Kwasica mleczanowa
Kwasica mleczanowa jest rzadkim lecz ciężkim powikłaniem metabolicznym, wiąże się z dużą śmiertelnością w przypadku nie zastosowania w porę odpowiedniego leczenia. Występuje ona z powodu nagromadzenia metforminy. Zgłoszone przypadki kwasicy mleczanowej u pacjentów leczonych chlorowodorkiem metforminy dotyczyły głównie osób z niewydolnością nerek. Występowaniu kwasicy mleczanowej należy zapobiegać kontrolując również inne czynniki ryzyka takie jak: źle kontrolowana cukrzyca, kwasica ketonowa, długotrwałe głodzenie, nadmierne spożywanie alkoholu, niewydolność wątroby oraz jakiekolwiek stany niedotlenienia.
Rozpoznanie
Kwasica mleczanowa charakteryzuje się występowaniem duszności, przyspieszonego oddechu, bólów brzucha, osłabienia, hipotermii i następującą po niej śpiączką. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się zmniejszenie pH krwi, zwiększenie stężenia mleczanów w osoczu powyżej 5 mmol/l, zwiększenie luki anionowej oraz zwiększenie stosunku mleczanów do stężenia pirogronianów. W przypadku podejrzenia kwasicy metabolicznej, należy przerwać podawanie preparatu Metfogamma 500 i natychmiast umieścić pacjenta w szpitalu.
Czynność nerek
Ponieważ metformina jest wydalana przez nerki, przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć w surowicy stężenie kreatyniny, a następnie regularnie je kontrolować:
- co najmniej raz w roku u pacjentów z prawidłową czynnością nerek,
- co najmniej dwa do czterech razy w roku u pacjentów, u których stężenie kreatyniny jest bliskie górnej granicy normy i u osób w podeszłym wieku.
U pacjentów w podeszłym wieku pogorszenie czynności nerek występuje często i bezobjawowo. Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których może dojść do zaburzenia czynności nerek, np. kiedy
rozpoczyna się stosowanie leku obniżającego ciśnienie lub leku moczopędnego, lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Środki kontrastujące zawierające jod
W przypadku badań radiologicznych z zastosowaniem środków kontrastujących zawierających jod, podawanych donaczyniowo (np. urografia, angiografia), chlorowodorek metforminy należy odstawić przed badaniem lub na czas badania. Podawanie metforminy można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po ocenie czynności nerek i stwierdzeniu, że jest prawidłowa.
Zabiegi chirurgiczne
Podawanie chlorowodorku metforminy należy przerwać na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym. Podawanie chlorowodorku metforminy można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu.
Inne środki ostrożności
- Podczas stosowania metforminy należy przestrzegać zaleceń diety cukrzycowej reguluj ącej codzienne przyjmowanie węglowodanów. Pacjenci z nadwagą powinni ponadto przestrzegać diety niskokalorycznej.
- Należy regularnie wykonywać rutynowe badania laboratoryjne w celu kontrolowania cukrzycy.
- Chlorowodorek metforminy nie wywołuje hipoglikemii, jednak w terapii skojarzonej z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika należy zachować szczególną ostrożność.