Krew w moczu (krwiomocz) – co może być przyczyną?

Czym jest krwiomocz?

Krwiomocz jest stanem, w którym gołym okiem można zaobserwować zmianę barwy moczu na kolor czerwony. Zjawisko to wynika z obecności krwi w moczu, zwanej erytrocyturią. Może być zjawiskiem przejściowym i całkowicie bezpiecznym, ale może również być objawem poważnych schorzeń, wymagających pilnej diagnostyki i leczenia.

O krwiomoczu mówi się, gdy liczba czerwonych krwinek (erytrocytów) w moczu przekracza 3 wpw (w polu widzenia) w próbce moczu poddanej wcześniej odwirowaniu.

Krwiomocz a krwinkomocz – czym się różnią?

Słysząc określenie “krwiomocz” powinniśmy pomyśleć o czerwonym moczu. Takie skojarzenie będzie jak najbardziej trafne, bowiem krwiomocz jest stanem, w którym do zaobserwowania zmiany organoleptycznych moczu nie potrzebujemy specjalistycznych sprzętów.

Krwinkomocz natomiast jest stanem, w którym pomimo obecności erytrocytów w moczu jego barwa nie ulega zmianie. Taka erytrocyturia bywa nazywana krwiomoczem mikroskopowym.

Krew w moczu – przyczyny

Podstawowy podział przyczyn krwiomoczu obejmuje pozakłębuszkowe oraz kłębuszkowe podłoże problemu. 

Czerwone krwinki mogą dostać się do moczu w mechanizmie kłębuszkowym w chorobach takich jak np.:

• nefropatia IgA;
• zespół Alporta;
• ostre lub przewlekłe zapalenie nerek.

Wśród pozakłębuszkowych przyczyn obecności krwi w moczu wyróżnić można m.in.:

• zaburzenia pracy górnego odcinka układu moczowego – w wyniku np. torbieli nerek, nowotworu, kamicy moczowej, urazu nerki czy odmiedniczkowego zapalenia nerek;
• dysfunkcje pęcherza moczowego – m.in. w przebiegu zapalenia pęcherza moczowego, w wyniku obecności polipów lub kamieni w pęcherzu, raka, urazu lub endometriozy;
• zaburzenia cewki moczowej – w wyniku urazu, stanu zapalnego, nowotworu lub zwężenia.

Inne przyczyny krwiomoczu

Powyższy podział nie obejmuje jednak wszystkich potencjalnych przyczyn krwinkomoczu czy krwiomoczu. Może on wystąpić również jako następstwo intensywnego wysiłku fizycznego, wysokiej gorączki czy stosunku płciowego. 

Co ciekawe, czerwone zabarwienie krwi niekoniecznie jest jednoznaczne z występowaniem krwiomoczu! Zdarza się, że zabarwienie moczu zmienia się np. pod wpływem spożycia dużej ilości buraków, rabarbaru lub barwników spożywczych. 

Uwaga!

Przyczyną przedostania się do moczu erytrocytów mogą być także schorzenia genetyczne, np. nocna napadowa hemoglobinuria. W takim wypadku wraz z moczem wydalane są produkty rozpadu erytrocytów, w tym hemoglobina. Zjawisko to nosi nazwę hemoglobinurii.

Krew w moczu podczas miesiączki

Warto pamiętać, że obecność skrzepów krwi w moczu u kobiet podczas miesiączki nie musi świadczyć o nieprawidłowościach. Powstają one wówczas w wyniku zalegania krwi w drogach rodnych i ich pojawienie się w moczu jest całkowicie naturalne. Jeśli skrzepy krwi w moczu są jednak bardzo duże, pojawiają się stale, a oddawaniu moczu towarzyszy silny ból - udaj się do lekarza, aby zbadać przyczynę problemu. 

Krwiomocz – badania

W celu wykrycia krwi w moczu wykonuje się badania laboratoryjne moczu. Pracownicy wykonują wówczas m.in. paskowe testy mające potwierdzić lub wykluczyć obecność krwi w moczu. Każdorazowo wynik pozytywny potwierdza się dodatkowo badaniem mikroskopowym materiału biologicznego. 

Mocz do badania należy oddać w pojemniku na mocz, który zakupić można z łatwością w aptece (Heltiso Pojemnik na mocz 100 ml, Kubek do moczu 100ml, Pojem.do pob.moczu n/jałowy). Nie jest konieczne użycie pojemników jałowych na mocz, chyba że dodatkowo będzie wykonywany posiew moczu, wówczas materiał należy pobrać do jałowego pojemnika na mocz po uprzedniej toalecie okolicy cewki moczowej.

Krew w moczu – przypadki kliniczne

Obecność erytrocytów w moczu nie zawsze wymaga intensywnego leczenia. Krwiomoczu nie należy jednak lekceważyć, gdyż może być objawem poważnych schorzeń. Szczególną ostrożność warto zachować, gdy krew w moczu pojawia się u dziecka lub u kobiety w ciąży.

Krew w moczu u dziecka

Krwiomocz występuje u dzieci stosunkowo często. Zazwyczaj wykrywa się obecność erytrocytów w moczu podczas badań przesiewowych, czyli przypadkowo. Stan ten nie zawsze wymaga wdrożenia leczenia. Warto jednak wynik badania skonsultować z lekarzem, szczególnie gdy krwiomoczowi towarzyszą inne objawy chorobowe, gdyż jego przyczyną mogą być choroby miąższu nerek, zakażenia dróg moczowych czy uraz.

Krew w moczu w ciąży

Okres ciąży to w życiu kobiety wyjątkowy czas, podczas którego powinna szczególnie zadbać o swój stan zdrowia. Pojawienie się krwiomoczu wymaga pilnej konsultacji z lekarzem i często przeprowadzenia dodatkowych badań. W obawie o zdrowie matki i płodu, w przypadku wykrycia zakażenia, u ciężarnych wdraża się odpowiednie leczenie przeciwbakteryjne.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach sprawdzisz za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Drabczyk, R. (2017). Zakażenie układu moczowego w ciąży. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/118965,zakazenie-ukladu-moczowego-w-ciazy.
2. Krwiomocz. eMPendium - Medycyna Praktyczna. (Dostęp: wrzesień 2022).
3. Massengill, S.M. (2010). Krwiomocz. Pediatria po Dyplomie, 14, 2, s.43-52.
4. Spychalska, J., Brojer, E. (2013). Nocna napadowa hemoglobinuria — patofizjologia, klasyfikacja i nowoczesna diagnostyka. Hematologia, 4, 4, s. 301–320.

Autor