Kosaciec niemiecki — właściwości lecznicze, działanie, wskazania do stosowania
Kosaciec niemiecki pod tą nazwą jest kojarzony przez małą część osób, natomiast większość z nas będzie kojarzyć go jako irys. Głównie uprawiany jest jako roślina ozdobna, jednak ma też właściwości lecznicze, o których wie niewielu ludzi. Wykazuje działania od moczopędnego, po wykrztuśne, a także można go spotkać jako składnik zasypek do stóp. Jakie jeszcze właściwości lecznicze, działanie i wskazania ma kosaciec niemiecki?
Kosaciec niemiecki — właściwości
Kosaciec niemiecki ma liczne właściwości lecznicze, dzięki bogatemu składowi chemicznemu. Zawiera pokaźną liczbę fitoskładników, takich jak: izoflawony, flawonoidy, benzochinony, triterpenoidy typu irydoidów i steroidy. Izoflawony stanowią w tej roślinie największą grupę związków i zalicza się do niej, m.in. irilinę A, B i D czy irygeninę. Ponadto kosaciec niemiecki zawiera znaczne ilości kwasu askorbinowego, czyli witaminy C, a także garbniki, śluzy i ceramidy.
Taki skład determinuje liczne właściwości lecznicze kosaćca niemieckiego. Wykazuje on działanie przeciwzapalne, moczopędne, przeciwskurczowe, silnie przeczyszczające, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające, neuroprotekcyjne, antyproliferacyjne czy immunomodulujące. Ponadto wykazano w badaniach, że kosaciec niemiecki może pomóc w oczyszczaniu krwi z toksyn, działać przeciwnowotworowo czy hipolipidemicznie i hipoglikemicznie.
Kosaciec niemiecki — jak wygląda i skąd pochodzi?
Kosaciec niemiecki (łac. Iris germanica), znany jest również pod nazwą kosaciec bródkowy, potocznie zaś nazywany jest irysem niemieckim lub wodnym. Roślina ta należy do rodziny kosaćcowatych (łac. Iridaceae). Najprawdopodobniej miejscem pochodzenia irysa niemieckiego jest basen Morza Śródziemnego. Obecnie kosaciec niemiecki jest popularną rośliną ozdobną, uprawianą w Europie czy Azji. Kwitnie w maju i czerwcu. Irys wodny osiąga do około 70-80 centymetrów wysokości, ma ostre, wąskie liście w kształcie szabli, a także długą gładką łodygę. Cechą charakterystyczną tej rodziny są kwiaty, które w zależności od gatunku mają różne kolory i wielkość. Kosaciec niemiecki posiada stosunkowo duże kwiaty, których trzy listki okwiatu są wygięte w dół, natomiast pozostałe trzy są wzniesione do góry. Wewnątrz kwiatu znajdują się włoski zwane bródką, od której wzięła się nazwa. Kwiaty irysa niemieckiego mają niebiesko-żółte zabarwienie.
Kosaciec niemiecki — działanie, wskazania do stosowania
Jak już wcześniej wspomniano, kosaciec niemiecki wykazuje liczne właściwości lecznicze. Ze względu na swoje działanie wykrztuśne, będzie idealnym rozwiązaniem w schorzeniach dróg oddechowych, a ze względu na działanie moczopędne, sprawdzi się w niektórych chorobach dróg moczowych. Ponadto kosaciec niemiecki reguluje procesy trawienne, zatem pomoże w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Dodatkowo działa przeciwzapalnie, więc idealnie sprawdzi się w formie płukanek np. na zapalenie gardła. Surowcem leczniczym jest kłącze kosaćca niemieckiego.
Kosaciec niemiecki na układ pokarmowy
Kosaciec niemiecki reguluje procesy trawienne i poprawia przyswajanie pokarmu. Ponadto działa przeciwzapalnie i przeciwwymiotnie. Z tego powodu może być stosowany przy wymiotach, nudnościach, nieżycie przewodu pokarmowego, bólu brzucha, zaparciach i innych problemach gastrycznych.
Kosaciec niemiecki na układ oddechowy
Irys niemiecki sprawdzi się idealnie przy chorobach układu oddechowego, ze względu na wcześniej wspomniane działanie wykrztuśne i przeciwzapalne. Już w medycynie ludowej za pomocą kosaćca niemieckiego leczono przewlekłe i ostre zapalenie oskrzeli, kaszel czy ból gardła. Ponadto łagodzi nieżyt nosa i stany zapalne zatok. Stosowano go w formie naparów lub płukanek.
Kosaciec niemiecki na układ moczowy
Roślina ta, ze względu na swoje działanie moczopędne i przeciwzapalne, sprawdzi się przy stanach zapalnych i chorobach dróg moczowych, takich jak stany zapalne nerek czy pęcherza moczowego. Ponadto stosowana była w celu wspierania pracy układu moczowego. W medycynie ludowej kosaciec niemiecki stosowany był przy chorobach płciowych, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.
Kosaciec niemiecki — jak dawkować?
Małą ilość drobno posiekanego kłącza irysa niemieckiego należy zalać szklanką gorącej wody. Niestety brakuje dokładniejszych danych dotyczących dawkowania kłącza kosaćca niemieckiego.
Leki i suplementy diety zawierające kosaciec niemiecki
Kłącze kosaćca bródkowego można zakupić w formie suszonego surowca roślinnego. Ponadto olejek eteryczny z tej rośliny wchodzi w skład niektórych kosmetyków. Brakuje danych dotyczących suplementów diety bądź wyrobów medycznych zawierających w składzie kosaćca niemieckiego.
Kosaciec niemiecki w ciąży
Brakuje danych na temat możliwości stosowania kosaćca niemieckiego w ciąży. Z tego powodu nie należy stosować go na własną rękę i należy najpierw skontaktować się z lekarzem.
Kosaciec niemiecki — przeciwwskazania i środki ostrożności
Przeciwwskazaniami do stosowania kosaćca niemieckiego jest nadwrażliwość na którąkolwiek substancję zawartą w tej roślinie. Ponadto, ze względu na znikomą ilość informacji, kłącza kosaćca nie powinny stosować osoby nadwrażliwe na zawarte w nim substancje, kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz dzieci.
Kosaciec niemiecki — możliwe działania niepożądane
Brakuje danych dotyczących możliwych działań niepożądanych, natomiast podejrzewa się, że sok kosaćca niemieckiego może powodować wymioty, ból brzucha i nudności.
Kosaciec niemiecki — interakcje z lekami i innymi ziołami
Brakuje danych dotyczących możliwych interakcji kosaćca niemieckiego z lekami, bądź innymi ziołami. Każde planowane przyjęcie tej rośliny, powinno skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą.
Kosaciec niemiecki w Ziołopedii — podsumowanie
Kosaciec niemiecki bardziej znany jest pod nazwą irys niemiecki. Wiele osób kojarzy tę roślinę wyłącznie z ogrodnictwem, natomiast posiada ona wiele cennych substancji, a także właściwości leczniczych. Roślina ta przyniesie ulgę w niestrawnościach i zaparciach, kaszlu i chorobach układu moczowego. Mimo to brakuje dostatecznej ilości badań dotyczących działań niepożądanych, bezpieczeństwa stosowania i interakcji z lekami i innymi ziołami.
Bibliografia
- Yousefsani, B. S., Boozari, M., Shirani, K., Jamshidi, A., & Dadmehr, M. (2021). A review on phytochemical and therapeutic potential of Iris germanica. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 73(5), 611-625.
- Basgedik, B., Ugur, A., & Sarac, N. (2014). Antimicrobial, antioxidant, antimutagenic activities, and phenolic compounds of Iris germanica. Industrial Crops and Products, 61, 526-530.
- Iris germanica. Materia Medica Opoliensis.
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
