Rehabilitacja - kiedy jest potrzebna? Wskazania, rodzaje, ćwiczenia

Kiedy potrzebna jest rehabilitacja?

Zakres działania rehabilitacji jest szeroki i obejmuje ona wiele dziedzin medycyny, mając na celu przywrócenie sprawności pacjenta. Chorzy zmagają się z różnymi problemami (zaburzenia chodu, wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe, utrata funkcji poprzez różne urazy, obniżona wydolność), z którymi rehabilitacja świetnie sobie radzi. Wśród najbardziej popularnych dziedzin rehabilitacji warto wspomnieć o rehabilitacji:

• neurologicznej;
• kardiologicznej;
• pulmonologicznej;
• ortopedycznej;
• pediatrycznej.

Rehabilitacja neurologiczna

Rehabilitacja neurologiczna obejmuje poprawę lub powrót sprawności osób, u których doszło do uszkodzenia układu nerwowego, np. wskutek udaru mózgu, chorób neurodegeneracyjnych czy urazach rdzenia kręgowego. Ten rodzaj rehabilitacji pomaga pacjentom w osiąganiu kolejnych umiejętności, które zostały utracone na skutek wyżej wymienionych przyczyn. Wówczas rehabilitacja opiera się o ćwiczenia zarówno w pozycjach niskich (leżenie, siedzenie), jak i wysokich (stanie). Wykorzystuje się mocne strony pacjenta, aby odzyskać utracone funkcje (równowaga, mobilność).

Rehabilitacja kardiologiczna

Rehabilitacja kardiologiczna jest formą rehabilitacji mającą na celu spowolnienie, zatrzymanie lub przeciwdziałanie chorobom serca i układu krążenia oraz usprawnianie w przypadku incydentów sercowo-naczyniowych. Jest ona również wykorzystywana po poważnych zabiegach kardiologicznych lub np. zawale serca, w celu poprawy wydolności i jakości życia. Wpływa ona pozytywnie na samopoczucie oraz długoterminowe wyniki leczenia.

Rehabilitacja pulmonologiczna

Rehabilitacja pulmonologiczna to przywracanie funkcji układu oddechowego, które zostały zaburzone wskutek schorzeń tego układu, np. poprzez astmę, POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc), mukowiscydozę. Rehabilitacja ma na celu poprawę jakości życia pacjentów, polepszenie tolerancji wysiłku oraz zwiększenie pojemności płuc, a także wzmocnienie mięśni oddechowych. Rehabilitacja pulmonologiczna obejmuje zarówno ćwiczenia oddechowe, jak i ogólnousprawniające, mające na celu zwiększenie wydolności. Regularne ćwiczenia wpływają pozytywnie na samopoczucie chorego oraz zmniejszają częstotliwość występowania powikłań chorobowych.

Rehabilitacja ortopedyczna

Gałąź ortopedyczna rehabilitacji jest jedną z najpopularniejszych jej form. Skupia się ona na leczeniu i przywracaniu funkcji po urazach, chorobach i zaburzeniach układu kostno-stawowego (np. skręcenia, zwichnięcia, złamania, a także choroby zwyrodnieniowe stawów).

Rehabilitacja ortopedyczna jest również wskazana po operacjach czy zabiegach chirurgicznych w obrębie kręgosłupa i kończyn (artroskopia, discektomia). Rehabilitacja ortopedyczna ma na celu zmniejszenie stanu zapalnego po urazie, ewakuację obrzęku, przywrócenie ruchomości, siły mięśniowej i kontroli motorycznej. Celem takiej rehabilitacji jest także powrót funkcji motorycznych pacjenta, które zostały zaburzone poprzez uraz lub operację. Rehabilitacja może się składać zarówno z rehabilitacji ruchowej (ćwiczenia), jak i terapii manualnej czy zabiegów fizykoterapeutycznych (laser, ultradźwięki, prądy, pole magnetyczne). Postępowanie fizjoterapeutyczne jest indywidualne i ściśle dopasowane do potrzeb pacjenta oraz najczęściej jest prowadzona równolegle ze zleconą farmakologią, np. stosowaniem ibuprofenu lub silniejszych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Niezbędne preparaty znajdziesz i zarezerwujesz w wybranych aptekach za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Rehabilitacja pediatryczna

Rehabilitacja pediatryczna jest dziedziną mającą na celu pomoc dzieciom w przypadku zaburzeń funkcjonalnych czy ruchowych. Celem rehabilitacji jest poprawa lub umożliwianie/ułatwianie wyzwalania nowych umiejętności motorycznych oraz ogólnego funkcjonowania. Niezwykle dobrze sprawdza się u małych pacjentów z: 

• zaburzoną dystrybucją napięcia mięśniowego (obniżone lub podwyższone);
• wadami postawy; 
• opóźnieniami rozwoju;
• chorobami genetycznymi. 

Rehabilitacja a podejście indywidualne do pacjenta

Przedstawione wyżej przykłady różnych dziedzin rehabilitacji znakomicie pokazują, że podejście rehabilitantów powinno być dopasowane indywidualnie do potrzeb konkretnego pacjenta. Jest to konieczne do uzyskania pożądanych efektów przy pracy z pacjentem i powrotu utraconych funkcji. Rehabilitacja to szeroki zakres aktywności, w których wykorzystuje się wiele narzędzi, m.in. terapie manualne, ćwiczenia, fizykoterapię, hydroterapię  oraz działania dodatkowe (np. kinesiology taping). 

Rehabilitacja na NFZ

W Polsce istnieje możliwość skorzystania z rehabilitacji refundowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Możliwość ta dotyczy pacjentów posiadających wskazania medyczne do skorzystania z takiej rehabilitacji. Takim wskazaniem mogą być stany pourazowe, pooperacyjne i różnego rodzaju jednostki chorobowe wpływające na pogorszenie funkcjonalności chorego.

O możliwości skorzystania z rehabilitacji decyduje lekarz, który musi wystawić skierowanie. Istnieje możliwość skorzystania z rehabilitacji:

• w warunkach domowych;
• w warunkach ambulatoryjnych (w przychodni);
• na oddziale dziennym;
• w warunkach stacjonarnych.

Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje do pięciu zabiegów dziennie w dziesięciodniowym cyklu zabiegowym. 

Dlaczego warto korzystać z rehabilitacji?

Rehabilitacja jest niezwykle potrzebną i pomocną formą terapii. Wpływa bowiem na poprawę jakości życia pacjentów oraz pomaga w powrocie utraconych funkcji, a także zmniejsza dolegliwości bólowe spowodowane różnymi jednostkami chorobowymi lub urazami.

Bibliografia:

1. Kurkus-Rozowska, B. (2002). Wpływ rehabilitacji na poprawę wydolności fizycznej osób niepełnosprawnych ruchowo. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, 3, s. 20-25.
2. Preis, R. Ebelt-Paprotny, G. (2012). Fizjoterapia. Elsevier, Wrocław.