Tomografia‌ ‌komputerowa‌, ‌a‌ ‌skutki ‌uboczne‌ ‌

Metoda ta posiada szereg zalet, dlatego też jest chętnie wykorzystywana w medycynie. Pozwala na wczesne wykrycie chorób i nieprawidłowości, co z kolei znacznie zwiększa szanse na uratowanie zdrowia i życia.

Ciągle jednak pozostaje obawa i niepewność wobec skutków ubocznych, jakie może nieść ze sobą tomografia komputerowa. Promienie rentgenowskie wytwarzają promieniowanie jonizujące, które może potencjalnie powodować skutki biologiczne w żywej tkance. Jest to ryzyko, które wzrasta wraz z liczbą ekspozycji na takie promieniowanie w ciągu życia danej osoby. Dawka promieniowania podczas pojedynczej sesji może wynieść od 2 do 8 mSV (milisiwertów). Dla porównania warto zaznaczyć, że człowiek w ciągu życia narażony jest na promieniowanie kosmiczne oraz promieniowanie pochodzące z przedmiotów codziennego użytku. Przyjmuje się, że w Polsce jest to dawka rzędu 170mSV w ciągu 70 lat życia. Przy czym pojedyncze zdjęcie RTG danej części ciała, to zaledwie 0,02 mSV. Dlatego badanie tomografem zleca się tylko w takich przypadkach, kiedy jego wykonanie jest konieczne, a inne metody nie pozwalają na dokładną diagnozę. Niezależnie od tego, czy tomografia komputerowa wykonywana jest prywatnie, czy na NFZ, konieczne jest skierowanie od lekarza.

Aktualnie w medycynie stosuje się tzw. zasadę ALARA "As Low As Reasonably Achievable". Oznacza to, że nie naraża się pacjenta na promieniowanie więcej niż jest to konieczne. Nowoczesne aparaty do tomografii zaopatrzone są w specjalny system dawkowania promieniowania X. Oznacza to, że w trakcie skanowania system może regulować ilość promieniowania w zależności od zapotrzebowania. Na przykład miednica i obręcz barkowa wymagają większych wartości promieniowania niż pozostałe części ciała. Reasumując, pojedyncze badanie nie stanowi dużego zagrożenia dla zdrowia i nie należy się go obawiać. Trzeba jednak decydować się na nie świadomie i odpowiedzialnie.

Przeciwwskazania

U kobiet w ciąży tomografia komputerowa raczej nie jest zalecana. Stosuje się wówczas bezpieczniejsze metody takie jak MRI, czy USG. Istnieją jednak przypadki, kiedy lekarz po odpowiedniej ocenie ryzyka dla płodu i korzyści płynących z diagnozy decyduje się na wykonanie badania.

Do przeprowadzenia tomografii u dzieci potrzebna jest zgoda rodziców. Organizm, który wciąż jeszcze się rozwija, jest bardziej podatny na negatywne skutki promieniowania, dlatego badanie przeprowadza się tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Osoby starsze również są zaliczane do grupy ryzyka.

Przeciwwskazaniem do wykonania badania może być też silna klaustrofobia. W trakcie badania pacjent umieszczany jest w wąskiej tubie tomografu, co może powodować dyskomfort i stany lękowe. W takich przypadkach najczęściej stosuje się środku uspokajające lub narkozę.

Dodatkowe przeciwwskazania związane z tomografią komputerową dotyczą podania kontrastu, ponieważ nie mogą go przyjąć osoby z nieprawidłowym poziomem TSH i kreatyniny. Jeśli ma być podany kontrast, pacjent musi wcześniej wykonać badania laboratoryjne:

• oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi;
• oznaczenie wskaźnika GFR;
• oznaczenie stężenia TSH, fT3 i fT4 we krwi.

Dodatkowe przeciwskazania

• astma i rozedma płuc;
• cukrzyca insulinozależna;
• nadciśnienie;
• niewydolność wątroby i nerek;
• ostra i przewlekła niewydolność krążenia;
• alergia;
• jaskra;
• drgawki pochodzenia mózgowego.

Tomografia komputerowa z kontrastem, a działania niepożądane

W przypadku tomografii bez kontrastu pacjent może powrócić do codziennych czynności w zasadzie zaraz po zakończeniu sesji. Chyba że zastosowano środku uspokajające/narkozę.

Jeśli stosowany był kontrast, należy pozostać w placówce jeszcze co najmniej 30 minut po zakończeniu badania, aby upewnić się, że nie wystąpiły niepożądane działania takie jak:

• duszności;
• atak paniki, duszności, kołatanie serca;
• reakcja alergiczna;
• nudności, wymioty.

Aby jak najszybciej wypłukać kontrast z organizmu, zaleca się, aby po badaniu pić dużo wody.

Autor