METFOGAMMA

1 tabletka powlekana zawiera 850 mg chlorowodorku metforminy (Metformini hydrochloridum), co odpowiada 662,9 mg metforminy.

Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

Przeciwwskazania do stosowania preparatu to:

- nadwrażliwość na chlorowodorek metforminy lub którąkolwiek z substancji pomocniczych zawartą w preparacie;

- kwasica ketonowa (ketoza), stan przedśpiączkowy w cukrzycy;

- niewydolność nerek lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny < 60 ml/min);

- ostre stany mogące prowadzić do zaburzenia czynności nerek, np:

? odwodnienie (biegunka, wymioty),

? ciężkie zakażenia,

? wstrząs,

- badania radiologiczne, w których konieczne jest donaczyniowe podanie środków kontrastujących zawierających jod (patrz punkt 4.4),

- ostre lub przewlekłe choroby, które mogą spowodować niedotlenienie tkanek:

? niewydolność serca lub oddechowa,

? świeżo przebyty zawał mięśnia sercowego,

? wstrząs,

- niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm,

- karmienie piersią.

Działania niepożądane pogrupowano następująco według częstości występowania:

- bardzo częste (> = 1/10),

- częste (> = 1/100 do < 1/10),

- niezbyt częste (> = 1/1000 do < 1/100),

- rzadkie (> = 1/10000 do < 1/1000),

- bardzo rzadkie (< 10 000), z pojedynczymi przypadkami.

Zaburzenia żołądka i jelit

Bardzo częste: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, utrata apetytu. Te objawy niepożądane występują często na początku terapii i ustępują samoistnie. W celu zapobieżenia im, należy zażywać chlorowodorek metforminy podczas posiłków lub po posiłkach w dwóch lub trzech dawkach podzielonych. Powolne zwiększanie dawki może również zmniejszyć nietolerancję leku ze strony układu pokarmowego.

Zaburzenia układu nerwowego

Częste: zaburzenia smaku.

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

Bardzo rzadkie: reakcje skórne takie jak rumień, swędzenie, pokrzywka.

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania

Bardzo rzadkie: u pacjentów długo przyjmujących chlorowodorek metforminy może wystąpić zmniejszenie wchłaniania witaminy B12 i zmniejszenie jej stężenia w surowicy. Może to być przyczyną anemii megaloblastycznej.

Bardzo rzadkie: kwasica mleczanowa (patrz punkt 4.4).

Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych

Bardzo rzadkie: nieprawidłowości w badaniach czynności wątroby, zapalenia wątroby, przemijające po przerwaniu podawania chlorowodorku metforminy.

Zazwyczaj dawka początkowa to 1 tabletka powlekana 500 mg lub 850 mg chlorowodorku metforminy stosowana od 2 do 3 razy w ciągu doby, podczas lub po posiłku. Po 10 - 15 dniach dawkę należy ustalić na podstawie wartości stężenia glukozy we krwi. Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego.

Maksymalna zalecana dawka dobowa chlorowodorku metforminy wynosi 3 g na dobę.

Jeśli planowane jest zastąpienie innego doustnego leku przeciwcukrzycowego metforminą, należy odstawić poprzednio stosowany lek i rozpocząć leczenie chlorowodorkiem metforminy w wyżej podanych dawkach.

Leczenie w skojarzeniu z insuliną

W celu uzyskania lepszej kontroli stężenia glukozy we krwi, chlorowodorek metforminy i insulina mogą być stosowane jednocześnie. Zazwyczaj dawka początkowa to 500 mg lub 850 mg chlorowodorku metforminy stosowane od 2 do 3 razy w ciągu doby, natomiast dawkę insuliny ustala się na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi.

Pacjenci w podeszłym wieku

U pacjentów w podeszłym wieku ze względu na ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności nerek, dawkowanie chlorowodorku metforminy powinno być ustalone na podstawie oceny czynności nerek. Podczas leczenia chlorowodorkiem metforminy konieczne jest regularne kontrolowanie czynności nerek (patrz punkt 4.4).

Dzieci: z uwagi na brak odpowiednich danych, preparatu Metfogamma 850 nie należy stosować u dzieci.

Kwasica mleczanowa

Kwasica mleczanowa jest rzadkim lecz ciężkim powikłaniem metabolicznym, wiąże się z dużą śmiertelnością w przypadku nie zastosowania w porę odpowiedniego leczenia. Występuje ona z powodu nagromadzenia metforminy. Zgłoszone przypadki kwasicy mleczanowej u pacjentów leczonych chlorowodorkiem metforminy dotyczyły głównie osób z niewydolnością nerek. Występowaniu kwasicy mleczanowej należy zapobiegać kontrolując również inne czynniki ryzyka takie jak: źle kontrolowana cukrzyca, kwasica ketonowa, długotrwałe głodzenie, nadmierne spożywanie alkoholu, niewydolność wątroby oraz jakiekolwiek stany niedotlenienia.

Rozpoznanie

Kwasica mleczanowa charakteryzuje się występowaniem duszności, przyspieszonego oddechu, bólów brzucha, osłabienia, hipotermii i następującą po niej śpiączką. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się zmniejszenie pH krwi, zwiększenie stężenia mleczanów w osoczu powyżej 5 mmol/l, zwiększenie luki anionowej oraz zwiększenie stosunku mleczanów do stężenia pirogronianów. W przypadku podejrzenia kwasicy metabolicznej, należy przerwać podawanie preparatu Metfogamma 850 i natychmiast umieścić pacjenta w szpitalu.

Czynność nerek

Ponieważ metformina jest wydalana przez nerki, przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć w surowicy stężenie kreatyniny, a następnie regularnie je kontrolować:

- co najmniej raz w roku u pacjentów z prawidłową czynnością nerek,

- co najmniej dwa do czterech razy w roku u pacjentów, u których stężenie kreatyniny jest bliskie górnej granicy normy i u osób w podeszłym wieku.

U pacjentów w podeszłym wieku pogorszenie czynności nerek występuje często i bezobjawowo. Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których może dojść do zaburzenia czynności nerek, np. kiedy

rozpoczyna się stosowanie leku obniżającego ciśnienie lub leku moczopędnego, lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Środki kontrastujące zawierające jod

W przypadku badań radiologicznych z zastosowaniem środków kontrastujących zawierających jod, podawanych donaczyniowo (np. urografia, angiografia), chlorowodorek metforminy należy odstawić przed badaniem lub na czas badania. Podawanie metforminy można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po ocenie czynności nerek i stwierdzeniu, że jest prawidłowa.

Zabiegi chirurgiczne

Podawanie chlorowodorku metforminy należy przerwać na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym. Podawanie chlorowodorku metforminy można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu.

Inne środki ostrożności

- Podczas stosowania metforminy należy przestrzegać zaleceń diety cukrzycowej regulującej codzienne przyjmowanie węglowodanów. Pacjenci z nadwagą powinni ponadto przestrzegać diety niskokalorycznej.

- Należy regularnie wykonywać rutynowe badania laboratoryjne w celu kontrolowania cukrzycy.

- Chlorowodorek metforminy nie wywołuje hipoglikemii, jednak w terapii skojarzonej z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika należy zachować szczególną ostrożność.

Kwasica mleczanowa

Kwasica mleczanowa jest rzadkim lecz ciężkim powikłaniem metabolicznym, wiąże się z dużą śmiertelnością w przypadku nie zastosowania w porę odpowiedniego leczenia. Występuje ona z powodu nagromadzenia metforminy. Zgłoszone przypadki kwasicy mleczanowej u pacjentów leczonych chlorowodorkiem metforminy dotyczyły głównie osób z niewydolnością nerek. Występowaniu kwasicy mleczanowej należy zapobiegać kontrolując również inne czynniki ryzyka takie jak: źle kontrolowana cukrzyca, kwasica ketonowa, długotrwałe głodzenie, nadmierne spożywanie alkoholu, niewydolność wątroby oraz jakiekolwiek stany niedotlenienia.

Rozpoznanie

Kwasica mleczanowa charakteryzuje się występowaniem duszności, przyspieszonego oddechu, bólów brzucha, osłabienia, hipotermii i następującą po niej śpiączką. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się zmniejszenie pH krwi, zwiększenie stężenia mleczanów w osoczu powyżej 5 mmol/l, zwiększenie luki anionowej oraz zwiększenie stosunku mleczanów do stężenia pirogronianów. W przypadku podejrzenia kwasicy metabolicznej, należy przerwać podawanie preparatu Metfogamma 850 i natychmiast umieścić pacjenta w szpitalu.

Czynność nerek

Ponieważ metformina jest wydalana przez nerki, przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć w surowicy stężenie kreatyniny, a następnie regularnie je kontrolować:

- co najmniej raz w roku u pacjentów z prawidłową czynnością nerek,

- co najmniej dwa do czterech razy w roku u pacjentów, u których stężenie kreatyniny jest bliskie górnej granicy normy i u osób w podeszłym wieku.

U pacjentów w podeszłym wieku pogorszenie czynności nerek występuje często i bezobjawowo. Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których może dojść do zaburzenia czynności nerek, np. kiedy

rozpoczyna się stosowanie leku obniżającego ciśnienie lub leku moczopędnego, lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Środki kontrastujące zawierające jod

W przypadku badań radiologicznych z zastosowaniem środków kontrastujących zawierających jod, podawanych donaczyniowo (np. urografia, angiografia), chlorowodorek metforminy należy odstawić przed badaniem lub na czas badania. Podawanie metforminy można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po ocenie czynności nerek i stwierdzeniu, że jest prawidłowa.

Zabiegi chirurgiczne

Podawanie chlorowodorku metforminy należy przerwać na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym. Podawanie chlorowodorku metforminy można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu.

Inne środki ostrożności

- Podczas stosowania metforminy należy przestrzegać zaleceń diety cukrzycowej regulującej codzienne przyjmowanie węglowodanów. Pacjenci z nadwagą powinni ponadto przestrzegać diety niskokalorycznej.

- Należy regularnie wykonywać rutynowe badania laboratoryjne w celu kontrolowania cukrzycy.

- Chlorowodorek metforminy nie wywołuje hipoglikemii, jednak w terapii skojarzonej z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika należy zachować szczególną ostrożność.

Chlorowodorku metforminy nie należy stosować z substancjami, takimi jak:

- alkohol

W przypadkach ostrego zatrucia alkoholem, występuje zwiększone ryzyko kwasicy mleczanowej, szczególnie jeśli dodatkowo występuje:

- niedożywienie lub głodzenie

- zaburzenie czynności wątroby

Należy unikać spożywania alkoholu oraz leków zawierających alkohol.

- środki kontrastujące zawierające jod

Donaczyniowe podawanie środków kontrastujących zawierających jod może prowadzić do niewydolności nerek, w wyniku czego dochodzi do nagromadzenia metforminy i zwiększenia ryzyka kwasicy mleczanowej. Podawanie preparatu Metfogamma 850 należy przerwać przed badaniem lub na czas badania. Ponownie można je wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po ocenie czynności nerek i upewnieniu się, że jest ona prawidłowa.

Chlorowodorek metforminy należy stosować ostrożnie z następującymi lekami, takimi jak:

- glikokortykosteroidy (podawane ogólnie i miejscowo), leki pobudzające receptory B2-adrenergiczne, leki moczopędne

Leki te wykazują wewnętrzną aktywność hiperglikemiczną. Należy poinformować o tym pacjenta i wykonywać częste pomiary stężenia glukozy we krwi, szczególnie na początku leczenia. Jeśli jest to konieczne, należy indywidualnie dostosować dawkę chlorowodorku metforminy podczas jednoczesnego stosowania tych leków oraz po ich odstawieniu.

- inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE)

Leki te mogą powodować zmniejszenie stężenia glukozy we krwi. Jeśli jest to konieczne, należy indywidualnie dostosować dawkę chlorowodorku metforminy podczas stosowania tych leków oraz po ich odstawieniu.

Preparat Metfogamma 850 stosowany w monoterapii nie wywołuje hipoglikemii i w związku z tym nie ma wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania maszyn. Jednak należy poinformować pacjenta, że chlorowodorek metforminy stosowany w skojarzeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (sulfonylomocznik, insulina, repaglinid) może wywołać hipoglikemię.

Po jednorazowym zażyciu 85 g chlorowodorku metforminy nie obserwowano hipoglikemii chociaż w takich przypadkach może rozwinąć się kwasica mleczanowa. Przedawkowanie chlorowodorku metforminy lub współistnienie innych czynników ryzyka może spowodować kwasicę mleczanową. Kwasica mleczanowa jest stanem nagłym i wymaga natychmiastowego leczenia szpitalnego. Najbardziej skuteczną metodą usunięcia mleczanów i metforminy jest hemodializa.