a. Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Najczęstszymi i najbardziej powszechnymi działaniami niepożądanymi u dorosłych pacjentów i dzieci są bóle brzucha, biegunka, nudności, wymioty i zaburzenia smaku. Te działania niepożądane są zazwyczaj lekkie i zgodne z poznanym profilem bezpieczeństwa antybiotyków makrolidowych (patrz punkt b, poniżej „Tabelaryczny wykaz działań niepożądanych”).
Podczas badań klinicznych nie stwierdzono istotnej różnicy w częstości występowania działań niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego, między populacjami pacjentów z wcześniejszymi zakażeniami wywołanymi przez prątki i bez takich zakażeń.
b. Tabelaryczny wykaz działań niepożądanych
W poniższej tabeli przedstawiono działania niepożądane odnotowane w badaniach klinicznych i po wprowadzeniu do obrotu klarytromycyny w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu, granulatu do sporządzania zawiesiny doustnej, proszku do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań i tabletek o modyfikowanym uwalnianiu.
Działania uznane za mające co najmniej możliwy związek ze stosowaniem klarytromycyny przedstawiono wg klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do < 1/10), niezbyt często (≥1 000 do < 1/100) oraz częstość nieznana (działania niepożądane notowane po wprowadzeniu produktu do obrotu; częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). W ramach każdej kategorii częstości występowania, działania niepożądane uszeregowano zgodnie ze zmniejszającą się ciężkością, jeśli można to było ocenić.
Klasyfikacja układów i narządów | Częstość występowania | Działania niepożądane |
Zakażenia i zarażenia pasożytnicze | niezbyt często | zapalenie tkanki łącznej1, kandydoza, zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit2, zakażenie3, zakażenie pochwy |
częstość nieznana | rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, róża, łupież rumieniowy |
Zaburzenia krwi i układu chłonnego | niezbyt często | leukopenia, neutropenia4, trombocytoza3, eozynofilia4 |
częstość nieznana | agranulocytoza, trombocytopenia |
Zaburzenia układu immunologicznego5 | niezbyt często | reakcja rzekomoanafilaktyczna1, nadwrażliwość |
częstość nieznana | reakcja anafilaktyczna |
Zaburzenia metabolizmu i odżywiania | niezbyt często | jadłowstręt, zmniejszenie łaknienia |
częstość nieznana | hipoglikemia6 |
Zaburzenia psychiczne | często | bezsenność |
niezbyt często | niepokój, nerwowość3, napady krzyku3 |
częstość nieznana | zaburzenie psychotyczne, stan splątania, depersonalizacja, depresja, dezorientacja, omamy, niezwykłe sny |
Zaburzenia układu nerwowego | często | zaburzenie smaku, ból głowy, zmiana w odczuwaniu smaku |
niezbyt często | utrata świadomości1, dyskineza1, zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego, senność7, drżenia |
częstość nieznana | drgawki, brak smaku, węch opaczny, utrata węchu |
Zaburzenia ucha i błędnika | niezbyt często | zawroty głowy pochodzenia obwodowego, niedosłuch, szumy uszne |
częstość nieznana | głuchota |
Zaburzenia serca | niezbyt często | zatrzymanie akcji serca1, migotanie przedsionków1, wydłużenie odstępu QT w zapisie EKG8, skurcze dodatkowe1, kołatanie serca |
częstość nieznana | zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes8, tachykardia komorowa8 |
Zaburzenia naczyniowe | często | rozszerzenie naczyń1 |
częstość nieznana | krwotok9 |
Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia | niezbyt często | astma1, krwawienie z nosa2, zator płuc1 |
Zaburzenia żołądka i jelit | często | biegunka10, wymioty, niestrawność, nudności, bóle brzucha |
niezbyt często | zapalenie przełyku1, choroba refluksowa przełyku2, zapalenie błony śluzowej żołądka, ból odbytu2, zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, powiększenie obwodu brzucha4, zaparcia, suchość w jamie ustnej, odbijanie, wzdęcia z oddawaniem gazów |
częstość nieznana | ostre zapalenie trzustki, przebarwienie języka, przebarwienie zębów |
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych | często | nieprawidłowe wyniki prób czynnościowych wątroby |
niezbyt często | cholestaza4, zapalenie wątroby4, zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej, zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginianowej, zwiększenie aktywności gammaglutamylotransferazy4 |
częstość nieznana | niewydolność wątroby11, żółtaczka miąższowa |
Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej | często | wysypka, nadmierna potliwość |
niezbyt często | pęcherzowe zapalenie skóry1, świąd, pokrzywka, wysypka plamkowo-grudkowa3 |
częstość nieznana | zespół Stevensa-Johnsona5, |
| | martwica toksyczno-rozpływna naskórka5, wysypka polekowa z eozynofilią i objawami narządowymi (DRESS), trądzik, plamica Schönleina-Henocha |
Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej | niezbyt często | skurcze mięśni3, sztywność mięśniowo-szkieletowa1, ból mięśni2 |
częstość nieznana | rabdomioliza2, 12, miopatia |
Zaburzenia nerek i dróg moczowych | niezbyt często | zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi1, zwiększenie stężenia mocznika we krwi1 |
częstość nieznana | niewydolność nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek |
Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania | bardzo często | zapalenie żyły w miejscu wstrzyknięcia1 |
często | ból w miejscu wstrzyknięcia1, zapalenie w miejscu wstrzyknięcia1 |
niezbyt często | uczucie rozbicia4, gorączka3, astenia, ból w klatce piersiowej4, dreszcze4, zmęczenie4 |
Badania diagnostyczne | niezbyt często | nieprawidłowa wartość stosunku albumin do globulin (współczynnik albuminowoglobulinowy)1, zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej we krwi4, zwiększenie aktywności dehydrogenazy mleczanowej we krwi4 |
częstość nieznana | zwiększenie wartości międzynarodowego wskaźnika znormalizowanego (INR)9, wydłużenie czasu protrombinowego9, nieprawidłowa barwa moczu |
1
Działania niepożądane odnotowane wyłącznie po podaniu klarytromycyny w postaci do wstrzykiwań dożylnych.
2
Działania niepożądane odnotowane wyłącznie po podaniu klarytromycyny w postaci tabletek o modyfikowanym uwalnianiu.
3
Działania niepożądane odnotowane wyłącznie po podaniu klarytromycyny w postaci zawiesiny doustnej.
4
Działania niepożądane odnotowane wyłącznie po podaniu klarytromycyny w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu.
5, 8, 10, 11, 12
Patrz punkt a.
6, 7, 9
Patrz punkt c.
c. Opis wybranych działań niepożądanych
Działania niepożądane takie, jak zapalenie żyły w miejscu wstrzyknięcia, ból w miejscu wstrzyknięcia, ból w miejscu wkłucia do naczynia oraz zapalenie w miejscu wstrzyknięcia występują na skutek podawania klarytromycyny w postaci do wstrzykiwań dożylnych.
Bardzo rzadko informowano o przypadkach niewydolności wątroby prowadzącej do zgonu. Na ogół były one związane z poważną chorobą podstawową i (lub) podawaniem w skojarzeniu innych produktów leczniczych (patrz punkt 4.4).
Należy zwrócić szczególną uwagę w przypadku wystąpienia biegunki, ponieważ występowanie biegunki wywołanej przez Clostridium difficile (CDAD, ang. Clostridium difficile-associated diarrhea) obserwowano w związku ze stosowaniem prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym klarytromycyny. Powikłanie to może mieć różne nasilenie – od lekkiej biegunki po prowadzące do zgonu zapalenie okrężnicy (patrz punkt 4.4).
W razie wystąpienia ciężkich ostrych reakcji nadwrażliwości takich, jak anafilaksja, zespół StevensaJohnsona i ostra martwica toksyczno-rozpływna naskórka, należy natychmiast przerwać podawanie klarytromycyny i bezzwłocznie zastosować odpowiednie leczenie (patrz punkt 4.4).
Podobnie jak w przypadku innych antybiotyków makrolidowych, w związku ze stosowaniem klarytromycyny rzadko informowano o wydłużeniu odstępu QT, częstoskurczu komorowym oraz komorowych zaburzeniach rytmu serca typu torsade de pointes (patrz punkt 4.4 i 4.5).
Rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy obserwowano po zastosowaniu prawie każdego leku przeciwbakteryjnego, w tym klarytromycyny. Powikłanie to może mieć różne nasilenie – od lekkiego po zagrażające życiu. Dlatego rozpoznanie to należy wziąć pod uwagę u pacjentów, u których wystąpi biegunka po podaniu leków przeciwbakteryjnych (patrz punkt 4.4).
W niektórych z odnotowanych przypadków rabdomiolizy, klarytromycynę podawano w skojarzeniu ze statynami, fibratami, kolchicyną lub allopurynolem (patrz punkt 4.3 i 4.4).
Po wprowadzeniu klarytromycyny do obrotu odnotowano przypadki toksycznego działania kolchicyny kiedy stosowana była z klarytromycyną, zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku i (lub) z niewydolnością nerek. Niekiedy było to przyczyną zgonu (patrz punkt 4.4 i 4.5).
Rzadko stwierdzano hipoglikemię, która niekiedy występowała u pacjentów stosujących jednocześnie doustne leki przeciwcukrzycowe lub insulinę (patrz punkt 4.4 i 4.5).
Po wprowadzeniu klarytromycyny do obrotu odnotowano interakcje z lekami i działanie na OUN (np. senność i splątanie) w związku z jednoczesnym stosowaniem klarytromycyny i triazolamu. Wskazane jest kontrolowanie, czy u pacjenta nie występuje nasilone działanie farmakologiczne na OUN (patrz punkt 4.5).
Istnieje ryzyko ciężkiego krwotoku oraz znacznego zwiększenia wartości wskaźnika INR i wydłużenia czasu protrombinowego, gdy klarytromycyna podawana jest z warfaryną. U pacjentów stosujących klarytromycynę jednocześnie z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi należy często oznaczać wskaźnik INR i czas protrombinowy (patrz punkt 4.4).
d. Stosowanie u dzieci
Badania kliniczne z użyciem klarytromycyny w postaci zawiesiny doustnej prowadzono u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 12 lat. Dlatego też u dzieci w wieku poniżej 12 lat należy stosować klarytromycynę w postaci zawiesiny.
Uważa się, że częstość, rodzaj i nasilenie działań niepożądanych u dzieci będą takie same jak u dorosłych pacjentów.
e. Inne szczególne grupy pacjentów
Pacjenci z osłabioną odpornością
U pacjentów z zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDS) oraz z innymi stanami osłabienia odporności, leczonych przez długi okres dużymi dawkami klarytromycyny z powodu zakażeń wywołanych przez Mycobacterium, często trudno było odróżnić ewentualne działania niepożądane spowodowane przez lek od objawów zakażenia HIV lub chorób występujących w przebiegu tego zakażenia.
U dorosłych pacjentów otrzymujących całkowite dawki dobowe klarytromycyny wynoszące 1000 mg i 2000 mg, najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były nudności, wymioty, zmiany w odczuwaniu smaków, bóle brzucha, biegunka, wysypka, wzdęcia z oddawaniem gazów, ból głowy, zaparcia, zaburzenia słuchu oraz zwiększenie w surowicy aktywności aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) i aminotransferazy alaninowej (AlAT). Ponadto, z mniejszą częstością obserwowano takie działania niepożądane, jak duszność, bezsenność i suchość w jamie ustnej. Częstość występowania działań niepożądanych była porównywalna u pacjentów leczonych dawkami 1000 mg i 2000 mg, ale u pacjentów, którzy otrzymywali 4000 mg klarytromycyny na dobę, była ona od 3 do 4-krotnie większa.
U pacjentów z osłabioną odpornością wyniki badań laboratoryjnych analizowano uwzględniając wartości znacznie wykraczające poza prawidłowe dla danego testu (tzn. skrajnie zwiększone lub skrajnie zmniejszone). Uwzględniając te kryteria u około 2% do 3% pacjentów, którzy otrzymywali 1000 mg lub 2000 mg klarytromycyny na dobę, stwierdzono istotne zwiększenie aktywności AspAT i AlAT w surowicy oraz nieprawidłowo niską liczbę białych krwinek i płytek krwi. U mniejszego odsetka pacjentów w obu grupach, otrzymujących te dawki, wystąpiło znaczne zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi. Nieco większą częstość występowania nieprawidłowych wartości wszystkich parametrów, z wyjątkiem liczby białych krwinek, odnotowano u pacjentów, którzy otrzymywali 4000 mg na dobę.