Tolerancja
Podczas stosowania przez kilka tygodni działanie nasenne benzodiazepin może ulec osłabieniu.
Uzależnienie
Przewlekłe stosowanie benzodiazepin może powodować fizyczne i psychiczne uzależnienie od leku.
Ryzyko uzależnienia wzrasta wraz ze zwiększeniem dawki oraz wydłużaniem czasu leczenia.
Zwiększone ryzyko uzależnienia występuje również u pacjentów nadużywających alkohol lub leki. Uzależnienie lekowe może wystąpić podczas stosowania dawek terapeutycznych i/lub u pacjentów, u których nie występują indywidualne czynniki ryzyka. Istnieje zwiększone ryzyko uzależnienia lekowego w przypadku jednoczesnego stosowania kilku benzodiazepin bez względu na wskazanie anksjolityczne czy hipnotyczne. Zgłaszano również przypadki nadużywania.
Po rozwinięciu się fizycznego uzależnienia, gwałtowne przerwanie leczenia wywołuje objawy odstawienia leku. Objawy te obejmują bóle głowy, bóle mięśni, wzmożony lęk, napięcie, niepokój ruchowy, splątanie i zdenerwowanie. W ciężkich przypadkach mogą wystąpić następujące objawy: derealizacja, depersonalizacja, nadwrażliwość, drętwienie i mrowienie kończyn, nadwrażliwość na światło, hałas i kontakt fizyczny, a także omamy i drgawki.
Benzodiazepiny i produkty pokrewne należy stosować ostrożnie u osób w podeszłym wieku, ze względu na ryzyko wystąpienia
sedacji
i/lub osłabienia mięśniowo-szkieletowego, które mogą promować upadki, często z poważnymi konsekwencjami u tej części populacji. U pacjentów w podeszłym wieku lub osłabionych zaleca się stosowanie najmniejszej skutecznej dawki, w celu zapobiegania wystąpieniu ataksji lub nadmiernej
sedacji
.
Bezsenność z odbicia i lęk
Syndrom przejściowy, w wyniku którego doszło do leczenia benzodiazepinami, powtarza się w postaci nasilonej, co skutkuje zaprzestaniem leczenia. Mogą mu towarzyszyć inne reakcje, w tym zmiany nastroju, lęk lub zaburzenia snu i niepokój ruchowy. Ponieważ ryzyko wystąpienia objawów odstawienia lub objawów nawrotu jest większe po nagłym przerwaniu leczenia, zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki o nie więcej niż 0,5 mg co trzy dni. U niektórych pacjentów może okazać się konieczne jeszcze wolniejsze zmniejszanie dawki.
Czas trwania leczenia
Czas trwania leczenia powinien być jak najkrótszy (patrz punkt 4.2) w zależności od wskazania, ale nie powinien przekraczać 8 - 12 tygodni, wliczając w to okres stopniowego odstawiania leku. Czas trwania leczenia można przedłużyć wyłącznie po ponownej ocenie stanu pacjenta.
Dla lekarza istotne może być poinformowanie pacjenta już w momencie rozpoczynania leczenia, że będzie ono miało ograniczony czas trwania oraz dokładne wytłumaczenie, w jaki sposób odbywać się będzie stopniowe zmniejszanie dawkowania.
Ważne jest, aby przygotować pacjentów na wystąpienie objawów
odstawiennych
, tak aby wystąpienie takich objawów podczas odstawiania leku powodowało możliwie najmniejsze obawy u pacjenta. Doświadczenia ze stosowania benzodiazepin o krótkim okresie półtrwania sugerują, że mogą one wywoływać objawy
odstawienne
nawet w trakcie zmiany dawek, zwłaszcza, gdy stosowane dawki są duże. W przypadku stosowania benzodiazepin o długim okresie półtrwania nie należy zamieniać ich na benzodiazepiny o krótkim okresie półtrwania, ze względu na możliwość wystąpienia objawów
odstawiennych
.
Amnezja
Benzodiazepiny mogą powodować niepamięć następczą. Objawy amnezji występują najczęściej kilka godzin po zażyciu leku, dlatego w celu zmniejszenia ryzyka należy zapewnić pacjentowi możliwość nieprzerwanego snu przez 7 do 8 godzin (patrz punkt 4.8).
Reakcje psychiczne i paradoksalne
Objawy takie, jak niepokój ruchowy, pobudzenie, drażliwość, agresja, urojenia, wybuchy gniewu, koszmary senne, omamy, psychozy, niewłaściwe zachowanie oraz inne zaburzenia zachowania mogą pojawiać się podczas stosowania benzodiazepin. W takim przypadku stosowanie leku należy przerwać. Reakcje paradoksalne występują częściej u dzieci i u pacjentów w podeszłym wieku.
Szczególne grupy pacjentów
Dzieci i młodzież
Dotychczas nie potwierdzono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania u dzieci i młodzieży w wieku do 18 lat; z tego względu nie należy stosować alprazolamu w tej grupie wiekowej.
Pacjenci w podeszłym wieku
U pacjentów w podeszłym wieku i/lub osłabionych zaleca się stosowanie najmniejszej skutecznej dawki, w celu zapobiegania wystąpienia ataksji lub nadmiernego uspokojenia (patrz punkt 4.2).
Upośledzona czynność nerek lub wątroby
Zaleca się zachowanie ostrożności podczas leczenia pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub łagodną do umiarkowanej niewydolnością wątroby (patrz punkt 4.2). Benzodiazepiny są przeciwwskazane w leczeniu pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby, ponieważ mogą przyczynić się do rozwoju encefalopatii.
Pacjenci z ciężką depresją
U pacjentów z ciężką depresją lub lękiem związanym z depresją, benzodiazepiny i leki podobne do benzodiazepin nie powinny być stosowane w
monoterapii
w leczeniu depresji, ponieważ mogą one przyspieszać lub zwiększyć ryzyko samobójstwa. W związku z tym, alprazolam należy stosować ostrożnie, a ilość przepisywanego na receptę leku powinna być ograniczona u pacjentów z oznakami i objawami zaburzenia depresyjnego lub tendencjami samobójczymi.
Mniejsza dawka jest zalecana również u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową ze względu na możliwość depresji oddechowej.
Benzodiazepiny nie są zalecane do leczenia podstawowego psychoz.
Opisano kilka przypadków epizodów maniakalnych u pacjentów z utajoną depresją.
Ze względu na możliwe działania niepożądane
antycholinergiczne
,
benzodizepiny
należy stosować z dużą ostrożnością u pacjentów z ostrą jaskrą z wąskim kątem przesączenia lub u
pacjentówz
takimi predyspozycjami.
Benzodiazepiny należy przepisywać szczególnie ostrożnie pacjentom ze stwierdzonym w wywiadzie nadużywaniem alkoholu lub leków (patrz punkt 4.5).
Ten produkt leczniczy zawiera laktozę jednowodną. Pacjenci z rzadką dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu
Lapp
lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni przyjmować tego leku.