Objawy w ciąży - które są naturalne, a które powinny nas zaniepokoić?

Uczucie zmęczenia i inne dolegliwości

Odczuwanie zmęczenia w trakcie ciąży jest naturalnym objawem, wynikającym z dokonujących się w organizmie zmian. Jeśli więc przyszła mama czuje się zmęczona, nie powinna nadmiernie się forsować. Przeciwnie, powinna słuchać swojego organizmu i pozwolić mu odpocząć. Ciężarna może też zauważyć pewne kłopoty z koncentracją oraz niezręczność – wypadanie przedmiotów z rąk, pewną nieuwagę podczas wykonywania niektórych czynności. To na szczęście zjawisko przejściowe, spowodowane rozluźnieniem więzadeł stawowych i zatrzymaniem wody w organizmie.

Ciąża wiąże się też ze zwiększoną produkcję hormonów – progesteronu i estrogenu. Wpływa to m.in. na bolesność piersi, które zwłaszcza na początku ciąży mogą być wrażliwe, obrzmiałe i tkliwe. W tym czasie zwiększyć się może także ilość upławów o zabarwieniu mlecznym. Jeśli jednak upławy te przybiorą barwę żółtą lub zieloną, są gęste, mają nieprzyjemny zapach, towarzyszy im uczucie pieczenia, swędzenia i bolesność, należy poinformować o tym lekarza.

Poranne mdłości i częste wizyty w toalecie

Zdecydowana większość przyszłych mam doświadczyła porannych mdłości. Zazwyczaj objawy te ustępują po trzecim miesiącu, chociaż u niektórych kobiet zdarza się, że są odczuwalne jeszcze w drugim, a nawet w trzecim trymestrze (zwłaszcza przy ciąży mnogiej). Mdłościom towarzyszy nadmierne wydzielanie śliny, co również powinno ustąpić z końcem pierwszego trymestru. Zanim wstaniesz rano z łóżka wypij herbatę i zjedz biszkopta lub herbatnika - to powinno pomóc. Jeśli nudnościom i wymiotom towarzyszy ból i gorączka - kontaktuj się z lekarzem.

Częste oddawanie moczu również jest zupełnie normalnym nazwiskiem. W ciąży nerki szybciej pozbywają się szkodliwych substancji. Dodatkowo powiększająca się macica zaczyna uciskać na pęcherz, co wymusza częstsze wizyty w toalecie. W tym czasie powinnaś pamiętać o prawidłowym przyjmowaniu płynów tj. przynajmniej 2 litrów wody dziennie.  Na ostatnim etapie ciąży może pojawić się okresowe nietrzymanie moczu (np. podczas kaszlu, kichania), które jest całkowicie normalne i powinno ustąpić po porodzie.

Rosnąca waga i związane z tym trudności

Okres ciąży nierozerwanie wiąże się z przyrostem kilogramów. Oczywiście zależy on od indywidualnych predyspozycji przyszłej mamy, ale za normę uważa się przyrost masy ciała wynoszący podczas całej ciąży od 12 do 17 kg, przy ciąży mnogiej od 14 do 22 kg (w I trymestrze wzrost o 1,5-2 kg, w II trymestrze - łącznie 6-7 kg, a w III trymestrze przyrost wagi to 4-5 kg). 

Rosnąca waga oraz przyrost płynów w ustroju niesie ze sobą konsekwencje w postaci obrzęków stawu skokowego i stóp. Jest to szczególnie widoczne i odczuwalne pod koniec dnia, w czasie upałów, po dłuższym okresie stania lub siedzenia. Zanikają w nocy, po odpoczynku w pozycji leżącej. Przyszłe mamy skarzą się też na szpecące skórę rozstępy, które pojawiają się najczęściej na piersiach, udach i brzuchu. Są one następstwem rozciągnięcia skóry wywołanego szybkim przyrostem masy ciała. Niestety skłonność do rozstępów jest dziedziczna, jednak stosując odpowiednią dietę bogatą w warzywa i owoce, aktywność ruchową (np. gimnastykę dla przyszłych mam) oraz właściwą pielęgnację można poprawić kondycję skóry.

Kłopotów przysparza również rosnący brzuch, co objawia się bólem w dolnym odcinku kręgosłupa. Aby sobie pomóc można przestrzegać kilku rad: unikać pantofli na wysokim obcasie, nie podnosić ciężarów, a jeżeli już to w pozycji odciążeniowej na ugiętych kolanach, unikać długiego stania. Należy wykonywać proste ćwiczenia, które wzmocnią mięśnie brzucha i mięśnie miednicy.

Zaparcia, zgaga i niestrawność

W czasie ciąży układ pokarmowy narażony jest na wiele nieprzyjemności. Podwyższona produkcja progesteronu i relaksyny wpływa na rozluźnienie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, co sprzyja cofaniu się treści pokarmowej. Odczuwamy wówczas ucisk i pieczenie w okolicach mostka, kwaśny smak w ustach i częste odbijanie się, czyli zgagę. Można sobie z tym poradzić pamiętając o kilku prostych zasadach: należy unikać nadmiernego jedzenia, jeść mniej a częściej, wykluczyć z diety pokarmy smażone, tłuste i pikantne 

Innym problemem ze strony układu pokarmowego mogą być zaparcia. Rosnąca macica powoduje ucisk na jelita, zaburzając ich normalną aktywność. Dlatego w diecie przyszłej mamy powinny znaleźć się produkty bogate w błonnik (suszone owoce, produkty pełnoziarniste, soki warzywne owocowe, świeże warzywa i owoce), które usprawnią perystaltykę jelit.

Nawracające skurcze nóg i problemy z żylakami

Skurcze kończyn dolnych są powszechnym objawem wśród kobiet w ciąży w II i III trymestrze i mogą uaktywniać się w ciągu nocy. Przyczyną może być ciągle powiększająca się macica, która naciska na nerwy, ale powodem może być również niedobór wapnia w organizmie. Kiedy zaczyna się skurcz, najlepiej wyprostować nogę w kolanie, zginając ją w stawie skokowym i w stawach palców i unieść ją do góry w kierunku nosa. Ulgę mogą przynieść także masaże kończyny. Jeżeli ból nóg utrzymuje się, a skurcze pojawiają się często, skontaktuj się z lekarzem.

Wiele ciężarnych, zwłaszcza w drugim trymestrze, uskarża się na zawroty głowy. Rozrastająca się macica uciska nie tylko na nerwy i pęcherz, ale również naczynia krwionośne. Dyskomfort ten może pojawić się podczas gwałtownego wstawania lub prostowania się z pozycji pochylonej.

U kobiet, które mają tendencję do powstawania żylaków, ryzyko ich występowania w ciąży znacząco rośnie, dlatego zaleca się profilaktykę w celu uniknięcia zakrzepowego zapalenia żył:

• należy unikać długiego stania lub siedzenia,
• unikać dźwigania ciężarów,
• należy kontrolować wagę, aby nie przytyć więcej niż 12 kg,
• uprawiać regularną aktywność fizyczną,
• ograniczyć spożycie soli,
• unikać gorących kąpieli,
• unikać odzieży krępującej ruchy, ciasnych butów,
• spożywać witaminę C, która utrzymuje elastyczność i zdrowotność żył.

Problemy skórne

Zmiana pigmentacji skóry jest kolejną charakterystyczną cechą ciąży. Ciemnieje obwódka wokół sutków oraz kresa biała, która jest umiejscowiona od środka brzucha w dół do spojenia łonowego. Mogą pojawić się również przebarwienia i plamy na twarzy, wszystko ustępuje po porodzie. Jedną z przyczyn przebarwień na skórze może być niedobór kwasu foliowego, więc dieta ciężarnej powinna być skonstruowana tak, aby zawierała tę witaminę. Zaleca się jego suplementacją jeszcze przed zapłodnieniem, a następnie do końca ciąży. Dostępne są preparaty z samym kwasem foliowym (Folik, ActiFolin, FolActivin, Folic Active) lub wieloskładnikowe suplementy dla ciężarnych, zawierające witaminu i minerały potrzebe w ciąży.

Kiedy potrzebna jest pomoc lekarza?

Wymienione wcześniej dolegliwości są dość powszechne i nie powinny być dla ciężarnej źródłem niepokoju. Są jednak objawy, które mogą wymagać interwencji lekarza. Co powinno zwrócić szczególną uwagę przyszłej mamy?

• Krwawienie z dróg rodnych - krwawienie i odczuwalne skurcze lub ból w podbrzuszu, które utrzymują się kilka dni należy natychmiast skonsultować z lekarzem.
• Obrzęki - obrzęki kończyn dolnych to norma w ciąży. Jeśli jednak zaczynają się pojawiać na twarzy i rękach oraz towarzyszą im osłabienie, zaburzenia widzenia, dreszcze i gorączka, należy udać się do lekarza.
• Problemy z cerą - na skutek zmian hormonalnych zachodzących w tym czasie w ustroju, mogą wystąpić zmiany skórne podobne do tych przedmiesiączkowych. Wówczas trzeba użyć odpowiednich preparatów nawilżających, pić dużą ilość płynów, nawilżać powietrze w domu. Jeśli problemy skórne przybiorą na sile, koniecznie umówmy się do lekarza.
• Bóle głowy - zwykły ból głowy może świadczyć o zmęczeniu, napięciu czy uczuciu głodu. Uporczywa i powracające objawy migrenowe, które uaktywniają się w ciąży wymagają omówienia z lekarzem.
• Duszności - stan taki pojawić się może od początku drugiego trymestru ciąży, wiąże się to ze zmianami hormonalnymi oraz z uciskiem powiększonej macicy na przeponę. Duszność, która jest powiązana z przyspieszeniem oddechu, zasinieniem warg jest sygnałem do natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
• Krwawienie z odbytu - może być przyczyną żylaków około odbytniczych, które dotykają podczas ciąży wiele kobiet. Czasami hemoroidy są spowodowane zaparciami, dlatego tak ważna w tym okresie jest odpowiednia dieta. Niepokojące oznaki krwawienia z tego miejsca trzeba omówić z lekarzem.
• Skąpomocz - jeżeli na dobę oddajemy poniżej 0,5 l moczu, koniecznie skontaktujmy się z lekarzem.
• Wyczuwalnie twarda macica - jeżeli podbrzusze twardnieje i brzuch się "stawia", należy pilnie skonsultować się z lekarzem.
• Brak ruchów płodu - to  sprawa indywidualna, ale pierwsze ruchy mogą być wyczuwalne pomiędzy 18. a 20. tygodniem ciąży (u wieloródek około 16. tygodnia ciąży). Jeżeli w kolejnych tygodniach ciąży ruchy są ledwo zauważalne, gwałtownie ustały lub przez kilka godzin nie odczuwamy ich w ogóle, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem.