Babka zwyczajna — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Babka zwyczajna — właściwości

Babka zwyczajna, a dokładniej liście babki zwyczajnej, które są wykorzystywane w lecznictwie, zawierają wiele składników czynnych pozytywnie wpływających na nasz organizm. Należą do nich garbniki, flawonoidy, witaminy C, K i A oraz związki mineralne, takie jak cynk, potas i magnez.

Babka zwyczajna posiada wiele właściwości, które mogą być wykorzystywane zarówno w domowych warunkach, jak i są stosowane przy produkcji leków i suplementów diety. Do najważniejszych właściwości babki zwyczajnej zalicza się działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przyspieszające gojenie ran, ale również wykrztuśne i wpływające na naczynia krwionośne. Surowce zielarskim są liście babki zwyczajnej (łac. Folium Plantaginis majoris).

Babka zwyczajna — jak wygląda i skąd pochodzi?

Babka zwyczajna (łac. Plantago major L.) jest rośliną osiągającą do 30 centymetrów wysokości z krótką łodygą oraz rozłożystymi przy ziemi liśćmi. Praktycznie całą wysokość babki zwyczajnej stanowią jej łodygi kwiatonośne wraz z kwiatostanami.

Babka zwyczajna wywodzi się z terenów Europy oraz Azji, jednak wraz z rozprzestrzenianiem się ludności z tych kontynentów spotykana jest obecnie na całym świecie, w szczególności duże jej skupiska spotyka się na terenach Ameryki Północnej. 

W Polsce babkę zwyczajną można spotkać na całym terytorium naszego kraju, przede wszystkim na łąkach, przydrożach, ale również jako chwast na terenach uprawnych.

Babka zwyczajna — działanie, wskazania do stosowania

Babka zwyczajna wykazuje szereg działań korzystnych dla naszego organizmu. Najważniejszym z nich jest działanie przeciwzapalne, które sprawdza się zarówno w infekcjach górnych dróg oddechowych, jak i przy problemach skórnych. Dzięki zawartości witaminy K ma również pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu krwionośnego.

Babka zwyczajna na infekcje górnych dróg oddechowych

Babka zwyczajna w postaci syropu lub przygotowanego w domowych warunkach naparu z liści babki zwyczajnej wykazują działanie wspomagające w infekcjach górnych dróg oddechowych. Skuteczność działania babka zwyczajna zawdzięcza właściwościom przeciwdrobnoustrojowym, w szczególności przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Dodatkowo pozytywny wpływ na zwalczanie infekcji górnych dróg oddechowych ma działanie przeciwzapalne, łagodzące ból i podrażnienie górnych dróg oddechowych.

Babka zwyczajna wykazuje działanie wykrztuśne, ułatwiające odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. 

Babka zwyczajna na żylaki

Babka zwyczajna wykazuje pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu krwionośnego przede wszystkim dzięki obecności witaminy K oraz witaminy C. Oba te składniki pozytywnie działają na naczynia krwionośne, zapobiegając powstawaniu zakrzepów (witamina K) oraz uszczelniając naczynia krwionośne (witamina C).

Babka zwyczajna na rany

Babka zwyczajna w postaci okładów z liści stosowana była już wielu lat w leczeniu ran skórnych. Zawartość w składzie witaminy A wpływa na funkcje regeneracyjne naskórna, a działanie przeciwzapalne i ściągające dodatkowo przyspiesza proces gojenia się ran. Okłady z liści babki zwyczajnej można wykonać w domowych warunkach, rozdrabniając świeże liście i umieszczając je na gazie, a następnie przyłożyć do zmiany skórnej.

Babka zwyczajna — jak dawkować?

Syrop z babki zwyczajnej

Syrop z babki zwyczajnej możliwy jest do przygotowania w domu poprzez zagotowanie liści we wrzącej wodzie wraz z dodatkiem cukru. Następnie należy przesączyć otrzymany syrop od pozostałości liści. Syrop posiada działanie wykrztuśne, należy przyjmować go w porcjach około 10-20 ml 2-3 razy dziennie.

Napar z babki zwyczajnej

Napar z liści babki zwyczajnej wykonuje się poprzez zalanie łyżki suszonych liści babki około 250 ml wrzącej wody oraz pozostawienie pod przykryciem na 5 minut. Po przecedzeniu i ostudzeniu napar należy stosować raz dziennie doustnie lub w postaci okładów na zmiany skórne.

Leki i suplementy zawierające babkę zwyczajną

Babka zwyczajna w dostępnych na polskim rynku lekach i suplementach diety znajduje się w szczególności w preparatach złożonych. Jedynym lekiem z babką zwyczajną są czopki homeopatyczne stosowane przy ząbkowaniu u niemowląt. 

Babkę zwyczajną w suplementach diety i wyrobach medycznych w postaci ekstraktu znajdziemy w maściach i żelach stosowanych w leczeniu żylaków oraz poprawiających funkcjonowanie układu krwionośnego, oraz maściach działających rozgrzewająco i przeciwzapalnie. Działanie przeciwzapalne babki zwyczajnej wykorzystywane jest również w żelu do stosowania na powieki wraz z innymi składnikami roślinnymi.

Babka zwyczajna w ciąży

Babka zwyczajna uznawana jest za bezpieczną roślinę w ciąży, niewpływającą na rozwój płodu ani na proces karmienia piersią. Jednak jak przy każdym innym preparacie jej stosowanie w celach leczniczych, przede wszystkim w postaci doustnych preparatów, należy skonsultować z lekarzem przed rozpoczęciem przyjmowania.

Babka zwyczajna — przeciwwskazania i środki ostrożności

Babka zwyczajna, jako bezpieczna w stosowaniu roślina, nie ma bezpośrednich przeciwwskazań do stosowania, jednak należy zachować ostrożność w przebiegu chorób układu pokarmowego, w szczególności jelit. W przypadku zdiagnozowanych chorób jelit stosowanie preparatów babki zwyczajnej należy skonsultować z lekarzem.

Babka zwyczajna — możliwe działania niepożądane

Babka zwyczajna nie powinna wykazywać działań niepożądanych wynikających z jej stosowania, jednak stosowana w nadmiarze może powodować zaburzenia przewodu pokarmowego. Mogą one objawiać się występowaniem biegunek, nudności czy wymiotów. W sytuacji zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów należy zaprzestać stosowania preparatów zawierających w sobie babkę zwyczajna oraz skonsultować się z lekarzem.

Babka zwyczajna — interakcje z lekami i innymi ziołami

Babka zwyczajna zawiera w swoim składzie garbniki, które mogą zaburzać wchłanianie leków lub substancji aktywnych z innych ziół. W związku z tym należy zachować odstęp minimum 2 godzin pomiędzy przyjmowaniem babki zwyczajnej a lekami i innymi ziołami.

Babka zwyczajna w Ziołopedii — podsumowanie

Babka zwyczajna jest powszechnie występującą rośliną na terenach całej Polski. Dzięki swoim właściwościom leczniczym znajdzie wiele zastosowań w medycynie, które często są stosowane przez pacjentów zarówno w samoleczeniu, jak i z wykorzystaniem dostępnych na rynku preparatów. Od starożytności była stosowana po ukąszeniach węży i skorpionów, natomiast obecnie znajduje główne zastosowanie w leczeniu żylaków, mokrego kaszlu oraz dolegliwości związanych z występowaniem stanu zapalnego.

Bibliografia

1. Anioł-Kwiatkowska, J. Zastosowanie liści babek w weterynarii. Wiadomości Zielarskie. 1994. Tom 36. Numer 07-08. str: 18-19.
2. Samulsen, A.B. The traditional uses, chemical constituents and biological activities of Plantago major L. A review. Journal of Ethnopharmacology(71.1-2). 2000. Str.: 1-21
3. Adom, M.B., Taher, M., Mutalabisin, M.F., Amri, M.S., Kudos, M.B.A, Sulaiman, M., Sengupta, P., Susanti, D. Chemical constituents and medical benefits of Plantago major. Biomedicine & Pharmacotherapy (96). 2017. str.: 348-360

Autor