Jak pomóc osobie w toksycznym związku?
- Publikacja:
- 2025-08-11 15:12
- Aktualizacja:
- dzisiaj 12:38
I czy w ogóle się da? Cudzych związków nie da się całkowicie „naprawić” z zewnątrz. Każda relacja to skomplikowana droga pełna emocji, sytuacji i zależności, do której nie mamy pełnego wglądu, nawet jeśli w relacji jest bliska dla nas osoba. Nigdy nie wiemy wszystkiego i często znamy tylko jedną stronę medalu.
Wtrącanie się na siłę często (a nawet prawie zawsze) przynosi odwrotny efekt, a nasze dobre intencje mogą zostać odczytane nie jako chęć pomocy, a jako atak, ocena, brak zrozumienia.
A jednak tu jesteś. Rozumiemy, bo są sytuacje, w których nie sposób przejść obojętnie i patrzeć beztrosko na cierpienie kogoś bliskiego. Podpowiemy Ci, co możesz zrobić a na co lepiej uważać na tej trudnej drodze wsparcia.
Czym jest toksyczny związek?
Na wstępie warto zaznaczyć, że nie każdy trudny związek jest toksyczny. Nieporozumienia i kłótnie zdarzają się nawet w najszczęśliwszych relacjach. Toksyczność rozpoznaje się najczęściej po jej długofalowym negatywnym wpływie na psychikę. Toksyczną jest relacja, która zamiast budować, powoli podważa pewność siebie, rozbraja nasze poczucie bezpieczeństwa, a w skrajnych przypadkach prowadzi do psychicznego lub fizycznego wyczerpania i cierpienia.
To może przyjmować różne formy: od subtelnej manipulacji, gaszenia entuzjazmu, przez kontrolowanie życia partnera, zazdrość, groźby, aż po jawną przemoc psychiczną lub fizyczną. Czasami też toksyczne okazuje się to, co po prostu nam nie służy – relacja, w której dominuje chłód emocjonalny, brak wsparcia, obojętność. Takie doświadczenia potrafią działać równie wyniszczająco.
W toksycznym związku osoba może czuć się winna za rzeczy, na które nie ma wpływu. Zacząć wierzyć, że zasługuje na to, jak jest traktowana. Stracić kontakt z własnymi potrzebami, bo cała jej uwaga skupia się na nastrojach i wymaganiach partnera.
Dlaczego tak trudno to zauważyć?
Wiemy o innych tyle, ile chcą nam pokazać. Uśmiechy, piękne zdjęcia w mediach społecznościowych, pozorna bliskość. Osoba w takiej relacji racjonalizuje, tłumaczy, szuka usprawiedliwień. Często nawet podświadomie, odwołując się do tak zwanych mechanizmów obronnych. Bywa, że zmienia swoje granice, porzuca przyjaciół, a nawet zmienia poglądy – wszystko, by relacja przetrwała.
Często osoba poszkodowana, NIE jest zupełnie nieświadoma. Może coś przeczuwa, ale bardzo się boi, że jeśli to zobaczy, to świat się rozsypie. Lęk przed samotnością, przed oceną, wstyd, zależność emocjonalna albo materialna… to powody, które utrzymują toksyczne relacje latami.
Jak naprawdę pomóc?
Pomoc w takich sytuacjach wymaga wyjątkowego wyczucia. Bardzo łatwo sprawić, że ktoś zamknie się przed nami jeszcze bardziej. Zamiast mówić wprost: „musisz odejść”, lepiej zadać pytanie: „czy Ty dobrze się z tym czujesz?” albo „czy masz przestrzeń, żeby być sobą?”. Daj miejsce na refleksję, zamiast próbować przekonać od razu i na siłę.
Ważne jest też, by nie krytykować partnera/ partnerki tej osoby. Emocje zapewne są bardzo silne i masz ochotę wykrzyczeć całą swoją złość. Jednak kiedy kogoś atakujesz, instynktownie chroni to, co dla niego ważne. Lepiej mówić o konkretnych sytuacjach: „widziałem, że bardzo się wtedy zdenerwowałaś po jego wiadomości”, „zauważyłam, że częściej płaczesz”, niż odwoływać się do ataku personalnego.
Bycie obok, uważne słuchanie i dawanie wsparcia – to więcej, niż Ci się wydaje. Nie jest to pomoc rewolucyjna, po której dostaniesz podziękowanie i czerwony dywan. Ale kiedy nadejdzie moment przełomowy, twoja obecność i wsparcie mogą okazać się siłą napędową do zmiany.
A jeśli sytuacja jest poważna?
W niektórych przypadkach toksyczność przeradza się w przemoc. Wtedy nie chodzi już tylko o trudne emocje, ale o realne zagrożenie. Jeśli widzisz, że bliska osoba doświadcza zastraszania, wybuchów agresji, prób odcięcia jej od świata… warto zasugerować skorzystanie z pomocy specjalisty, np. psychologa lub pracownika organizacji wspierających ofiary przemocy.
Pamiętaj jednak, że decyzja o szukaniu pomocy musi należeć do niej. Możesz podsunąć informacje, pokazać, że istnieją bezpieczne drogi wyjścia, zaoferować pomoc w wyborze specjalisty - ale nie możesz nikogo zmusić do sięgnięcia po wsparcie.
Zadbaj też o siebie
Pomaganie komuś w trudnym związku potrafi być trudne również dla nas. Masz prawo czuć frustrację, bezsilność, złość. Możesz też zacząć wątpić, czy w ogóle robisz coś dobrze. Dlatego równie ważne jest, byś w tym procesie nie zapominał o sobie. Daj sobie prawo do przerw, do rozmowy z kimś zaufanym, do zadbania o swoje emocje. Do zwykłego odpoczynku, bez wyrzutów sumienia. Trzeba mieć dużo siły, by dzielić ją na dwoje.
