Ramicor Comb tabletki | 5mg+25mg | 28 tabl.

Ramicor Comb, 2,5 mg + 12,5 mg, tabletki

Jedna tabletka zawiera 2,5 mg ramiprylu i 12,5 mg hydrochlorotiazydu.

Ramicor Comb, 5mg + 25 mg, tabletki

Jedna tabletka zawiera 5 mg ramiprylu i 25 mg hydrochlorotiazydu.

Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

? Nadwrażliwość na substancję czynną lub jakikolwiek inny inhibitor konwertazy angiotensyny (ACE), hydrochlorotiazyd, inne tiazydowe leki moczopędne, sulfonamidy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1;

? Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie (dziedziczny, idiopatyczny lub podczas wcześniejszego stosowania inhibitorów ACE lub antagonistów receptora angiotensyny II (AIIRA);

? Pozaustrojowe metody leczenia powodujące kontakt krwi z powierzchniami o ujemnym ładunku elektrycznym (patrz punkt 4.5);

? Znaczące obustronne zwężenie tętnic nerkowych lub zwężenie tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki;

? Drugi i trzeci trymestr ciąży (patrz punkty 4.4 i 4.6);

? Karmienie piersią (patrz punkt 4.6);

? Ciężkie zaburzenia czynności nerek z klirensem kreatyniny poniżej 30 ml/min u pacjentów niedializowanych;

? Istotne klinicznie zaburzenia elektrolitowe, które mogą się pogarszać w następstwie leczenia produktem leczniczym Ramicor Comb (patrz punkt 4.4);

? Ciężkie zaburzenia czynności wątroby, encefalopatia wątrobowa.

Profil bezpieczeństwa skojarzenia ramipryl + hydrochlorotiazyd obejmuje działania niepożądane występujące w związku z hipotensją i (lub) hipowolemią na skutek zwiększonej diurezy. Substancja czynna ramipryl może wywoływać uporczywy suchy kaszel, podczas gdy substancja czynna hydrochlorotiazyd może prowadzić do pogorszenia metabolizmu glukozy, lipidów i kwasu moczowego. Te dwie substancje czynne wywierają odwrotny wpływ na stężenie potasu w osoczu. Ciężkimi działaniami niepożądanymi są m.in. obrzęk naczynioruchowy lub odczyn anafilaktyczny, zaburzenia czynności nerek lub wątroby, zapalenie trzustki, ciężkie odczyny skórne i neutropenia/agranulocytoza.

Częstość występowania działań niepożądanych została sklasyfikowana w następujący sposób: bardzo często (> = 1/10); często (> = 1/100 do < 1/10); niezbyt często (> = 1/1 000 do < 1/100); rzadko (> = 1/10 000 do < 1/1 000); bardzo rzadko (< 1/10 000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).

W każdej grupie częstości działania niepożądane wymieniono zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem.

Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych

Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych {aktualny adres, nr telefonu i faksu ww. Departamentu}e-mail:ndl@urpl.gov.pl

Podanie doustne.

Zaleca się przyjmowanie produktu leczniczego Ramicor Comb raz na dobę, o tej samej porze, zazwyczaj rano.

Produkt leczniczy Ramicor Comb można przyjmować przed posiłkiem, podczas lub po posiłku, ponieważ pokarm nie zmienia dostępności biologicznej tego produktu (patrz punkt 5.2).

Produkt leczniczy Ramicor Comb należy połykać popijając płynem. Produktu nie wolno żuć ani kruszyć. Dawkowanie

Dorośli

Dawkę należy dostosować indywidualnie, zgodnie ze stanem pacjenta (patrz punkt 4.4) i w zależności od uzyskanej kontroli ciśnienia tętniczego. Podawanie preparatu złożonego, zawierającego ramipryl i hydrochlorotiazyd, zaleca się zwykle po oddzielnym określeniu dawki poszczególnych substancji czynnych.

Stosowanie produktu leczniczego Ramicor Comb należy rozpoczynać od najmniejszej dostępnej dawki. W razie potrzeby dawkę można stopniowo zwiększać do osiągnięcia docelowej wartości ciśnienia tętniczego; maksymalna dawka dobowa to 10 mg ramiprylu i 25 mg hydrochlorotiazydu.

Szczególne grupy pacjentów

Pacjenci przyjmujący leki moczopędne

Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów otrzymujących jednocześnie diuretyki, ponieważ na początku leczenia może wystąpić niedociśnienie tętnicze. Należy rozważyć zmniejszenie dawki lub odstawienie diuretyku zanim rozpocznie się leczenie produktem leczniczym Ramicor Comb.

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek

Produkt leczniczy Ramicor Comb jest przeciwwskazany w przypadku ciężkich zaburzeń czynności nerek (klirens kreatyniny < 30 ml/min), ze względu na zawartość hydrochlorotiazydu (patrz punkt 4.3).

U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek konieczne może być zmniejszenie dawki produktu leczniczego Ramicor Comb. Po okresie monoterapii ramiprylem pacjenci z klirensem kreatyniny w zakresie 30-60 ml/min powinni otrzymywać najmniejszą dawkę preparatu złożonego, zawierającego ramipryl i hydrochlorotiazyd. Maksymalna dawka dobowa w takich przypadkach to 5 mg ramiprylu i 25 mg hydrochlorotiazydu.

Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby

U pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby leczenie produktem leczniczym Ramicor Comb należy rozpoczynać pod ścisłym nadzorem lekarskim, a maksymalne dawki dobowe to 2,5 mg ramiprylu i 12,5 mg hydrochlorotiazydu.

Produkt leczniczy Ramicor Comb jest przeciwwskazany w przypadku ciężkich zaburzeń czynności wątroby (patrz punkt 4.3).

Pacjenci w podeszłym wieku

Należy stosować mniej szą dawkę początkową i wolniej zwiększać dawkę z powodu nasilonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza u pacjentów w bardzo podeszłym wieku i pacjentów wyniszczonych.

Dzieci i młodzież

Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego Ramicor Comb u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat z powodu niewystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności.

Szczególne grupy pacjentów

Ciąża: Nie należy rozpoczynać stosowania inhibitorów ACE, takich jak ramipryl, ani antagonistów receptora angiotensyny II (AIIRA) podczas ciąży. O ile kontynuacja leczenia inhibitorem ACE/AIIRA nie jest niezbędna, u pacjentek planujących zajście w ciążę należy zmienić lek na inny lek przeciwnadciśnieniowy o ustalonym profilu bezpieczeństwa w ciąży. W razie stwierdzenia ciąży leczenie inhibitorami ACE/AIIRA należy niezwłocznie przerwać i, w razie konieczności, rozpocząć terapię alternatywną (patrz punkty 4.3 i 4.6).

? Pacjenci z grupy dużego ryzyka wystąpienia niedociśnienia tętniczego

- Pacjenci z silnie pobudzonym układem renina-angiotensyna-aldosteron

Pacjenci z silnie pobudzonym układem renina-angiotensyna-aldosteron są w grupie ryzyka nagłego, znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego i pogorszenia czynności nerek na skutek hamowania ACE, zwłaszcza wówczas, gdy inhibitor ACE lub skojarzony lek moczopędny podaje się po raz pierwszy lub pierwszy raz zwiększa dawkę.

Znacznego pobudzenia układu renina-angiotensyna-aldosteron można spodziewać się - i w takich przypadkach niezbędny jest nadzór medyczny oraz monitorowanie ciśnienia tętniczego - na przykład u pacjentów:

- z ciężkim nadciśnieniem tętniczym,

- z niewyrównaną zastoinową niewydolnością serca,

- z istotnym hemodynamicznie utrudnieniem napełniania lub odpływu krwi z lewej komory (np. zwężenie zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej),

- z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej i drugą czynną nerką,

- z niedoborem płynów lub soli albo u których takie zaburzenia mogą powstać (w tym pacjentów stosujących diuretyki),

- z marskością wątroby i (lub) wodobrzuszem,

- poddawanych rozległym zabiegom chirurgicznym lub znieczuleniu ogólnemu środkami powodującymi niedociśnienie tętnicze.

Zaleca się na ogół, aby przed rozpoczęciem leczenia skorygować odwodnienie, hipowolemię i niedobór soli (u pacjentów z niewydolnością serca takie postępowanie należy jednak dokładnie rozważyć, ze względu na ryzyko przeciążenia objętościowego).

Zabieg chirurgiczny

Zaleca się zaprzestanie leczenia inhibitorami konwertazy angiotensyny, takimi jak ramipryl, na dzień przed operacją, jeśli jest to możliwe.

- Pacjenci zagrożeni niedokrwieniem serca lub mózgu w przypadku ostrego niedociśnienia tętniczego Początkowa faza leczenia wymaga szczególnego nadzoru medycznego.

? Hiperaldosteronizm pierwotny

W przypadku hiperaldosteronizmu pierwotnego produkt złożony zawierający ramipryl i hydrochlorotiazyd nie jest leczeniem z wyboru. Jeśli jednak taki produkt jest stosowany w tej grupie pacjentów, należy monitorować stężenie potasu w osoczu.

? Pacjenci w podeszłym wieku Patrz punkt 4.2.

? Pacjenci z chorobą wątroby

Zaburzenia elektrolitowe, będące skutkiem stosowania leków moczopędnych, w tym hydrochlorotiazydu, mogą u pacjentów z chorobami wątroby spowodować encefalopatię wątrobową.

Monitorowanie czynności nerek

Czynność nerek należy ocenić przed leczeniem i kontrolować podczas leczenia zwłaszcza w pierwszych tygodniach terapii i, w razie potrzeby, dostosować odpowiednio dawkę. Szczególnie dokładnego monitorowania wymagają pacjenci z zaburzeniami czynności nerek (patrz punkt 4.2). Podczas leczenia występuje ryzyko zaburzeń czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca lub po przeszczepieniu nerki.

Zaburzenia czynności nerek

U pacjentów z chorobami nerek tiazydy mogą wywołać mocznicę. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może dojść do kumulacji działania substancji czynnej. Jeśli narastające zaburzenia czynności nerek stają się klinicznie jawne, na co wskazuje zwiększenie stężenia azotu pozabiałkowego, konieczna jest dokładna ponowna ocena leczenia, z rozważeniem odstawienia leków moczopędnych włącznie (patrz punkt 4.3).

Zaburzenia elektrolitowe

Podobnie jak w przypadku wszystkich pacjentów otrzymujących leki moczopędne, należy okresowo oznaczać stężenie elektrolitów w surowicy. Tiazydy, w tym hydrochlorotiazyd, mogą powodować zaburzenia wodno - elektrolitowe (hipokaliemię, hiponatremię i zasadowicę hipochloremiczną). Chociaż podczas stosowania tiazydowych leków moczopędnych może wystąpić hipokaliemia, jednoczesne podawanie ramiprylu może zmniejszać hipokaliemię powodowaną przez diuretyki. Ryzyko hipokaliemii jest największe u pacjentów z: marskością wątroby, nasiloną diurezą, niedostateczną podażą elektrolitów i u pacjentów jednocześnie leczonych kortykosteroidami lub ACTH (patrz punkt 4.5). Pierwszy pomiar stężenia potasu w osoczu należy wykonać w ciągu pierwszego tygodnia leczenia. Stwierdzona hipokaliemia wymaga skorygowania.

Może występować hiponatremia z rozcieńczenia. Zmniejszenie stężenia sodu może początkowo nie powodować objawów; z tego powodu niezbędne jest regularne wykonywanie badań laboratoryjnych. Badania należy wykonywać częściej u osób w podeszłym wieku i z marskością wątroby.

Wykazano, że tiazydy zwiększają wydalanie magnezu z moczem, czego wynikiem może być hipomagnezemia.

Hiperkaliemia

U niektórych pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem leczniczym Ramicor Comb, obserwuje się hiperkaliemię. Czynnikami ryzyka wystąpienia hiperkaliemii są m.in. niewydolność nerek, wiek (> 70 lat), niekontrolowana cukrzyca lub stosowanie soli potasu, diuretyków oszczędzających potas i innych substancji czynnych zwiększających stężenie potasu w osoczu lub stany takie jak: odwodnienie, ostra niewydolność serca i kwasica metaboliczna. Jeśli jednoczesne stosowanie wspomnianych wyżej leków wydaje się niezbędne, zaleca się regularne monitorowanie stężenia potasu w surowicy (patrz punkt 4.5).

Encefalopatia wątrobowa

Zaburzenia elektrolitowe na skutek stosowania leków moczopędnych, w tym hydrochlorotiazydu, mogą u pacjentów z chorobą wątroby spowodować encefalopatię wątrobową. W razie stwierdzenia encefalopatii wątrobowej należy niezwłocznie przerwać leczenie diuretykami.

Hiperkalcemia

Hydrochlorotiazyd pobudza nerkowe wchłanianie zwrotne wapnia i może spowodować hiperkalcemię. Może także wpływać na wyniki badań czynności przytarczyc.

Obrzęk naczynioruchowy

Donoszono o obrzęku naczynioruchowym u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem (patrz punkt 4.8).

W razie wystąpienia obrzęku naczynioruchowego produkt leczniczy Ramicor Comb należy odstawić.

Należy niezwłocznie wprowadzić leczenie doraźne. Pacjenta trzeba obserwować przez co najmniej 12 do 24 godzin i wypisać ze szpitala dopiero po całkowitym ustąpieniu objawów.

Donoszono o obrzęku naczynioruchowym jelit u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem leczniczym Ramicor Comb (patrz punkt 4.8). U tych pacjentów obserwowano ból brzucha (z nudnościami i wymiotami lub bez nudności i wymiotów).

Reakcje anafilaktyczne podczas odczulania

Prawdopodobieństwo oraz nasilenie reakcji anafilaktycznych i rzekomoanafilaktycznych na jad owadów, a także na inne alergeny jest zwiększone w przypadku zahamowania aktywności ACE. Przed odczulaniem należy rozważyć czasowe odstawienie produktu leczniczego Ramicor Comb.

Neutropenia/agranulocytoza

Rzadko obserwowano neutropenię/agranulocytozę; donoszono także o hamowaniu czynności szpiku. Zaleca się monitorowanie liczby leukocytów w celu wykrycia możliwej leukopenii. Częstsze wykonywanie badań kontrolnych doradza się w początkowej fazie leczenia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, pacjentów z kolagenozami (np. toczniem rumieniowatym lub twardziną) i u wszystkich otrzymujących produkty lecznicze, które mogą zmieniać obraz krwi (patrz punkty 4.5 i 4.8).

Różnice etniczne

Inhibitory ACE częściej powodują obrzęk naczynioruchowy u pacjentów rasy czarnej niż u osób innych ras. Ramipryl, jak i inne inhibitory ACE, może mniej skutecznie obniżać ciśnienie tętnicze u osób rasy czarnej niż u pacjentów innych ras, prawdopodobnie z powodu częstszego występowania nadciśnienia tętniczego z małą aktywnością reniny u pacjentów rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym.

Sportowcy

Hydrochlorotiazyd może powodować dodatni wynik testu antydopingowego.

Wpływ na metabolizm i układ endokrynny

Leczenie tiazydami może zaburzać tolerancję glukozy. U pacjentów z cukrzycą może być konieczne dostosowanie dawki insuliny lub doustnych leków hipoglikemizujących. Podczas terapii tiazydami może ujawnić się utajona klinicznie cukrzyca.

Podczas leczenia tiazydowymi lekami moczopędnymi może wystąpić zwiększenie stężenia cholesterolu i triglicerydów. U niektórych pacjentów otrzymujących tiazydy może wystąpić hiperurykemia lub objawowa dna moczanowa.

Kaszel

Donoszono o występowaniu kaszlu podczas stosowania inhibitorów ACE. Charakterystyczny kaszel jest suchy, uporczywy i ustępuje po zaprzestaniu leczenia. W diagnostyce różnicowej kaszlu należy brać pod uwagę kaszel wywołany inhibitorami ACE.

Inne

U pacjentów z alergią lub astmą oskrzelową w wywiadzie lub bez takiego wywiadu, mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości. Donoszono o możliwości zaostrzenia lub uczynnienia tocznia rumieniowatego układowego.

Szczególne grupy pacjentów

Ciąża: Nie należy rozpoczynać stosowania inhibitorów ACE, takich jak ramipryl, ani antagonistów receptora angiotensyny II (AIIRA) podczas ciąży. O ile kontynuacja leczenia inhibitorem ACE/AIIRA nie jest niezbędna, u pacjentek planujących zajście w ciążę należy zmienić lek na inny lek przeciwnadciśnieniowy o ustalonym profilu bezpieczeństwa w ciąży. W razie stwierdzenia ciąży leczenie inhibitorami ACE/AIIRA należy niezwłocznie przerwać i, w razie konieczności, rozpocząć terapię alternatywną (patrz punkty 4.3 i 4.6).

? Pacjenci z grupy dużego ryzyka wystąpienia niedociśnienia tętniczego

- Pacjenci z silnie pobudzonym układem renina-angiotensyna-aldosteron

Pacjenci z silnie pobudzonym układem renina-angiotensyna-aldosteron są w grupie ryzyka nagłego, znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego i pogorszenia czynności nerek na skutek hamowania ACE, zwłaszcza wówczas, gdy inhibitor ACE lub skojarzony lek moczopędny podaje się po raz pierwszy lub pierwszy raz zwiększa dawkę.

Znacznego pobudzenia układu renina-angiotensyna-aldosteron można spodziewać się - i w takich przypadkach niezbędny jest nadzór medyczny oraz monitorowanie ciśnienia tętniczego - na przykład u pacjentów:

- z ciężkim nadciśnieniem tętniczym,

- z niewyrównaną zastoinową niewydolnością serca,

- z istotnym hemodynamicznie utrudnieniem napełniania lub odpływu krwi z lewej komory (np. zwężenie zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej),

- z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej i drugą czynną nerką,

- z niedoborem płynów lub soli albo u których takie zaburzenia mogą powstać (w tym pacjentów stosujących diuretyki),

- z marskością wątroby i (lub) wodobrzuszem,

- poddawanych rozległym zabiegom chirurgicznym lub znieczuleniu ogólnemu środkami powodującymi niedociśnienie tętnicze.

Zaleca się na ogół, aby przed rozpoczęciem leczenia skorygować odwodnienie, hipowolemię i niedobór soli (u pacjentów z niewydolnością serca takie postępowanie należy jednak dokładnie rozważyć, ze względu na ryzyko przeciążenia objętościowego).

Zabieg chirurgiczny

Zaleca się zaprzestanie leczenia inhibitorami konwertazy angiotensyny, takimi jak ramipryl, na dzień przed operacją, jeśli jest to możliwe.

- Pacjenci zagrożeni niedokrwieniem serca lub mózgu w przypadku ostrego niedociśnienia tętniczego Początkowa faza leczenia wymaga szczególnego nadzoru medycznego.

? Hiperaldosteronizm pierwotny

W przypadku hiperaldosteronizmu pierwotnego produkt złożony zawierający ramipryl i hydrochlorotiazyd nie jest leczeniem z wyboru. Jeśli jednak taki produkt jest stosowany w tej grupie pacjentów, należy monitorować stężenie potasu w osoczu.

? Pacjenci w podeszłym wieku Patrz punkt 4.2.

? Pacjenci z chorobą wątroby

Zaburzenia elektrolitowe, będące skutkiem stosowania leków moczopędnych, w tym hydrochlorotiazydu, mogą u pacjentów z chorobami wątroby spowodować encefalopatię wątrobową.

Monitorowanie czynności nerek

Czynność nerek należy ocenić przed leczeniem i kontrolować podczas leczenia zwłaszcza w pierwszych tygodniach terapii i, w razie potrzeby, dostosować odpowiednio dawkę. Szczególnie dokładnego monitorowania wymagają pacjenci z zaburzeniami czynności nerek (patrz punkt 4.2). Podczas leczenia występuje ryzyko zaburzeń czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca lub po przeszczepieniu nerki.

Zaburzenia czynności nerek

U pacjentów z chorobami nerek tiazydy mogą wywołać mocznicę. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może dojść do kumulacji działania substancji czynnej. Jeśli narastające zaburzenia czynności nerek stają się klinicznie jawne, na co wskazuje zwiększenie stężenia azotu pozabiałkowego, konieczna jest dokładna ponowna ocena leczenia, z rozważeniem odstawienia leków moczopędnych włącznie (patrz punkt 4.3).

Zaburzenia elektrolitowe

Podobnie jak w przypadku wszystkich pacjentów otrzymujących leki moczopędne, należy okresowo oznaczać stężenie elektrolitów w surowicy. Tiazydy, w tym hydrochlorotiazyd, mogą powodować zaburzenia wodno - elektrolitowe (hipokaliemię, hiponatremię i zasadowicę hipochloremiczną). Chociaż podczas stosowania tiazydowych leków moczopędnych może wystąpić hipokaliemia, jednoczesne podawanie ramiprylu może zmniejszać hipokaliemię powodowaną przez diuretyki. Ryzyko hipokaliemii jest największe u pacjentów z: marskością wątroby, nasiloną diurezą, niedostateczną podażą elektrolitów i u pacjentów jednocześnie leczonych kortykosteroidami lub ACTH (patrz punkt 4.5). Pierwszy pomiar stężenia potasu w osoczu należy wykonać w ciągu pierwszego tygodnia leczenia. Stwierdzona hipokaliemia wymaga skorygowania.

Może występować hiponatremia z rozcieńczenia. Zmniejszenie stężenia sodu może początkowo nie powodować objawów; z tego powodu niezbędne jest regularne wykonywanie badań laboratoryjnych. Badania należy wykonywać częściej u osób w podeszłym wieku i z marskością wątroby.

Wykazano, że tiazydy zwiększają wydalanie magnezu z moczem, czego wynikiem może być hipomagnezemia.

Hiperkaliemia

U niektórych pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem leczniczym Ramicor Comb, obserwuje się hiperkaliemię. Czynnikami ryzyka wystąpienia hiperkaliemii są m.in. niewydolność nerek, wiek (> 70 lat), niekontrolowana cukrzyca lub stosowanie soli potasu, diuretyków oszczędzających potas i innych substancji czynnych zwiększających stężenie potasu w osoczu lub stany takie jak: odwodnienie, ostra niewydolność serca i kwasica metaboliczna. Jeśli jednoczesne stosowanie wspomnianych wyżej leków wydaje się niezbędne, zaleca się regularne monitorowanie stężenia potasu w surowicy (patrz punkt 4.5).

Encefalopatia wątrobowa

Zaburzenia elektrolitowe na skutek stosowania leków moczopędnych, w tym hydrochlorotiazydu, mogą u pacjentów z chorobą wątroby spowodować encefalopatię wątrobową. W razie stwierdzenia encefalopatii wątrobowej należy niezwłocznie przerwać leczenie diuretykami.

Hiperkalcemia

Hydrochlorotiazyd pobudza nerkowe wchłanianie zwrotne wapnia i może spowodować hiperkalcemię. Może także wpływać na wyniki badań czynności przytarczyc.

Obrzęk naczynioruchowy

Donoszono o obrzęku naczynioruchowym u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem (patrz punkt 4.8).

W razie wystąpienia obrzęku naczynioruchowego produkt leczniczy Ramicor Comb należy odstawić.

Należy niezwłocznie wprowadzić leczenie doraźne. Pacjenta trzeba obserwować przez co najmniej 12 do 24 godzin i wypisać ze szpitala dopiero po całkowitym ustąpieniu objawów.

Donoszono o obrzęku naczynioruchowym jelit u pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem leczniczym Ramicor Comb (patrz punkt 4.8). U tych pacjentów obserwowano ból brzucha (z nudnościami i wymiotami lub bez nudności i wymiotów).

Reakcje anafilaktyczne podczas odczulania

Prawdopodobieństwo oraz nasilenie reakcji anafilaktycznych i rzekomoanafilaktycznych na jad owadów, a także na inne alergeny jest zwiększone w przypadku zahamowania aktywności ACE. Przed odczulaniem należy rozważyć czasowe odstawienie produktu leczniczego Ramicor Comb.

Neutropenia/agranulocytoza

Rzadko obserwowano neutropenię/agranulocytozę; donoszono także o hamowaniu czynności szpiku. Zaleca się monitorowanie liczby leukocytów w celu wykrycia możliwej leukopenii. Częstsze wykonywanie badań kontrolnych doradza się w początkowej fazie leczenia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, pacjentów z kolagenozami (np. toczniem rumieniowatym lub twardziną) i u wszystkich otrzymujących produkty lecznicze, które mogą zmieniać obraz krwi (patrz punkty 4.5 i 4.8).

Różnice etniczne

Inhibitory ACE częściej powodują obrzęk naczynioruchowy u pacjentów rasy czarnej niż u osób innych ras. Ramipryl, jak i inne inhibitory ACE, może mniej skutecznie obniżać ciśnienie tętnicze u osób rasy czarnej niż u pacjentów innych ras, prawdopodobnie z powodu częstszego występowania nadciśnienia tętniczego z małą aktywnością reniny u pacjentów rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym.

Sportowcy

Hydrochlorotiazyd może powodować dodatni wynik testu antydopingowego.

Wpływ na metabolizm i układ endokrynny

Leczenie tiazydami może zaburzać tolerancję glukozy. U pacjentów z cukrzycą może być konieczne dostosowanie dawki insuliny lub doustnych leków hipoglikemizujących. Podczas terapii tiazydami może ujawnić się utajona klinicznie cukrzyca.

Podczas leczenia tiazydowymi lekami moczopędnymi może wystąpić zwiększenie stężenia cholesterolu i triglicerydów. U niektórych pacjentów otrzymujących tiazydy może wystąpić hiperurykemia lub objawowa dna moczanowa.

Kaszel

Donoszono o występowaniu kaszlu podczas stosowania inhibitorów ACE. Charakterystyczny kaszel jest suchy, uporczywy i ustępuje po zaprzestaniu leczenia. W diagnostyce różnicowej kaszlu należy brać pod uwagę kaszel wywołany inhibitorami ACE.

Inne

U pacjentów z alergią lub astmą oskrzelową w wywiadzie lub bez takiego wywiadu, mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości. Donoszono o możliwości zaostrzenia lub uczynnienia tocznia rumieniowatego układowego.