne czknięcie. Fizjologiczna czkawka nie jest groźna dla naszego zdrowia, choć potrafi być bardzo uciążliwa i często budzi skrępowanie. Zwykle występuje z częstotliwością od 2 do 60 razy na minutę i trwa do kilku minut.

Przyczyny czkawki

Przyczyną wywołującą czkawkę jest podrażnienie zakończeń nerwu błędnego lub przeponowego, a także włókien współczulnych, które unerwiają narządy klatki piersiowej i jamy brzusznej. Wówczas zamiast długich i łagodnych wdechów dochodzi do spazmatycznych skurczów mięśni przepony. Powietrzne jest wdychane nierównomiernie i gwałtownie, dochodzi także do zamknięcia się głośni i zahamowania przepływu powietrza, czego skutkiem jest właśnie czkawka. Co może prowadzić do pojawienia się czkawki? Najczęstszą przyczyną jest nadmierne i szybkie napełnienie żołądka, w trakcie którego połykamy zbyt dużo powietrza. Czkawkę może wywołać również wypijanie bardzo zimnych lub gorących napojów, ostre jedzenie, napoje gazowane, a także nadmiar alkoholu.

Po co nam czkawka?

Choć wydaje się, że czkawka jest zbędną i wyjątkowo uciążliwą reakcją naszego organizmu, ma ona swoje uzasadnienie. Zdaniem lekarzy czkawka jest ewolucyjnym odruchem, który miał nas chronić przed zachłyśnięciem. Z pewnością u wielu osób czkawka pojawia się w sytuacji, gdy napotykają problem z przełknięciem większego kawałka pokarmu lub zbyt dużej ilości napoju. W takich sytuacjach często połykamy również dużo powietrza. 

U niemowląt czkawka zdarza się częściej niż u dorosłych ze względu na niedostatecznie wykształcony układ trawienny. Jest on mały i szybko się wypełnia, zwłaszcza, gdy dziecko je bardzo łapczywie i zachłystuje się powietrzem podczas karmienia. Wraz z dorastaniem czkawka pojawia się coraz rzadziej.

Domowe sposoby na czkawkę

Jeżeli czkawka dotyka nas sporadycznie, możemy spróbować sięgnąć po znane, domowe sposoby na tę dolegliwość. Choć w większości przypadków badania naukowe nie potwierdzają ich skuteczności, wiele osób deklaruje, że odruch czkania po nich zanika.

• Łyżeczka cukru - gdy organizm skupia się na innej czynności, odruch czkania ustaje. Podobny efekt można uzyskać przy zjedzeniu łyżeczki miodu czy masła orzechowego.
• Szklanka wody - wypicie małymi łyczkami szklanki wody, co umożliwia rytmiczną pracę przełyku oraz przepony i uspokaja odruch czkania.
• Wstrzymanie oddechu - dzięki temu zwiększamy stężenie dwutlenku węgla we krwi, co rozluźnia przeponę. Innym sposobem dającym podobny efekt jest oddychanie do papierowej torebki.

Co zrobić, gdy czkawka nie mija?

W zdecydowanej większości przypadków czkawka mija w ciągu kilku minut. Zdarza się jednak, że czkawka nie przemija i trwa przez wiele godzin, a nawet dni czy miesięcy. Ma to znaczący wpływ na komfort życia i może prowadzić do utraty masy ciała, chronicznego zmęczenia, a nawet rozwoju depresji. Warto wiedzieć, że zjawisko to może być objawem wrzodów żołądka lub refluksu żołądkowo—przełykowego, a także niektórych zaburzeń metabolicznych, jak cukrzyca, hiperurykemia, niewydolność nerek czy hipokalcemia. Czkawka może towarzyszyć również takim chorobom, jak:

• choroba niedokrwienna serca,
• przepuklina przeponowa lub rozworu przełykowego,
• zapalenie otrzewnej,
• stanów zapalnych pęcherzyka żółciowego,
• zapalenia trzustki lub wątroby,
• zapalenia gardła i krtani.

Jeśli więc czkawka nas męczy od kilku dni, powodując uciążliwe bóle brzucha, odbijanie czy zawroty głowy, koniecznie powinniśmy się wybrać do lekarza, który ustali, co jest przyczyną naszego stanu. Przewlekła czkawka może wymagać leczenia farmakologicznego, wówczas stosuje się chlorpromazynę (Fenactil). Lek ten wydawany jest wyłącznie z przepisu lekarza. Jeżeli interesuje nas jego dokładne działanie oraz ewentualne skutki uboczne, z łatwością możemy znaleźć te informacje w serwisie KtoMaLek.pl. Wyszukiwarka umożliwia także rezerwację leków w najbliższej aptece.

Badacze sprawdzają także działanie leków na bazie metoklopramidu i baklofenu w terapii czkawki opornej na leczenie. Na razie jedna nie ma wiarygodnych wyników badań, które potwierdzałyby ich skuteczność w leczeniu tej dolegliwości.

Autor