a) Podsumowanie profilu bezpieczeństwa
Najczęstsze i częste reakcje niepożądane związane z leczeniem klarytromycyną, zarówno u pacjentów dorosłych jak u dzieci, to ból brzucha, biegunka, nudności, wymioty oraz zaburzenia smaku. Te reakcje niepożądane mają zazwyczaj łagodne nasilenie i pokrywają się z profilem bezpieczeństwa antybiotyków makrolidowych (patrz podpunkt b punktu 4.8).
W badaniach klinicznych nie stwierdzono znaczącej różnicy pomiędzy częstością występowania tych reakcji niepożądanych ze strony układu pokarmowego pomiędzy pacjentami z wcześniejszym zakażeniem mykobakteryjnym lub bez wcześniejszego zakażenia mykobakteryjnego.
b) Podsumowanie działań niepożądanych w postaci tabeli
Poniższa tabela przedstawia działania niepożądane odnotowane w badaniach klinicznych oraz po wprowadzeniu do obrotu klarytromycyny w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu, granulatu do sporządzania zawiesiny doustnej, proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, tabletek o przedłużonym uwalnianiu oraz tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu.
Działania niepożądane, które mogą być związane są ze stosowaniem klarytromycyny zostały przedstawione zgodnie z klasyfikacją układów i narządów, w następujący sposób: bardzo często (≥1/10); często (≥1/100 do < 1/10); niezbyt często (≥1/1 000 do < 1/100); i nieznana (działania niepożądane występujące po wprowadzeniu leku do obrotu; częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). W obrębie każdej grupy o określonej częstości występowania objawy niepożądane są wymienione zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem, gdy istniała możliwość oceny nasilenia.
Klasyfikacja układów i | Bardzo często | Często ≥ 1/100 do < | Niezbyt często ≥1/1,000 do < 1/100 | Nieznana (nie może być określona |
narządów | (≥1/10 | 1/10 | | na podstawie dostępnych danych) |
Zakażenia i zarażenia pasożytnicze | | | Zapalenie tkanki łącznej1, kandydoza, nieżyt żołądka i jelit2,zakażenie3, zakażenie pochwy | Rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, róża, łupież rumieniowy |
Zaburzenia krwi i układu chłonnego | | | Leukopenia, neutropenia4, trombocytemia3, eozynofilia4 | Agranulocytoza, trombocytopenia |
Zaburzenia układu immunologicznego5 | | | Reakcje rzekomoanafilaktyczne1, nadwrażliwość | Reakcje anafilaktyczne |
Zaburzenia metabolizmu i odżywiania | | | Jadłowstręt, zmniejszenie apetytu | Hipoglikemia6 |
Zaburzenia psychiczne | | Bezsenność | Lęk, nerwowość3, krzyki3 | Zaburzenia psychotyczne, stany splątania, depersonalizacja, depresja, dezorientacja, omamy, nietypowe sny |
Zaburzenia nerwowe | | Zaburzenia smaku, ból głowy, wypaczenie smaku | Utrata przytomności1, dyskineza1, zawroty głowy, senność7, drżenie | Drgawki, brak smaku, omamy węchowe, brak węchu |
Zaburzenia ucha i błędnika | | | Zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, zaburzenia słuchu, szumy uszne | Głuchota |
Zaburzenia serca | | | Zatrzymanie akcji serca1, migotanie przedsionków1, wydłużenie odstępu QT w EKG8, skurcze przedwczesne serca1, kołatanie serca | Zaburzenia typu torsade de pointes8, częstoskurcz komorowy8 |
Zaburzenia naczyniowe | | Rozszerzenie naczyń krwionośnych1 | | Krwotok9 |
Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia | | | Astma1, krwawienie z nosa2, zator płucny1 | |
Zaburzenia żołądka i jelit | | Biegunka10, wymioty, niestrawność, nudności, ból brzucha | Zapalenie przełyku1, choroba refluksowa przełyku2, zapalenie błony śluzowej żołądka, ból odbytu2, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, wzdęcia brzucha4, | Ostre zapalenie trzustki, przebarwienia języka, przebarwienia zębów |
| | | zaparcia, suchość błon śluzowych jamy ustnej, odbijanie się, wzdęcie z oddawaniem wiatrów, | |
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych | | Nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby | Cholestaza4, zapalenie wątroby4, zwiększenie stężenia aminotransferazy alaninowej, zwiększenie stężenia aminotransferazy asparaginianowej, zwiększenie stężenia gamma- glutamylotransferazy4 | Niewydolność wątroby[1]1, żółtaczka miąższowa |
Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej | | Wysypka, nadmierne pocenie się | Pęcherzowe zapalenie skóry1, świąd, pokrzywka, wysypka grudkowo-plamkowa3 | Zespół StevensaJohnsona 5, martwica toksyczno-rozpływna naskórka5, wysypka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS ang. Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms), trądzik |
Zaburzenia mięśniowoszkieletowe i tkanki łącznej | | | Skurcze mięśni3, sztywność mięśniowoszkieletowa1, bóle mięśniowe[2] | Rabdomioliza2,12, miopatia |
Zaburzenia nerek i dróg moczowych | | | Zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi1, zwiększenie stężenia mocznika we krwi1 | Niewydolność nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek |
Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania | Zapalenie żyły w miejscu podania zastrzyku1 | Ból w miejscu podania zastrzyku1, stan zapalny w miejscu podania zastrzyku1 | Złe samopoczucie4, gorączka3, astenia, ból w klatce piersiowej4, dreszcze4, zmęczenie4 | |
Badania diagnostyczne | | | Nieprawidłowy stosunek albumin do globulin1, zwiększenie stężenia fosfatazy alkalicznej we krwi4, zwiększenie stężenia dehydrogenazy mleczanowej we krwi4 | Wzrost wartości międzynarodowego współczynnika znormalizowanego9, wydłużenie czasu protrombinowego9, nieprawidłowe zabarwienie moczu |
3 Działania niepożądane odnotowane wyłącznie w przypadku stosowania granulatu do sporządzania zawiesiny doustnej
4 Działania niepożądane odnotowane wyłącznie w przypadku stosowania tabletek o natychmiastowym uwalnianiu
5,8,10,11,12 Patrz punkt a)
6,7,9 Patrz punkt c)
c) Opis wybranych działań niepożądanych
Zapalenie żyły w miejscu podania zastrzyku, ból w miejscu podania zastrzyku, ból w miejscu nakłucia naczynia krwionośnego oraz stan zapalny w miejscu wstrzyknięcia są charakterystyczne dla klarytromycyny w postaci dożylnej.
W bardzo rzadkich przypadkach donoszono o występowaniu niewydolności wątroby ze skutkiem śmiertelnym, na ogół w związku z ciężkimi chorobami podstawowymi i (lub) jednocześnie stosowanymi lekami (patrz punkt 4.4).
Należy zwrócić szczególną uwagę na wystąpienie biegunki, ponieważ występowanie biegunki wywołanej przez Clostridium difficile (CDAD) odnotowano w związku z prawie wszystkimi środkami przeciwbakteryjnymi, w tym klarytromycyny, a nasilenie może się wahać od łagodnej biegunki do zapalenia okrężnicy ze skutkiem śmiertelnym (patrz punkt 4.4).
W razie wystąpienia ciężkich ostrych reakcji nadwrażliwości, takich jak anafilaksja, zespół StevensaJohnsona i martwica toksyczno-rozpływna naskórka, leczenie klarytromycyną należy natychmiast przerwać i niezwłocznie wprowadzić odpowiednią terapię (patrz punkt 4.4).
Tak jak w przypadku innych antybiotyków makrolidowych, po zastosowaniu klarytromycyny obserwowano rzadkie przypadki wydłużenia odstępu QT, częstoskurczu komorowego oraz zaburzeń typu torsade de pointes (patrz punkt 4.4 i 4.5).
Rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy obserwowano po zastosowaniu niemal wszystkich środków przeciwbakteryjnych, w tym klarytromycyny, a jego nasilenie może wahać się od łagodnego do zagrażającego życiu. Dlatego też ważne jest, aby wziąć pod uwagę tę diagnozę u pacjentów, u których po podaniu środków przeciwbakteryjnych wystąpi biegunka (patrz punkt 4.4).
W niektórych doniesieniach o wystąpieniu rabdomiolizy klarytromycynę podawano w skojarzeniu ze statynami, fibratami, kolchicyną lub allopurynolem (patrz punkt 4.3 i 4.4).
Istnieją doniesienia o występowaniu po wprowadzeniu leku do obrotu toksyczności kolchicyny w połączeniu z klarytromycyną oraz kolchicyny, w szczególności u pacjentów w podeszłym wieku i (lub) pacjentów z niewydolnością nerek, niektóre ze skutkiem śmiertelnym (patrz punktu 4.4 i 4.5). Odnotowano rzadkie przypadki hipoglikemii, niektóre z nich wystąpiły u pacjentów jednocześnie otrzymujących doustne leki przeciwcukrzycowe lub insulinę (patrz punkt 4.4 i 4.5).
Po wprowadzeniu leku do obrotu odnotowano interakcje miedzy lekami oraz wpływ na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) (np. senność i splątanie) przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny i triazolamu. Zaleca się obserwowanie pacjenta pod kątem zwiększonego wpływu farmakologicznego na OUN (patrz punkt 4.5).
Przy jednoczesnym stosowaniu klarytromycyny i warfaryny istnieje ryzyko wystąpienia ciężkiego krwotoku oraz znacznego zwiększenia wartości INR oraz wydłużenia czasu protrombinowego. W trakcie skojarzonego podawania klarytromycyny i doustnych leków przeciwzakrzepowych należy często kontrolować wartość INR oraz czas protrombinowy (patrz punkty 4.4 i 4.5).
Odnotowano rzadkie przypadki tabletek o przedłużonym uwalnianiu klarytromycyny w stolcu, z czego wiele wystąpiło u pacjentów z anatomicznymi (w tym ileostomia lub kolostomia) lub czynnościowymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, ze skróconym czasem pasażu żołądkowo-jelitowego. W wielu raportach, pozostałości tabletek pojawiły się w kontekście biegunki. Zaleca się, aby pacjenci, u których w stolcu pojawią się pozostałości tabletek i u których nie wystąpiła poprawa stanu zmienili stosowaną postać klarytromycyny (na np. zawiesinę) lub antybiotyk.
Szczególna populacja: Działania niepożądane u pacjentów z obniżoną odpornością (patrz punkt e). d) Dzieci i młodzież
Przeprowadzono badania kliniczne z zastosowaniem klarytromycyny w postaci zawiesiny do stosowania u pacjentów w wieku od 6 miesięcy do 12 lat. Dlatego też dzieci w wieku poniżej 12 lat powinny stosować klarytromycynę w postaci zawiesiny. Brak wystarczających danych, aby zalecać schemat dawkowania dla klarytromycyny w postaci dożylnej u pacjentów poniżej 18 roku życia.
U dzieci należy się spodziewać, że częstość, rodzaj oraz nasilenie działań niepożądanych będą takie same jak u pacjentów dorosłych.
e) Inne szczególne populacje
Pacjenci z obniżoną odpornością
U pacjentów z AIDS oraz u innych pacjentów z obniżoną odpornością leczonych większymi dawkami klarytromycyny przez dłuższe okresy czasu w kierunku zakażeń mykobakteryjnych, często trudno było rozróżnić działania niepożądane prawdopodobnie związane ze stosowaniem klarytromycyny od tych wywołanych objawami ludzkiego wirusa upośledzenia odporności (HIV, ang. Human Immunodeficiency Virus) lub innej współistniejącej choroby.
U dorosłych pacjentów najczęstszymi działaniami niepożądanymi odnotowanymi u pacjentów otrzymujących całkowite dawki dobowe wynoszące 1000 mg i 2000 mg klarytromycyny były: nudności, wymioty, zaburzenia smaku, ból brzucha, biegunka, wysypka, wzdęcia z oddawaniem wiatrów, ból głowy, zaparcia, zaburzenia słuchu, wzrost aktywności w surowicy transaminazy kwasu szczawio octowego (SGOT, ang. Serum Glutamic Oxaloacetic Transaminase )i transaminazy kwasu pirogronowego w surowicy (SGPT, ang. Serum Glutamic Pyruvate Transaminase ). Ponadto, rzadko występowała duszność, bezsenność i suchość błon śluzowych jamy ustnej. Częstość występowania była porównywalna u pacjentów otrzymujących 1000 mg i 2000 mg, ale u pacjentów otrzymujących całkowitą dobową dawkę klarytromycyny wynoszącą 4000 mg, częstość występowania była około 3 do 4 razy wyższa.
U tych pacjentów z obniżoną odpornością, ocena badań laboratoryjnych dla określonych testów odbywała się na podstawie analizy tych wartości poza znacznie zaburzonym poziomem (tj. ekstremalnie wysoka lub niska granica). Na podstawie tych kryteriów, u około 2% do 3% pacjentów, którzy otrzymywali 1000 mg lub 2000 mg klarytromycyny na dobę wystąpiły znacznie podwyższone poziomy SGOT i SGPT, oraz nietypowo niska liczba białych krwinek i płytek krwi. U niższego odsetka pacjentów w tych dwóch grupach dawkowania również wystąpiło zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi. Nieznacznie częstsze występowanie nietypowych wartości wszystkich parametrów, oprócz białych krwinek, odnotowano u pacjentów otrzymujących 4000 mg na dobę.