Hormony, stres, przepracowanie. Najczęstsze przyczyny problemów z zajściem w ciążę

Problemy z hormonami i niepłodność

Organizm ludzki wykorzystuje aż 50 hormonów do stabilizacji różnych funkcji organizmu. Niektóre z nich - jak estrogen i progesteron u kobiet - pomagają regulować rozwój i uwalnianie żeńskich komórek rozrodczych.

Gdy produkowana jest zbyt duża lub zbyt mała ilość danego hormonu, procesy te nie przebiegają prawidłowo. Zaburzenia równowagi hormonalnej mogą wywoływać niepłodność u kobiet, zakłócając owulację lub utrudniając wzrost śluzówki macicy – endometrium. 

Częstym schorzeniem endokrynologicznym, które zaburza owulację, jest zespół policystycznych jajników (PCOS). Problem dotyka od 5 do 10% kobiet w wieku rozrodczym. Przyczyny jego rozwoju nie zostały do końca poznane. Może przebiegać z objawami hyperandrogenizacji czy też insulinooporności.

Jeżeli pojawiają się trudności z zajściem w ciążę, warto obserwować reakcje swojego organizmu. Wiele z nich pomoże nam rozpoznać, czy za zaburzeniami owulacji stoją hormony, w tym:

• brak miesiączki lub obfite i bolesne miesiączki,
• owłosienie na twarzy lub przerzedzenie włosów,
• przyrost masy ciała,
• problemy trawienne,
• napięcie lub depresja,
• bezsenność,
• trądzik,
• niskie libido.

W przypadku rozpoznania niepokojących symptomów, niezbędna będzie konsultacja z lekarzem. Odpowiednia terapia, prowadzona przez ginekologa lub endokrynologa, zwiększy szansę zajścia w upragnioną ciążę.

Związek pomiędzy stresem a płodnością

Szybkie tempo życia powoduje przewlekły stres, a to nie wpływa dobrze na zdrowie reprodukcyjne. Szczególnie w dzisiejszych czasach częstym powodem napięcia jest zmęczenie i przepracowanie. Bez względu na przyczynę, stres uruchamia łańcuch reakcji biologicznych w organizmie, które mogą powodować deregulację systemu hormonalnego. 

Te zmiany mogą prowadzić do obniżenia płodności u obojga partnerów. Hormony płciowe (estrogen, progesteron u kobiet i testosteron u mężczyzn) oraz główny hormon stresu (kortyzol) są wytwarzane z cholesterolu. Pod wpływem stresu zwiększa się produkcja kortyzolu, ale jednocześnie spada poziom testosteronu i progesteronu. Przewlekły stres może także obniżać poziom estrogenów, a także pozostałych androgenów.

Co zrobić, gdy stres sprawia, że nie mogę zajść w ciążę

Alice Domar z Boston IVF wykazała w badaniach, że kobiety, których ślina miała wysoki poziom alfa-amylazy (enzymu, który wzrasta w stresie), potrzebowały 29% więcej czasu, aby zajść w ciążę w porównaniu do tych, które miały go mniej.

Jeżeli stres uniemożliwia nam normalne funkcjonowanie i znacznie utrudnia leczenie niepłodności, warto zgłosić się po pomoc do psychologa lub psychiatry. Trzeba pamiętać, aby w takiej sytuacji nie obwiniać siebie. Konsultacja ze specjalistą pomoże wskazać powody niepokoju oraz dobrać właściwe rozwiązania. 

Pary starające się o dziecko, powinny zadbać o równowagę psychiczną i spokój. Znalezienie sposobów na zmniejszenie stresu może znacznie poprawić samopoczucie i w efekcie wspomóc prawidłowe działanie układu rozrodczego. Polecane sposoby na przywrócenie wewnętrznego balansu to:

• porzucenie niezdrowych nawyków (alkohol, fast foody, papierosy),
• techniki relaksacji (joga, ćwiczenia oddechowe),
• rezygnacja z nadmiaru obowiązków,
• poświęcanie więcej czasu na drobne przyjemności,
• wsparcie bliskich,
• aktywność fizyczna,
• dobry sen.

Bibliografia:

1. Maura Scanlan, How stress affect fertility, Dostępny w Internecie: apathtonaturalhealth[dot]com/blog/how-stress-affects-fertility.
2. Kristin L. Rooney, Alice D. Domar, The relationship between stress and infertility, dostępny w Internecie: ncbi.nlm.nih[dot]gov/pmc/articles/PMC6016043/.
3. Christin Perry, Could a Hormonal Imbalance Be Affecting Your Fertility?, Dostępny w Internecie: parents[dot]com/getting-pregnant/infertility/treatments/hormone-imbalance-and-pregnancy/.
4. Claire Gagne, Can stress really prevent you from getting pregnant?, Dostępny w Internecie: todaysparent[dot]com/getting-pregnant/trying-to-conceive/can-stress-really-prevent-you-from-getting-pregnant/.
5. Christine Brady, Shaymaa S. Mousa, Shaker S. Mousa, Polycystic ovary syndrome and its impact on women’s quality of life: More than just an endocrine disorder, Dostępny w Internecie: ncbi.nlm.nih[dot]gov/pmc/articles/PMC3108690/.
6. Celina Łepecka-Klusek, Anna B. Pilewska-Kozak, Grzegorz Jakiel, Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO, Dostępny w Internecie: agro.icm.edu[dot]pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-90d21ccf-4d4d-4936-9580-9459fd899f4e/c/fulltext213.pdf.

• dr n. med. Artur Kobielski
• specjalista ginekolog-położnik z kliniki InviMed w Katowicach
• https://www.invimed.pl/lekarze/artur-kobielski

Autor