Enap H tabletki | 10mg+25mg | 30 tabl.

Enap H: Każda tabletka zawiera 10 mg enalaprylu malenianu(Enalprili maleas) i 25 mg hydrochlorotiazydu (Hydrochlorothiazidum).

Enap HL: Każda tabletka zawiera 10 mg enalaprylu maleinianu(Enalaprili maleas) i 12,5 mg hydrochlorotiazydu (Hydrochlorothiazidum).

Substancja pomocnicza o znanym działaniu:

Enap H: laktoza jednowodna 120 mg/tabletka

Enap HL: laktoza jednowodna 130 mg/tabletka

Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

- Nadwrażliwość na enalaprylu maleinian, hydrochlorotiazyd lub jakąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1.

- Ciężkie zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny ≤ 30 ml/min).

- Bezmocz;

- Występowanie w przeszłości obrzęku naczynioruchowego związanego z wcześniejszym stosowaniem inhibitorów ACE;

- Dziedziczny lub idiopatyczny obrzęk naczynioruchowy;

- Nadwrażliwość na pochodne sulfonamidowe;

- Zwężenie tętnicy nerkowej;

- Drugi i trzeci trymestr ciąży (patrz punkty 4.4 i 4.6);

- Ciężkie zaburzenia czynności wątroby.

Działania niepożądane zgłaszane albo w badaniach klinicznych enalaprylu lub hydrochlorotiazydu stosowanych w monoterapii lub po wprowadzeniu leku do obrotu obejmują:

- bardzo często: ≥ 1/10

- często: ≥1/100 do < 1/10

- niezbyt często: ≥1/ 1000 do < 1/100

- rzadko: ≥1/10 000 do < 1/1 000

- bardzo rzadko: < 1/10 000, w tym pojedyncze przypadki.

Częstość występowania działań niepożądanych podano z uwzględnieniem klasyfikacji układowonarządowej:

Zaburzenia krwi i układu chłonnego

- Niezbyt często: niedokrwistość (w tym niedokrwistość aplastyczna i hemolityczna).

- Rzadko: neutropenia, zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie wartości hematokrytu, małopłytkowość, agranulocytoza, zahamowanie czynności szpiku kostnego, leukopenia, pancytopenia, powiększenie węzłów chłonnych, choroby autoimmunologiczne.

Zaburzenia endokrynologiczne

- Częstość nieznana: zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH).

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania

- Często: hipokaliemia, zwiększenie stężenia cholesterolu, zwiększenie stężenia trójglicerydów, hiperurykemia.

- Niezbyt często: hipoglikemia (patrz punkt 4.4), hipomagnezemia, dna.

- Rzadko: zwiększenie stężenia glukozy we krwi.

- Bardzo rzadko: hiperkalcemia (patrz punkt 4.4).

Zaburzenia układu nerwowego i zaburzenia psychiczne

- Często: ból głowy, depresja, omdlenia, zaburzenia smaku.

- Niezbyt często: splątanie, senność, bezsenność, nerwowość, parestezje, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, obniżenie libido*.

- Rzadko: nietypowe sny, zaburzenia snu, niedowład (spowodowany hipokaliemią).

Zaburzenia oka

- Bardzo często: nieostre widzenie.

Zaburzenia ucha i błędnika

- Niezbyt często: szumy uszne.

Zaburzenia serca i naczyń

- Bardzo często: zawroty głowy.

- Często: niedociśnienie, niedociśnienie ortostatyczne, zaburzenia rytmu serca, dusznica bolesna, tachykardia.

- Niezbyt często: zaczerwienienie twarzy, kołatanie serca, zawał mięśnia sercowego lub epizod naczyniowo-mózgowy, prawdopodobnie wtórne do nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego u pacjentów z grupy ryzyka (patrz punkt 4.4).

Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia - Bardzo często: kaszel.

- Często: duszność.

- Niezbyt często: wyciek wodnisty z nosa, ból gardła i chrypka, skurcz oskrzeli/astma. - Rzadko: nacieki tkanki płucnej, zespół zaburzeń oddechowych (w tym zapalenie płuc i obrzęk płuc), zapalenie błony śluzowej nosa, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych/eozynofilowe zapalenie płuc.

Zaburzenia żołądka i jelit - Bardzo często: nudności.

- Często: biegunka, ból brzucha.

- Niezbyt często: niedrożność jelit, zapalenie trzustki, wymioty, dyspepsja, zaparcia, jadłowstręt, podrażnienie błony śluzowej żołądka, suchość w jamie ustnej, wrzód trawienny, wzdęcia z oddawaniem wiatrów*.

- Rzadko: zapalenie błony jamy ustnej/afty, zapalenie języka.

- Bardzo rzadko: obrzęk naczynioruchowy jelit.

Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych

- Rzadko: niewydolność wątroby, martwica wątroby (może być śmiertelna), zapalenie wątroby - miąższu wątroby albo cholestatyczne, żółtaczka, zapalenie pęcherzyka żółciowego (szczególnie u pacjentów z obecną kamicą).

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

- Często: wysypka, reakcja nadwrażliwości/obrzęk naczynioruchowy - obserwowano obrzęk naczynioruchowy twarzy, kończyn, ust, języka, głośni i (lub) krtani (patrz punkt 4.4).

- Niezbyt często: obfite pocenie się, świąd, pokrzywka, łysienie.

- Rzadko: rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona, złuszczające zapalenie skóry, toksyczna nekroliza naskórka, plamica, skórna postać tocznia, pęcherzyca, erytrodermia.

Opisywano jednoczesne występowanie kilku lub wszystkich poniższych objawów: gorączki, zapalenia błon surowiczych, zapalenia naczyń, bólu mięśni/zapalenia mięśni, bólu stawów/zapalenia stawów, obecności przeciwciał przeciwjądrowych (ANA) w surowicy, przyspieszenia OB, eozynofilii i leukocytozy. Mogą się także pojawić: wysypka, nadwrażliwość na światło lub inne objawy skórne.

Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe, tkanki łącznej i kości - Często: kurcze mięśni. - Niezbyt często: bóle stawów*.

Zaburzenia nerek i dróg moczowych

- Niezbyt często: zaburzenia czynności nerek, niewydolność nerek, białkomocz.

- Rzadko: skąpomocz, śródmiąższowe zapalenie nerek.

Zaburzenia układu rozrodczego i piersi

- Niezbyt często: impotencja. - Rzadko: ginekomastia.

Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania

- Bardzo często: astenia.

- Często: ból w klatce piersiowej, zmęczenie.

- Niezbyt często: złe samopoczucie, gorączka.

Badania diagnostyczne

- Często: hiperkaliemia, zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy.

- Niezbyt często: zwiększenie stężenia mocznika we krwi, hiponatremia.

- Rzadko: zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, zwiększenie stężenia bilirubiny.

* Te działania niepożądane odnoszą się jedynie do dawek hydrochlorotiazydu 12,5 mg i 25 mg.

†Częstość kurczy mięśni jako częstego objawu dotyczy dawek hydrochlorotiazydu 12,5 mg i 25 mg, natomiast jako objaw niezbyt częsty odnosi się do dawki 6 mg hydrochlorotiazydu.

Produkt leczniczy należy stosować doustnie.

Dawkowanie zostało dostosowane w oparciu o doświadczenia z jedną z substancji czynnych - maleinianem enalaprylu.

Zazwyczaj stosowana dawka to jedna tabletka na dobę. W razie konieczności, dawkę można zwiększyć do dwóch tabletek raz na dobę.

U większości pacjentów wystarczająca jest dawka 20 mg (wyjątkowo 40 mg) enalaprylu i 50 mg hydrochlorotiazydu na dobę, dlatego nie zaleca się stosowania więcej niż dwóch tabletek produktu leczniczego na dobę. W przypadku braku zadowalających efektów leczenia, zaleca się dodanie trzeciego leku lub zmianę leczenia.

Wcześniejsze leczenie lekami moczopędnymi

Po podaniu pierwszej dawki może wystąpić objawowe niedociśnienie, do którego dochodzi częściej u pacjentów z niedoborem elektrolitów i (lub) pacjentów odwodnionych na skutek prowadzonego leczenia diuretycznego. Leczenie lekami moczopędnymi należy przerwać 2-3 dni przed rozpoczęciem terapii produktem leczniczym.

Dawkowanie w przypadku niewydolności nerek

Tiazydowe leki moczopędne mogą być nieodpowiednie dla pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Leki te nie są skuteczne u pacjentów z klirensem kreatyniny 0,5 ml/s lub mniej (umiarkowane i ciężkie zaburzenia czynności nerek). U pacjentów z klirensem kreatyniny między 0,5 ml/s i 1,3 ml/s, leczenie należy rozpocząć od odpowiednio dobranej dawki dwóch leków zawierających osobno enalapryl i hydrochlorotiazyd.

Dawkowanie u osób w wieku podeszłym

Skuteczność i tolerancja maleinianu enalaprylu i hydrochlorotiazydu stosowanych w skojarzeniu były w badaniach klinicznych podobne zarówno u osób w wieku podeszłym jak i u młodszych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym.

Dawkowanie u dzieci

Brak doświadczenia dotyczącego stosowania tych leków u dzieci.

Leczenie nie jest ograniczone czasowo.

Enalaprylu maleinian – hydrochlorotiazyd

Niedociśnienie i zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej

Objawowe niedociśnienie rzadko występuje u pacjentów z nadciśnieniem bez powikłań. U pacjentów z nadciśnieniem przyjmujących produkt leczniczy Enap H/Enap HL wystąpienie objawowego niedociśnienie jest bardziej prawdopodobne u pacjentów z niedoborem płynów np. w wyniku stosowania leków moczopędnych, stosujących dietę z ograniczeniem soli w diecie, z powodu biegunki lub wymiotów (patrz punkty 4.5 i 4.8). U tych pacjentów należy w odpowiednich odstępach czasu wykonywać regularne oznaczenia elektrolitów w surowicy.

Szczególną ostrożność należy zachować podczas leczenia pacjentów z chorobą niedokrwienną serca oraz z chorobą naczyniową mózgu, ponieważ szybkie obniżenie ciśnienia tętniczego krwi może wywoływać zawał mięśnia sercowego lub udar.

U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością serca, z towarzyszącą niewydolnością nerek lub bez, obserwowano występowanie objawowego niedociśnienia.

Jeśli wystąpi niedociśnienie, pacjent powinien zostać ułożony w pozycji leżącej na plecach, a w razie potrzeby otrzymać wlew dożylny soli fizjologicznej. Przejściowe niedociśnienie nie jest przeciwwskazaniem do kontynuacji leczenia. Po wyrównaniu ciśnienia tętniczego krwi i objętości osocza pacjenci zwykle dobrze tolerują kolejne dawki produktu leczniczego.

Zaburzenie czynności nerek

Diuretyki tiazydowe mogą być nieodpowiednie dla pacjentów z niewydolnością nerek; Leki te nie są skuteczne u osób z klirensem kreatyniny 0,5 ml/s lub mniejszym (tj. w umiarkowanej i ciężkiej niewydolności nerek).

Nie należy stosować produktu leczniczego Enap H/Enap HL u pacjentów z niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 80 ml/min i > 30 ml/min), zanim dobranie dawki poszczególnych substancji czynnych nie określi zapotrzebowania na dawki substancji czynnych zawartych w produkcie leczniczym Enap H/Enap HL.

U niektórych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, z nieujawnioną, rozwijającą się chorobą nerek, stosujących enalapryl w skojarzeniu z lekami moczopędnymi, może dojść do niewielkiego i przemijającego zwiększenia stężenia mocznika i kreatyniny w osoczu (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Zaburzenia czynności nerek; Hydrochlorotiazyd, Zaburzenia czynności nerek w punkcie 4.4). Jeżeli ma to miejsce w czasie leczenia produktem leczniczym Enap H/Enap HL, terapię należy przerwać. Można ją wznowić stosując zmniejszoną dawkę leku lub lek zawierający tylko jedną z substancji czynnych. Wystąpienie takiej sytuacji może zwiększać prawdopodobieństwo współistnienia zwężenia tętnicy nerkowej (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Nadciśnienie naczyniowo nerkowe w punkcie 4.4). U niektórych pacjentów z dwustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy doprowadzającej krew do jedynej czynnej nerki, po podaniu inhibitorów ACE obserwowano zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny w osoczu, które ustępowało po przerwaniu terapii (patrz punkt 4.3).

Hiperkaliemia

Skojarzenie enalaprylu i małej dawki leku moczopędnego nie wyklucza możliwości wystąpienia hiperkaliemii (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Hiperkaliemia w punkcie 4.4).

Lit

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania soli litu, enalaprylu i leków moczopędnych (patrz punkt 4.5).

Enalaprylu maleinian

Zwężenie zastawki aorty/kardiomiopatia przerostowa

Podobnie jak w przypadku innych leków rozszerzających naczynia krwionośne, również przy podawaniu inhibitorów ACE należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zawężeniem drogi odpływu z lewej komory. Leków tych należy unikać u pacjentów we wstrząsie kardiogennym oraz z hemodynamicznie istotnym zawężeniem.

Zaburzeni czynności nerek

Zaburzenia czynności nerek zgłaszane podczas stosowania enalaprylu występowały głównie u pacjentów z ciężką niewydolnością serca lub z towarzyszącą chorobą nerek, włączając zwężenie tętnicy nerkowej. Szybko rozpoznana i odpowiednio leczona niewydolność nerek związana ze stosowaniem enalaprylu jest zwykle odwracalna (patrz punkt 4.2 oraz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian i hydrochlorotiazyd, Zaburzenia czynności nerek; Hydrochlorotiazyd, Zburzenia czynności nerek w punkcie 4.4).

Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe

U pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki istnieje zwiększone ryzyko rozwoju niedociśnienia oraz niewydolności nerek w trakcie leczenia inhibitorami ACE. Pogorszeniu czynności nerek mogą towarzyszyć jedynie niewielkie zmiany wartości stężenia kreatyniny w surowicy. Terapię w tej grupie pacjentów należy rozpocząć pod ścisłą kontrolą lekarską, z jednoczesnym kontrolowaniem czynności nerek.

Przeszczep nerki

Brak doświadczenia dotyczącego stosowania enalaprylu u pacjentów po niedawnym przeszczepie nerki, dlatego nie zaleca się jego stosowania w tej grupie pacjentów.

Pacjenci poddawani hemodialize

Stosowanie enalaprylu nie jest wskazane u pacjentów wymagających dializoterapii z powodu niewydolności nerek (patrz punkt 4.2). Opisywano przypadki wystąpienia reakcji anafilaktycznych u pacjentów dializowanych z zastosowaniem błon o dużej przepuszczalności (np. AN69®) stosujących jednocześnie inhibitory ACE. W tej grupie pacjentów należy rozważyć stosowanie innych błon dializacyjnych lub zmianę leku przeciwnadciśnieniowego na lek z innej grupy.

Niewydolność wątroby

Rzadko, leczenie inhibitorem ACE jest związane z występowaniem zespołu, który rozpoczyna się od żółtaczki cholestatycznej i prowadzi do rozwoju piorunującej martwicy wątroby i (czasami) zgonu. Mechanizm powstawania tego zespołu nie jest wyjaśniony. U pacjentów otrzymujących inhibitory ACE, u których wystąpi żółtaczka lub znaczne zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, należy przerwać leczenie inhibitorami ACE i zastosować odpowiednie postępowanie medyczne (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Hydrochlorotiazyd, Choroby wątroby w punkcie 4.4).

Neutropenia/agranulocytoza

Neutropenia/agranulocytoza występowały u pacjentów otrzymujących inhibitory ACE. U pacjentów z prawidłową czynnością nerek i bez innych czynników ryzyka, neutropenia występuje rzadko. Enalapryl należy stosować ze szczególną ostrożnością u pacjentów z kolagenozą naczyń, otrzymujących leki immunosupresyjne, leczonych allopurynolem lub prokainamidem, lub gdy czynniki te występują łącznie, zwłaszcza jeśli wcześniej występowały zaburzenia czynności nerek. U niektórych z tych pacjentów rozwinęły się ciężkie zakażenia, w kilku przypadkach były one oporne na intensywną antybiotykoterapię. Jeśli u tych pacjentów jest stosowany enalapryl, należy okresowo kontrolować liczbę krwinek białych oraz poinformować pacjentów, by zgłaszali wszelkie objawy zakażenia.

Hiperkaliemia

U niektórych pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym peryndoprylem obserwowano zwiększenie stężenia potasu w surowicy krwi. Czynniki ryzyka hiperkaliemii to niewydolność nerek, pogorszenie czynności nerek, wiek (> 70 lat), cukrzyca, współistnienie zdarzeń, w szczególności odwodnienie, ostra dekompensacja serca, kwasica metaboliczna i jednoczesne stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas (np. spironolakton, eplerenon, triamteren lub amiloryd), suplementy potasu lub zamienniki soli kuchennej zawierające potas; lub pacjenci przyjmujący inne leki zwiększające stężenie potasu w surowicy krwi (np. heparyna). Stosowanie suplementów potasu, leków moczopędnych oszczędzających potas lub zamienników soli kuchennej zawierających potas, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może prowadzić do znacznego zwiększenia stężenia potasu w surowicy. Hiperkaliemia może być przyczyną poważnej, a czasami śmiertelnej arytmii. Jeżeli jednoczesne stosowanie wyżej wymienionych preparatów uznaje się za odpowiednie, powinny być one stosowane ostrożnie oraz zaleca się częstą kontrolę stężenia potasu w surowicy

(patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian hydrochlorotiazyd, Hiperkaliemia; Hydrochlorotiazyd, Wpływ na metabolizm i układ wewnątrzwydzielniczy w punktach 4.4 i 4.5).

Pacjenci z cukrzycą

U pacjentów z cukrzycą, leczonych doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną, należy ściśle kontrolować stężenie glukozy we krwi podczas pierwszego miesiąca leczenia inhibitorem ACE (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Hydrochlorotiazyd, Wpływ na metabolizm i układ wewnątrzwydzielniczy w punktach 4.4 i 4.5).

Reakcje nadwrażliwości/obrzęk naczynioruchowy

Opisywano rzadkie przypadki obrzęku naczynioruchowego twarzy, kończyn, warg, błon śluzowych, języka, głośni i (lub) krtani u pacjentów leczonych inhibitorami konwertazy angiotensyny, w tym enalaprylem maleinianu. Może on wystąpić na każdym etapie leczenia. W takich przypadkach należy bezzwłocznie przerwać podawanie enalaprylu maleinianu i wdrożyć odpowiedni nadzór medyczny, do czasu całkowitego ustąpienia objawów.

Należy pamiętać, że nawet w przypadkach gdy obrzęk dotyczy jedynie języka, bez towarzyszących objawów duszności, pacjent może wymagać dłuższej obserwacji, ponieważ terapia lekami przeciwhistaminowymi i glikokortykosteroidami może okazać się niewystarczająca.

Bardzo rzadko opisywano zgony spowodowane obrzękiem naczynioruchowym z towarzyszącym obrzękiem krtani lub języka. U pacjentów z obrzękiem obejmującym język, głośnię lub krtań częściej stwierdza się niedrożność dróg oddechowych, zwłaszcza gdy wcześniej przebyli zabieg chirurgiczny w obrębie dróg oddechowych. W sytuacji, gdy obrzęk dotyczy języka, głośni lub krtani, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia niedrożności dróg oddechowych, wskazane jest jak najszybsze rozpoczęcie właściwej terapii, z podaniem m.in. podskórnie roztworu adrenaliny 1:1000 (0,3 ml do

0,5 ml) i (lub) zastosowanie odpowiednich metod zapewniających utrzymanie drożności dróg oddechowych.

Inhibitory ACE częściej powodują obrzęk naczynioruchowy u pacjentów rasy czarnej niż u pacjentów innych ras. Wydaje się, że u osób rasy czarnej ogólnie występuje większe ryzyko wystąpienia obrzęku naczynioruchowego.

U pacjentów, u których w przeszłości wystąpił obrzęk naczynioruchowy, niezwiązany z przyjmowaniem inhibitorów ACE, może istnieć zwiększone ryzyko obrzęku naczynioruchowego podczas stosowania inhibitorów ACE (patrz punkt 4.3).

Reakcje anafilaktyczne w czasie odczulania jadem owadów błonkoskrzydłych

U pacjentów leczonych inhibitorami ACE podczas leczenia odczulającego jadem owadów błonkoskrzydłych rzadko opisywano występowanie zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych.

U tych pacjentów można uniknąć wystąpienia tych reakcji poprzez czasowe odstawienie inhibitorów ACE przed każdym zabiegiem odczulającym.

Reakcje anafilaktyczne w czasie aferezy LDL

U pacjentów leczonych inhibitorami ACE w czasie aferezy lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) z użyciem siarczanu dekstranu mogą wystąpić zagrażające życiu reakcje rzekomoanafilaktyczne

(podobne do alergicznych). Można im zapobiec przerywając leczenie inhibitorami ACE przed każdą aferezą.

Kaszel

Podczas stosowania inhibitorów ACE zgłaszano występowanie kaszlu. Charakterystyczne jest, że kaszel jest nieproduktywny, uporczywy i ustępuje po przerwaniu leczenia. Kaszel wywołany przez inhibitor ACE należy wziąć pod uwagę w trakcie diagnostyki różnicowej kaszlu.

Zabiegi chirurgiczne/znieczulenie

U pacjentów poddawanych ciężkim operacjom i u tych, którym w czasie znieczulenia ogólnego podawano lek powodujący niedociśnienie, enalapryl blokuje tworzenie angiotensyny II wtórne do wyrównawczego uwalniania reniny. Jeśli wystąpi niedociśnienie tętnicze i wydaje się, że jest wynikiem tego mechanizmu, można je skorygować przez zwiększenie objętości wewnątrznaczyniowej.

Ciąża i laktacja

Nie należy rozpoczynać leczenia inhibitorami ACE w czasie ciąży. O ile kontynuacja leczenia inhibitorami ACE nie jest niezbędna, u pacjentek planujących ciążę należy zmienić leczenie na alternatywne leczenie przeciwnadciśnieniowe o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania w czasie ciąży. W przypadku stwierdzenia ciąży, leczenie inhibitorami ACE należy niezwłocznie przerwać i, jeżeli jest to właściwe, rozpocząć terapię alternatywną (patrz punkty 4.3 i 4.6). Nie zaleca się stosowania enalaprylu w czasie karmienia piersią.

Różnice etniczne

Podobnie jak inne inhibitory ACE, enalapryl może być mniej skuteczny w obniżaniu ciśnienia tętniczego krwi u osób rasy czarnej niż u osób innych ras, prawdopodobnie z powodu częstszego występowania małej aktywności reninowej osocza w populacji pacjentów rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym.

Hydrochlorotiazyd Zaburzenia czynności nerek

Tiazydy mogą nie być odpowiednimi diuretykami u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, ponieważ są nieskuteczne przy wartościach klirensu kreatyniny 30 ml/min lub mniejszych (tj.

w umiarkowanej lub ciężkiej niewydolności nerek (patrz punkt 4.2 i Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian - hydrochlorotiazyd, Zaburzenia czynności nerek; Enalaprylu maleinian, Zaburzenia czynności nerek w punkcie 4.4).

Choroby wątroby

Tiazydy powinny być stosowane z zachowaniem ostrożności u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub u pacjentów z postępującą chorobą wątroby, ponieważ niewielkie zmiany równowagi wodno-elektrolitowej mogą prowadzić do rozwoju śpiączki wątrobowej (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Niewydolność wątroby w punkcie

4.4).

Wpływ na metabolizm i układ wewnątrzwydzielniczy

Diuretyki tiazydowe mogą zaburzać tolerancję glukozy, dlatego może okazać się konieczne dostosowanie dawki leków przeciwcukrzycowych, w tym insuliny (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Pacjenci z cukrzycą w punkcie 4.4). Zwiększenie stężenia cholesterolu i trójglicerydów może być również związane ze stosowaniem diuretyków tiazydowych, jednak podczas stosowania dawki 12,5 mg hydrochlorotiazydu obserwowano jedynie minimalne efekty lub ich brak. Ponadto badania kliniczne z użyciem dawki 6 mg hydrochlorotiazydu nie wykazały klinicznie istotnego wpływu na stężenie glukozy, cholesterolu, trójglicerydów, sodu, magnezu i potasu.

U niektórych pacjentów, pod wpływem tizaydowych leków moczopędnych może wystąpić hiperurykemia i (lub) dna moczanowa. Ten wpływ na zwiększenie stężenia kwasu moczowego wydaje się zależny od dawki i nie ma znaczenia klinicznego przy dawce 6 mg hydrochlorotiazydu.

Dodatkowo enalapryl może zwiększać stężenie kwasu moczowego i w ten sposób łagodzić hiperurykemiczne działanie hydrochlorotiazydu.

Podobnie jak w przypadku wszystkich pacjentów stosujących leki moczopędne, należy w odpowiednich odstępach czasu wykonywać okresowe badanie elektrolitów w surowicy.

Tiazydy (w tym hydrochlorotiazyd) mogą powodować zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (hipokaliemia, hiponatremia, zasadowica hipochloremiczna). Do objawów ostrzegawczych zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej należą: suchość w jamie ustnej, pragnienie, osłabienie, letarg, senność, niepokój, bóle lub kurcze mięśni, osłabienie mięśni, niedociśnienie, skąpomocz, tachykardia oraz zaburzenia przewodu pokarmowego, takie jak nudności i wymioty.

Hipokaliemia może rozwinąć się podczas stosowania diuretyków tiazydowych, jednak równoczesne podawanie enalaprylu może zmniejszyć wywoływaną przez diuretyki hipokaliemię. Ryzyko hipokaliemii jest największe u pacjentów z marskością wątroby, u pacjentów z szybko wywoływaną diurezą, u pacjentów z nieodpowiednim spożyciem elektrolitów oraz u osób leczonych równocześnie kortykosterydami lub ACTH (patrz punkt 4.5).

Hiponatremia może występować u pacjentów z obrzękiem podczas gorącej pogody. Niedobór chlorków jest zwykle łagodny i nie wymaga leczenia.

Tiazydy mogą zmniejszać wydalanie wapnia z moczem, powodując przejściowe zwiększenie stężenia wapnia w surowicy przy braku zaburzeń metabolizmu wapnia. Znaczna hiperkalcemia może być dowodem na obecność utajonej nadczynności przytarczyc. Leczenie tiazydami należy przerwać przed wykonaniem badań czynności przytarczyc.

Wykazano, że tiazydy zwiększają wydalanie magnezu z moczem, co może prowadzić do hipomagnezemii.

Test antydopingowy

Hydrochlorotiazyd zawarty w tym produkcie leczniczym może dawać dodatni wynik testu antydopingowego.

Nadwrażliwość

U pacjentów przyjmujących leki tiazydowe mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości, zarówno w przypadku obecności jak i braku reakcji uczuleniowych lub astmy oskrzelowej w wywiadzie. U osób stosujących tiazydy, zgłaszano przypadki zaostrzenia lub wystąpienia układowego tocznia rumieniowatego.

Produkt leczniczy Enap H/Enap HL zawiera laktozę. Pacjenci z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp, zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni przyjmować tego produktu leczniczego.

Enalaprylu maleinian – hydrochlorotiazyd

Niedociśnienie i zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej

Objawowe niedociśnienie rzadko występuje u pacjentów z nadciśnieniem bez powikłań. U pacjentów z nadciśnieniem przyjmujących produkt leczniczy Enap H/Enap HL wystąpienie objawowego niedociśnienie jest bardziej prawdopodobne u pacjentów z niedoborem płynów np. w wyniku stosowania leków moczopędnych, stosujących dietę z ograniczeniem soli w diecie, z powodu biegunki lub wymiotów (patrz punkty 4.5 i 4.8). U tych pacjentów należy w odpowiednich odstępach czasu wykonywać regularne oznaczenia elektrolitów w surowicy.

Szczególną ostrożność należy zachować podczas leczenia pacjentów z chorobą niedokrwienną serca oraz z chorobą naczyniową mózgu, ponieważ szybkie obniżenie ciśnienia tętniczego krwi może wywoływać zawał mięśnia sercowego lub udar.

U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością serca, z towarzyszącą niewydolnością nerek lub bez, obserwowano występowanie objawowego niedociśnienia.

Jeśli wystąpi niedociśnienie, pacjent powinien zostać ułożony w pozycji leżącej na plecach, a w razie potrzeby otrzymać wlew dożylny soli fizjologicznej. Przejściowe niedociśnienie nie jest przeciwwskazaniem do kontynuacji leczenia. Po wyrównaniu ciśnienia tętniczego krwi i objętości osocza pacjenci zwykle dobrze tolerują kolejne dawki produktu leczniczego.

Zaburzenie czynności nerek

Diuretyki tiazydowe mogą być nieodpowiednie dla pacjentów z niewydolnością nerek; Leki te nie są skuteczne u osób z klirensem kreatyniny 0,5 ml/s lub mniejszym (tj. w umiarkowanej i ciężkiej niewydolności nerek).

Nie należy stosować produktu leczniczego Enap H/Enap HL u pacjentów z niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 80 ml/min i > 30 ml/min), zanim dobranie dawki poszczególnych substancji czynnych nie określi zapotrzebowania na dawki substancji czynnych zawartych w produkcie leczniczym Enap H/Enap HL.

U niektórych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, z nieujawnioną, rozwijającą się chorobą nerek, stosujących enalapryl w skojarzeniu z lekami moczopędnymi, może dojść do niewielkiego i przemijającego zwiększenia stężenia mocznika i kreatyniny w osoczu (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Zaburzenia czynności nerek; Hydrochlorotiazyd, Zaburzenia czynności nerek w punkcie 4.4). Jeżeli ma to miejsce w czasie leczenia produktem leczniczym Enap H/Enap HL, terapię należy przerwać. Można ją wznowić stosując zmniejszoną dawkę leku lub lek zawierający tylko jedną z substancji czynnych. Wystąpienie takiej sytuacji może zwiększać prawdopodobieństwo współistnienia zwężenia tętnicy nerkowej (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Nadciśnienie naczyniowo nerkowe w punkcie 4.4). U niektórych pacjentów z dwustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy doprowadzającej krew do jedynej czynnej nerki, po podaniu inhibitorów ACE obserwowano zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny w osoczu, które ustępowało po przerwaniu terapii (patrz punkt 4.3).

Hiperkaliemia

Skojarzenie enalaprylu i małej dawki leku moczopędnego nie wyklucza możliwości wystąpienia hiperkaliemii (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Hiperkaliemia w punkcie 4.4).

Lit

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania soli litu, enalaprylu i leków moczopędnych (patrz punkt 4.5).

Enalaprylu maleinian

Zwężenie zastawki aorty/kardiomiopatia przerostowa

Podobnie jak w przypadku innych leków rozszerzających naczynia krwionośne, również przy podawaniu inhibitorów ACE należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zawężeniem drogi odpływu z lewej komory. Leków tych należy unikać u pacjentów we wstrząsie kardiogennym oraz z hemodynamicznie istotnym zawężeniem.

Zaburzeni czynności nerek

Zaburzenia czynności nerek zgłaszane podczas stosowania enalaprylu występowały głównie u pacjentów z ciężką niewydolnością serca lub z towarzyszącą chorobą nerek, włączając zwężenie tętnicy nerkowej. Szybko rozpoznana i odpowiednio leczona niewydolność nerek związana ze stosowaniem enalaprylu jest zwykle odwracalna (patrz punkt 4.2 oraz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian i hydrochlorotiazyd, Zaburzenia czynności nerek; Hydrochlorotiazyd, Zburzenia czynności nerek w punkcie 4.4).

Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe

U pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki istnieje zwiększone ryzyko rozwoju niedociśnienia oraz niewydolności nerek w trakcie leczenia inhibitorami ACE. Pogorszeniu czynności nerek mogą towarzyszyć jedynie niewielkie zmiany wartości stężenia kreatyniny w surowicy. Terapię w tej grupie pacjentów należy rozpocząć pod ścisłą kontrolą lekarską, z jednoczesnym kontrolowaniem czynności nerek.

Przeszczep nerki

Brak doświadczenia dotyczącego stosowania enalaprylu u pacjentów po niedawnym przeszczepie nerki, dlatego nie zaleca się jego stosowania w tej grupie pacjentów.

Pacjenci poddawani hemodialize

Stosowanie enalaprylu nie jest wskazane u pacjentów wymagających dializoterapii z powodu niewydolności nerek (patrz punkt 4.2). Opisywano przypadki wystąpienia reakcji anafilaktycznych u pacjentów dializowanych z zastosowaniem błon o dużej przepuszczalności (np. AN69®) stosujących jednocześnie inhibitory ACE. W tej grupie pacjentów należy rozważyć stosowanie innych błon dializacyjnych lub zmianę leku przeciwnadciśnieniowego na lek z innej grupy.

Niewydolność wątroby

Rzadko, leczenie inhibitorem ACE jest związane z występowaniem zespołu, który rozpoczyna się od żółtaczki cholestatycznej i prowadzi do rozwoju piorunującej martwicy wątroby i (czasami) zgonu. Mechanizm powstawania tego zespołu nie jest wyjaśniony. U pacjentów otrzymujących inhibitory ACE, u których wystąpi żółtaczka lub znaczne zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, należy przerwać leczenie inhibitorami ACE i zastosować odpowiednie postępowanie medyczne (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Hydrochlorotiazyd, Choroby wątroby w punkcie 4.4).

Neutropenia/agranulocytoza

Neutropenia/agranulocytoza występowały u pacjentów otrzymujących inhibitory ACE. U pacjentów z prawidłową czynnością nerek i bez innych czynników ryzyka, neutropenia występuje rzadko. Enalapryl należy stosować ze szczególną ostrożnością u pacjentów z kolagenozą naczyń, otrzymujących leki immunosupresyjne, leczonych allopurynolem lub prokainamidem, lub gdy czynniki te występują łącznie, zwłaszcza jeśli wcześniej występowały zaburzenia czynności nerek. U niektórych z tych pacjentów rozwinęły się ciężkie zakażenia, w kilku przypadkach były one oporne na intensywną antybiotykoterapię. Jeśli u tych pacjentów jest stosowany enalapryl, należy okresowo kontrolować liczbę krwinek białych oraz poinformować pacjentów, by zgłaszali wszelkie objawy zakażenia.

Hiperkaliemia

U niektórych pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym peryndoprylem obserwowano zwiększenie stężenia potasu w surowicy krwi. Czynniki ryzyka hiperkaliemii to niewydolność nerek, pogorszenie czynności nerek, wiek (> 70 lat), cukrzyca, współistnienie zdarzeń, w szczególności odwodnienie, ostra dekompensacja serca, kwasica metaboliczna i jednoczesne stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas (np. spironolakton, eplerenon, triamteren lub amiloryd), suplementy potasu lub zamienniki soli kuchennej zawierające potas; lub pacjenci przyjmujący inne leki zwiększające stężenie potasu w surowicy krwi (np. heparyna). Stosowanie suplementów potasu, leków moczopędnych oszczędzających potas lub zamienników soli kuchennej zawierających potas, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może prowadzić do znacznego zwiększenia stężenia potasu w surowicy. Hiperkaliemia może być przyczyną poważnej, a czasami śmiertelnej arytmii. Jeżeli jednoczesne stosowanie wyżej wymienionych preparatów uznaje się za odpowiednie, powinny być one stosowane ostrożnie oraz zaleca się częstą kontrolę stężenia potasu w surowicy

(patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian hydrochlorotiazyd, Hiperkaliemia; Hydrochlorotiazyd, Wpływ na metabolizm i układ wewnątrzwydzielniczy w punktach 4.4 i 4.5).

Pacjenci z cukrzycą

U pacjentów z cukrzycą, leczonych doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną, należy ściśle kontrolować stężenie glukozy we krwi podczas pierwszego miesiąca leczenia inhibitorem ACE (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Hydrochlorotiazyd, Wpływ na metabolizm i układ wewnątrzwydzielniczy w punktach 4.4 i 4.5).

Reakcje nadwrażliwości/obrzęk naczynioruchowy

Opisywano rzadkie przypadki obrzęku naczynioruchowego twarzy, kończyn, warg, błon śluzowych, języka, głośni i (lub) krtani u pacjentów leczonych inhibitorami konwertazy angiotensyny, w tym enalaprylem maleinianu. Może on wystąpić na każdym etapie leczenia. W takich przypadkach należy bezzwłocznie przerwać podawanie enalaprylu maleinianu i wdrożyć odpowiedni nadzór medyczny, do czasu całkowitego ustąpienia objawów.

Należy pamiętać, że nawet w przypadkach gdy obrzęk dotyczy jedynie języka, bez towarzyszących objawów duszności, pacjent może wymagać dłuższej obserwacji, ponieważ terapia lekami przeciwhistaminowymi i glikokortykosteroidami może okazać się niewystarczająca.

Bardzo rzadko opisywano zgony spowodowane obrzękiem naczynioruchowym z towarzyszącym obrzękiem krtani lub języka. U pacjentów z obrzękiem obejmującym język, głośnię lub krtań częściej stwierdza się niedrożność dróg oddechowych, zwłaszcza gdy wcześniej przebyli zabieg chirurgiczny w obrębie dróg oddechowych. W sytuacji, gdy obrzęk dotyczy języka, głośni lub krtani, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia niedrożności dróg oddechowych, wskazane jest jak najszybsze rozpoczęcie właściwej terapii, z podaniem m.in. podskórnie roztworu adrenaliny 1:1000 (0,3 ml do

0,5 ml) i (lub) zastosowanie odpowiednich metod zapewniających utrzymanie drożności dróg oddechowych.

Inhibitory ACE częściej powodują obrzęk naczynioruchowy u pacjentów rasy czarnej niż u pacjentów innych ras. Wydaje się, że u osób rasy czarnej ogólnie występuje większe ryzyko wystąpienia obrzęku naczynioruchowego.

U pacjentów, u których w przeszłości wystąpił obrzęk naczynioruchowy, niezwiązany z przyjmowaniem inhibitorów ACE, może istnieć zwiększone ryzyko obrzęku naczynioruchowego podczas stosowania inhibitorów ACE (patrz punkt 4.3).

Reakcje anafilaktyczne w czasie odczulania jadem owadów błonkoskrzydłych

U pacjentów leczonych inhibitorami ACE podczas leczenia odczulającego jadem owadów błonkoskrzydłych rzadko opisywano występowanie zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych.

U tych pacjentów można uniknąć wystąpienia tych reakcji poprzez czasowe odstawienie inhibitorów ACE przed każdym zabiegiem odczulającym.

Reakcje anafilaktyczne w czasie aferezy LDL

U pacjentów leczonych inhibitorami ACE w czasie aferezy lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) z użyciem siarczanu dekstranu mogą wystąpić zagrażające życiu reakcje rzekomoanafilaktyczne

(podobne do alergicznych). Można im zapobiec przerywając leczenie inhibitorami ACE przed każdą aferezą.

Kaszel

Podczas stosowania inhibitorów ACE zgłaszano występowanie kaszlu. Charakterystyczne jest, że kaszel jest nieproduktywny, uporczywy i ustępuje po przerwaniu leczenia. Kaszel wywołany przez inhibitor ACE należy wziąć pod uwagę w trakcie diagnostyki różnicowej kaszlu.

Zabiegi chirurgiczne/znieczulenie

U pacjentów poddawanych ciężkim operacjom i u tych, którym w czasie znieczulenia ogólnego podawano lek powodujący niedociśnienie, enalapryl blokuje tworzenie angiotensyny II wtórne do wyrównawczego uwalniania reniny. Jeśli wystąpi niedociśnienie tętnicze i wydaje się, że jest wynikiem tego mechanizmu, można je skorygować przez zwiększenie objętości wewnątrznaczyniowej.

Ciąża i laktacja

Nie należy rozpoczynać leczenia inhibitorami ACE w czasie ciąży. O ile kontynuacja leczenia inhibitorami ACE nie jest niezbędna, u pacjentek planujących ciążę należy zmienić leczenie na alternatywne leczenie przeciwnadciśnieniowe o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania w czasie ciąży. W przypadku stwierdzenia ciąży, leczenie inhibitorami ACE należy niezwłocznie przerwać i, jeżeli jest to właściwe, rozpocząć terapię alternatywną (patrz punkty 4.3 i 4.6). Nie zaleca się stosowania enalaprylu w czasie karmienia piersią.

Różnice etniczne

Podobnie jak inne inhibitory ACE, enalapryl może być mniej skuteczny w obniżaniu ciśnienia tętniczego krwi u osób rasy czarnej niż u osób innych ras, prawdopodobnie z powodu częstszego występowania małej aktywności reninowej osocza w populacji pacjentów rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym.

Hydrochlorotiazyd Zaburzenia czynności nerek

Tiazydy mogą nie być odpowiednimi diuretykami u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, ponieważ są nieskuteczne przy wartościach klirensu kreatyniny 30 ml/min lub mniejszych (tj.

w umiarkowanej lub ciężkiej niewydolności nerek (patrz punkt 4.2 i Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian - hydrochlorotiazyd, Zaburzenia czynności nerek; Enalaprylu maleinian, Zaburzenia czynności nerek w punkcie 4.4).

Choroby wątroby

Tiazydy powinny być stosowane z zachowaniem ostrożności u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub u pacjentów z postępującą chorobą wątroby, ponieważ niewielkie zmiany równowagi wodno-elektrolitowej mogą prowadzić do rozwoju śpiączki wątrobowej (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Niewydolność wątroby w punkcie

4.4).

Wpływ na metabolizm i układ wewnątrzwydzielniczy

Diuretyki tiazydowe mogą zaburzać tolerancję glukozy, dlatego może okazać się konieczne dostosowanie dawki leków przeciwcukrzycowych, w tym insuliny (patrz Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Enalaprylu maleinian, Pacjenci z cukrzycą w punkcie 4.4). Zwiększenie stężenia cholesterolu i trójglicerydów może być również związane ze stosowaniem diuretyków tiazydowych, jednak podczas stosowania dawki 12,5 mg hydrochlorotiazydu obserwowano jedynie minimalne efekty lub ich brak. Ponadto badania kliniczne z użyciem dawki 6 mg hydrochlorotiazydu nie wykazały klinicznie istotnego wpływu na stężenie glukozy, cholesterolu, trójglicerydów, sodu, magnezu i potasu.

U niektórych pacjentów, pod wpływem tizaydowych leków moczopędnych może wystąpić hiperurykemia i (lub) dna moczanowa. Ten wpływ na zwiększenie stężenia kwasu moczowego wydaje się zależny od dawki i nie ma znaczenia klinicznego przy dawce 6 mg hydrochlorotiazydu.

Dodatkowo enalapryl może zwiększać stężenie kwasu moczowego i w ten sposób łagodzić hiperurykemiczne działanie hydrochlorotiazydu.

Podobnie jak w przypadku wszystkich pacjentów stosujących leki moczopędne, należy w odpowiednich odstępach czasu wykonywać okresowe badanie elektrolitów w surowicy.

Tiazydy (w tym hydrochlorotiazyd) mogą powodować zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (hipokaliemia, hiponatremia, zasadowica hipochloremiczna). Do objawów ostrzegawczych zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej należą: suchość w jamie ustnej, pragnienie, osłabienie, letarg, senność, niepokój, bóle lub kurcze mięśni, osłabienie mięśni, niedociśnienie, skąpomocz, tachykardia oraz zaburzenia przewodu pokarmowego, takie jak nudności i wymioty.

Hipokaliemia może rozwinąć się podczas stosowania diuretyków tiazydowych, jednak równoczesne podawanie enalaprylu może zmniejszyć wywoływaną przez diuretyki hipokaliemię. Ryzyko hipokaliemii jest największe u pacjentów z marskością wątroby, u pacjentów z szybko wywoływaną diurezą, u pacjentów z nieodpowiednim spożyciem elektrolitów oraz u osób leczonych równocześnie kortykosterydami lub ACTH (patrz punkt 4.5).

Hiponatremia może występować u pacjentów z obrzękiem podczas gorącej pogody. Niedobór chlorków jest zwykle łagodny i nie wymaga leczenia.

Tiazydy mogą zmniejszać wydalanie wapnia z moczem, powodując przejściowe zwiększenie stężenia wapnia w surowicy przy braku zaburzeń metabolizmu wapnia. Znaczna hiperkalcemia może być dowodem na obecność utajonej nadczynności przytarczyc. Leczenie tiazydami należy przerwać przed wykonaniem badań czynności przytarczyc.

Wykazano, że tiazydy zwiększają wydalanie magnezu z moczem, co może prowadzić do hipomagnezemii.

Test antydopingowy

Hydrochlorotiazyd zawarty w tym produkcie leczniczym może dawać dodatni wynik testu antydopingowego.

Nadwrażliwość

U pacjentów przyjmujących leki tiazydowe mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości, zarówno w przypadku obecności jak i braku reakcji uczuleniowych lub astmy oskrzelowej w wywiadzie. U osób stosujących tiazydy, zgłaszano przypadki zaostrzenia lub wystąpienia układowego tocznia rumieniowatego.

Produkt leczniczy Enap H/Enap HL zawiera laktozę. Pacjenci z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp, zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni przyjmować tego produktu leczniczego.