Leki przeciwbakteryjne obejmują antybiotyki oraz chemioterapeutyki. Antybiotyki w większości powstają na drodze półsyntezy z substratów naturalnych, a jeśli uzyskiwane są w całości syntetycznie, to ich budowa wywodzi się od związków, które występują w naturze. Chemioterapeutyki bywają niekiedy zaliczane do antybiotyków, jednak nie jest to prawidłowe, gdyż są nie mają one swojego naturalnego odpowiedniki. Potocznie chemioterapeutykami są nazywane również leki cytostatyczne stosowane w leczeniu chorób nowotworowych.

Podział leków przeciwbakteryjnych ze względu na mechanizm działania

Leki przeciwbakteryjne można ogólnie podzielić ze względu na budowę chemiczną, zakres, a także mechanizm działania. Podział leków oparty na mechanizmach działania określa w jaki sposób lek oddziałuje na komórkę bakteryjną:

hamujące biosyntezę ściany komórkowej bakterii – penicyliny, wankomycyna, cykloseryna, teikoplanina;
uszkadzające błonę komórkową bakterii – polimyksyny, aminoglikozydy, antybiotyki przeciwgrzybicze takie jak nystatyna i amfoterycyna B;
hamujące biosyntezę białek – aminoglikozydy, tetracykliny, makrolidy, linkosamidy, chloramfenikol, gryzeofulwina,
hamujące biosyntezę kwasów nukleinowych – rifamycyna, sulfonamidy, trimetoprim;

Oporność bakterii

Długoletnie stosowanie, a także nadużywanie substancji przeciwbakteryjnych w leczeniu i profilaktyce spowodowało powstanie wielolekoopornych szczepów bakterii. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że w ostatnich latach nastąpił zdecydowany wzrost oporności na stosowane dotychczas leki przeciwdrobnoustrojowe, a problem ten dotyczy całego świata.

Środki ostrożności dotyczące leków przeciwbakteryjnych

Antybiotyki to leki wymagające precyzyjnego i skrupulatnego stosowania. Nie należy samodzielnie zmieniać dawek, przerywać bądź skracać kuracji lub podawać leków o innej niż wyznaczonej porze. Niewłaściwe stosowanie może powodować niedostateczne stężenie leków przeciwbakteryjnych we krwi, a w konsekwencji niepowodzenie kuracji i oporność bakterii.
Leki przeciwbakteryjne należy popijać wodą. Kawa, herbata, mleko czy też sok grejpfrutowy mogą wchodzić w interakcje z lekiem, a w efekcie osłabiać lub potęgować jego działanie.
Nie należy stosować antybiotyku profilaktycznie, w przebiegu przeziębienia lub innej infekcji wirusowej. Nie powinno się także na własną rękę stosować niewykorzystanych resztek po poprzedniej kuracji przeciwbakteryjnej.
Antybiotyki trzeba przyjmować pod osłoną flory bakteryjnej, czyli odpowiednich preparatów probiotycznych, tak aby zapobiec utracie odporności i wyjałowieniu jelit. Osłoną dla organizmu mogą być dostępne w każdej aptece probiotyki. Stosuje się je zgodnie z zaleceniami producenta przez cały okres leczenia przeciwbakteryjnego oraz przez kilka dni po zakończeniu podstawowej kuracji.
Leki przeciwbakteryjne stosowane w zalecanych dawkach są grupą leków względnie bezpiecznych do stosowania, jednak jak w przypadku każdego innego leku mogą powodować skutki uboczne. Do najczęściej pojawiających się działań niepożądanych można zaliczyć: reakcje uczuleniowe, zachwianie równowagi naturalnej flory jelitowej (biegunki, bóle brzucha, rzekomobłoniaste zapalenie jelit), działania toksyczne na narządy (np. nerki, wątrobę, szpik kostny, narząd słuchu).

Zapytaj
farmaceutę

Leki przeciwbakteryjne stosowane ogólnie

ABAKTAL

tabletki powlekane

AMOKSIKLAV

granulat do sporządzania zawiesiny doustnej

AMOKSIKLAV

proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań

AMOKSIKLAV

proszek do sporządzania zawiesiny doustnej

AMOKSIKLAV

tabletki powlekane

AMOKSIKLAV QUICKTAB

tabletki do sporządzania zawiesiny doustnej/tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej