BACTRIM

Sulfamethoxazolum + Trimethoprimum

Bactrim (200 mg + 40 mg)/5 ml syrop:

5 ml syropu (1 łyżeczka miarowa) zawiera: 200 mg sulfametoksazolu i 40 mg trimetoprimu.

Skojarzenie sulfametoksazolu z trimetoprimem w stosunku masowym 5:1 znane jest jako ko-trimoksazol.

Substancje pomocnicze biologicznie czynne: sorbitol.

Pełen wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

Bactrim jest bezwzględnie przeciwwskazany:

- u pacjentów z nadwrażliwością na dowolny ze składników produktu (substancje czynne lub pomocnicze);

- u pacjentów z istotnym uszkodzeniem miąższu wątroby;

- u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek, kiedy nie można monitorować stężenia leku w osoczu krwi;

- w skojarzeniu z dofetylidem (patrz punkt 4.5);

- u dzieci do 6. tygodnia życia.

W zalecanych dawkach Bactrim jest z reguły dobrze tolerowany. Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi są wysypki skórne i zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Poniżej zastosowano następujące kryteria określające częstość występowania:

bardzo często ≥1/10, często ≥1/100 i < 1/10, niezbyt często ≥1/1000 i < 1/100, rzadko ≥1/10 000
i < 1/1000, bardzo rzadko < 1/10 000).

Zakażenia i zarażenia pasożytnicze

Bardzo rzadko: zgłaszano przypadki zakażeń grzybiczych, takich jak kandydoza.

Zaburzenia krwi i układu chłonnego

Rzadko: większość obserwowanych zmian hematologicznych przebiegała łagodnie, bezobjawowo i ustępowała po odstawieniu leku. Najczęściej obserwowanymi zmianami były leukopenia, granulocytopenia i trombocytopenia.

Bardzo rzadko: agranulocytoza, niedokrwistość (megaloblastyczna, hemolityczna, autoimmunologiczna, aplastyczna), pancytopenia, methemoglobinemia.

Zaburzenia układu immunologicznego

Bardzo rzadko: reakcje nadwrażliwości. Podobnie jak w przypadku stosowania innych leków, u pacjentów nadwrażliwych na składniki produktu, mogą pojawić się reakcje alergiczne: np. gorączka, obrzęk naczynioruchowy, reakcje anafilaktoidalne oraz choroba posurowicza.

Opisywano występowanie nacieków płucnych podobnych do tych, które pojawiają się w przypadku eozynofilowego lub alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych. Objawiać się one mogą kaszlem, skróceniem oddechu (zadyszka). Jeśli podobne objawy wystąpią lub nieoczekiwanie nastąpi ich nasilenie, należy ponownie ocenić stan pacjenta i rozważyć przerwanie leczenia produktem Bactrim.

Dodatkowo zgłaszano przypadki guzkowego zapalenia tętnic oraz alergicznego zapalenia mięśnia sercowego.

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania

Bardzo rzadko: duże dawki trimetoprimu, jakie stosuje się w leczeniu zapalenia płuc wywoływanego przez Pneumocystis carinii, indukują u znacznej liczby pacjentów postępujące zwiększenie stężenia potasu w surowicy, ustępujące po przerwaniu leczenia. Trimetoprim, nawet po zastosowaniu w standardowych dawkach, może spowodować hiperkaliemię u pacjentów z zaburzeniami metabolizmu potasu, z niewydolnością nerek lub przyjmujących produkty lecznicze zwiększające stężenie potasu. Uzasadnione jest więc dokładne kontrolowanie stężenia potasu we krwi.

Notowano przypadki hiponatremii. Notowano przypadki hipoglikemii u osób niechorujących na cukrzycę leczonych ko-trimoksazolem, występującej zwykle po kilku dniach leczenia (patrz punkt 4.5). Na szczególne ryzyko narażeni są pacjenci z zaburzoną czynnością nerek, chorobami wątroby, niedożywieni lub otrzymujący duże dawki ko‑trimoksazolu.

Zaburzenia psychiczne

Bardzo rzadko: pojedyncze przypadki wystąpienia omamów.

Zaburzenia układu nerwowego

Bardzo rzadko: neuropatie (w tym neuropatia obwodowa i parestezje). Zgłaszano przypadki aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub objawów rzekomooponowych, ataksji, drgawek, szumów usznych i zawrotów głowy.

Zaburzenia oka

Bardzo rzadko: zapalenie błony naczyniowej oka.

Zaburzenia żołądka i jelit

Często: nudności (z wymiotami lub bez).

Rzadko: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, biegunka.

Bardzo rzadko: rzekomobłoniaste zapalenie jelit i okrężnicy.

Donoszono o przypadkach ostrego zapalenia trzustki. Niektóre z nich występowały u pacjentów z ciężkimi chorobami, w tym u chorych na AIDS.

Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych

Bardzo rzadko: zapalenie wątroby, podwyższenie aktywności aminotransferaz i stężenia bilirubiny,cholestaza, martwica wątroby oraz pojedyncze przypadki zespołu zanikania przewodów żółciowych.

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

Często: reakcje skórne, wykazujące na ogół niewielkie nasilenie i szybko ustępujące po odstawieniu leku.

Bardzo rzadko: nadwrażliwość na światło (podobnie jak w przypadku innych leków zawierających sulfonamidy), rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka (zespół Lyell?a), plamica i choroba Schönleina?Henocha.

Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej

Bardzo rzadko: bóle stawów i bóle mięśni, pojedyncze przypadki rabdomiolizy.

Zaburzenia nerek i dróg moczowych

Bardzo rzadko: zaburzenie czynności nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek, zwiększone stężenie azotu mocznikowego krwi (BUN), zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy i krystaluria.

Sulfonamidy, w tym Bactrim, mogą powodować zwiększoną diurezę, szczególnie u pacjentów z obrzękiem pochodzenia sercowego.

Bezpieczeństwo stosowania u pacjentów zakażonych wirusem HIV

Rodzaje zdarzeń niepożądanych w tej grupie pacjentów są podobne do występujących w ogólnej populacji pacjentów leczonych produktem leczniczym Bactrim. Niektóre zdarzenia niepożądane mogą występować jednak częściej i mieć inny obraz kliniczny.

Różnice te dotyczą następujących układów i narządów:

Zaburzenia krwi i układu chłonnego:

Bardzo często: leukopenia, granulocytopenia i trombocytopenia.

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania

Bardzo często: hiperkaliemia.

Niezbyt często: hiponatremia, hipoglikemia.

Zaburzenia żołądka i jelit

Bardzo często: jadłowstręt, nudności z wymiotami lub bez, biegunka.

Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych

Częstość nieznana: zwiększenie aktywności aminotransferaz.

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

Bardzo często: wysypka plamisto-grudkowa, zwykle ze świądem.

Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania

Bardzo często: gorączka, zwykle z pojawieniem się wysypki plamisto-grudkowej.

Uwaga: Bactrim syrop jest zalecany głównie dla dzieci w wieku poniżej 12 lat.

U dzieci powyżej 12 lat oraz u dorosłych można zastosować produkt Bactrim (400 mg + 80 mg) tabletki lub Bactrim Forte (800 mg + 160 mg) tabletki powlekane.

Dzieci poniżej 12 lat

Dawki u dzieci odpowiadają średnio 30 mg/kg mc./dobę sulfametoksazolu i 6 mg/kg mc./dobę trimetoprimu w dwóch dawkach podzielonych.

Tabela 1. Zalecane dawkowanie u dzieci w zależności od wieku dziecka:

Dorośli i dzieci powyżej 12 lat z prawidłową czynnością nerek

4 łyżeczki miarowe syropu Bactrim, co 12 godzin.

W przypadku ciężkich zakażeń dawkę tę można zwiększyć do 6 łyżeczek miarowych syropu Bactrim, co 12 godzin.

Dawka minimalna w przypadku długotrwałego leczenia (powyżej 14 dni) to 2 łyżeczki miarowe syropu Bactrim, co 12 godzin.

Uwaga. U dzieci w wieku powyżej 12 lat można zastosować produkt Bactrim (400 mg + 80 mg) tabletki. 1 tabletka odpowiada 2 łyżeczkom miarowym syropu.

W przypadku ostrych zakażeń Bactrim należy podawać przez co najmniej 5 dni lub do momentu, gdy u pacjenta przez co najmniej 2 dni nie będą już występowały objawy zakażenia. Jeśli po 7-dniowym leczeniu nie nastąpi kliniczna poprawa, należy ponownie ocenić stan pacjenta.

Leczenie wrzodu miękkiego

Ze względu na konieczność zastosowania dużej jednorazowej dawki zaleca się stosowanie produktu Bactrim Forte lub Bactrim tabletki.

Jeśli pacjent nie jest w stanie przełknąć tabletki zalecane dawkowanie to 4 łyżeczki miarowe syropu Bactrim, co 12 godzin. Jeśli po 7 dniach nie będzie widocznych oznak poprawy, należy rozważyć podawanie leku przez kolejne 7 dni. Jednak należy zdawać sobie sprawę, iż brak reakcji na leczenie może oznaczać, że choroba jest wywołana przez szczepy oporne.

Leczenie dawką pojedynczą w niepowikłanym, ostrym zapaleniu dróg moczowych u kobiet

Ze względu na konieczność zastosowania dużej jednorazowej dawki zaleca się stosowanie produktu Bactrim Forte lub Bactrim tabletki.

Jeśli pacjent nie jest w stanie przełknąć tabletki zalecane dawkowanie to 8 do 12 łyżeczek miarowych syropu Bactrim stosowanych jednorazowo, przyjmowanych w miarę możliwości wieczorem po kolacji lub przed snem.

Dawkowanie u osób poddawanych hemodializom

Po podaniu zwykłych dawek nasycających, należy podawać co 24-48 godzin połowę lub jedną trzecią dawki początkowej jako dawki podtrzymujące.

Zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii

W leczeniu należy stosować dawkę nie wyższą niż 100 mg/kg mc./dobę sulfametoksazolu i 20 mg/kg mc./dobę trimetoprimu w równych dawkach podzielonych podawanych co 6 godzin, przez 14 dni.

Tabela 2. Maksymalne dawki w zależności od masy ciała pacjentów z zapaleniem płuc wywołanym przez Pneumocystis carinii:

W profilaktyce zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis carinii zalecana dawka u młodzieży i dorosłych to 4 łyżeczki miarowe syropu Bactrim raz na dobę. Wyniki badania przeprowadzonego u pacjentów zakażonych wirusem HIV wskazują również na skuteczność zastosowania dawki odpowiadającej 2 łyżeczkom miarowym syropu Bactrim raz na dobę. Nie określono optymalnej dawki profilaktycznej produktu.

U dzieci, w profilaktyce zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis carinii, zalecana dawka dobowa wynosi 750 mg/m2 pc./dobę sulfametoksazolu z 150 mg/m2 pc./dobę trimetoprimu podzielonych na dwie równe dawki, przez kolejne 3 dni w tygodniu. Całkowita dawka dobowa nie powinna przekroczyć 1600 mg sulfametoksazolu i 320 mg trimetoprimu.

Tabela 3. Dawki produktu Bactrim (200 mg + 40 mg) syrop zalecane u dzieci w profilaktyce zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis carinii:

Dawkowanie u osób z niewydolnością nerek

Zalecany schemat dawkowania u pacjentów z niewydolnością nerek:

Klirens kreatyniny > 30 ml/min: standardowe dawkowanie.

Klirens kreatyniny 15 ? 30 ml/min: połowa standardowej dawki.

Klirens kreatyniny < 15 ml/min: nie zaleca się stosowania produktu Bactrim.

Dawkowanie u osób w podeszłym wieku

U pacjentów w podeszłym wieku z prawidłową czynnością nerek należy stosować takie dawki, jak zalecane u dorosłych.

Sposób podawania

Podanie doustne. Najkorzystniej jest przyjmować produkt po posiłku z odpowiednią ilością płynów.

W razie pojawienia się wysypki skórnej lub innych ciężkich działań niepożądanych, należy natychmiast przerwać stosowanie leku.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania produktu Bactrim u pacjentów, z ciężką alergią lub astmą oskrzelową w wywiadzie.

Istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych o dużym nasileniu:

- u osób w podeszłym wieku,

- w przypadku występowania chorób współistniejących np.: zaburzenia czynności nerek i (lub) wątroby,

- w przypadku równoczesnego przyjmowania innych leków (ryzyko może zależeć od dawki i czasu trwania leczenia).

Rzadko opisywano zakończone śmiercią przypadki związane z wystąpieniem działań niepożądanych, takich jak: nieprawidłowości w składzie krwi, ciężka postać wysiękowa rumienia wielopostaciowego (zespół Stevensa?Johnsona), martwica toksyczno-rozpływna naskórka (zespół Lyell?a) i piorunująca martwica wątroby.

W celu zminimalizowania ryzyka reakcji niepożądanych, leczenie produktem Bactrim powinno trwać jak najkrócej, szczególnie w przypadku osób w podeszłym wieku.

W przypadku niewydolności nerek dawkę należy odpowiednio dostosować (patrz punkt 4.2).

Należy wykonywać regularne badania krwi u pacjentów poddawanych przedłużonemu leczeniu produktem Bactrim. W przypadku znaczącego zmniejszenia się wartości któregokolwiek z elementów krwi, należy przerwać podawanie produktu Bactrim.

Poza wyjątkowymi sytuacjami, nie zaleca się stosowania produktu Bactrim u pacjentów z poważnymi zaburzeniami hematologicznymi.

Odnotowano przypadki pancytopenii u pacjentów, którzy przyjmowali ko-trimoksazol (patrz punkt 4.3 i 4.5).

Hematologiczne objawy niepożądane związane z niedoborem kwasu foliowego mogą wystąpić u osób w podeszłym wieku, u pacjentów z wcześniej istniejącym niedoborem kwasu foliowego lub u pacjentów z niewydolnością nerek. Objawy te ustępują po podaniu kwasu folinowego.

Podczas długotrwałego leczenia produktem Bactrim (szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek) należy regularnie wykonywać badania moczu oraz czynności nerek. Podczas leczenia należy zapewnić odpowiednią podaż płynów oraz diurezę, aby zapobiec krystalurii.

W związku z możliwością wystąpienia hemolizy, nie należy stosować produktu Bactrim u pacjentów z niedoborem G6PD, z wyjątkiem absolutnej konieczności. W takim wypadku należy podawać wyłącznie minimalne dawki leku.

Stwierdzono, że trimetoprim zaburza metabolizm fenyloalaniny. Nie ma to istotnego znaczenia u chorych na fenyloketonurię stosujących odpowiednią dietę.

Podobnie jak w przypadku innych leków zawierających sulfonamidy zaleca się ostrożność podczas leczenia pacjentów z porfirią i zaburzeniami czynności tarczycy.

Pacjenci należący do grupy ?osób wolno acetylujących? mogą mieć większą skłonność do indywidualnej nadwrażliwości na sulfonamidy (zjawisko idiosynkrazji).

Lek zawiera sorbitol. Nie należy go stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją fruktozy.

W razie pojawienia się wysypki skórnej lub innych ciężkich działań niepożądanych, należy natychmiast przerwać stosowanie leku.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania produktu Bactrim u pacjentów, z ciężką alergią lub astmą oskrzelową w wywiadzie.

Istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych o dużym nasileniu:

- u osób w podeszłym wieku,

- w przypadku występowania chorób współistniejących np.: zaburzenia czynności nerek i (lub) wątroby,

- w przypadku równoczesnego przyjmowania innych leków (ryzyko może zależeć od dawki i czasu trwania leczenia).

Rzadko opisywano zakończone śmiercią przypadki związane z wystąpieniem działań niepożądanych, takich jak: nieprawidłowości w składzie krwi, ciężka postać wysiękowa rumienia wielopostaciowego (zespół Stevensa?Johnsona), martwica toksyczno-rozpływna naskórka (zespół Lyell?a) i piorunująca martwica wątroby.

W celu zminimalizowania ryzyka reakcji niepożądanych, leczenie produktem Bactrim powinno trwać jak najkrócej, szczególnie w przypadku osób w podeszłym wieku.

W przypadku niewydolności nerek dawkę należy odpowiednio dostosować (patrz punkt 4.2).

Należy wykonywać regularne badania krwi u pacjentów poddawanych przedłużonemu leczeniu produktem Bactrim. W przypadku znaczącego zmniejszenia się wartości któregokolwiek z elementów krwi, należy przerwać podawanie produktu Bactrim.

Poza wyjątkowymi sytuacjami, nie zaleca się stosowania produktu Bactrim u pacjentów z poważnymi zaburzeniami hematologicznymi.

Odnotowano przypadki pancytopenii u pacjentów, którzy przyjmowali ko-trimoksazol (patrz punkt 4.3 i 4.5).

Hematologiczne objawy niepożądane związane z niedoborem kwasu foliowego mogą wystąpić u osób w podeszłym wieku, u pacjentów z wcześniej istniejącym niedoborem kwasu foliowego lub u pacjentów z niewydolnością nerek. Objawy te ustępują po podaniu kwasu folinowego.

Podczas długotrwałego leczenia produktem Bactrim (szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek) należy regularnie wykonywać badania moczu oraz czynności nerek. Podczas leczenia należy zapewnić odpowiednią podaż płynów oraz diurezę, aby zapobiec krystalurii.

W związku z możliwością wystąpienia hemolizy, nie należy stosować produktu Bactrim u pacjentów z niedoborem G6PD, z wyjątkiem absolutnej konieczności. W takim wypadku należy podawać wyłącznie minimalne dawki leku.

Stwierdzono, że trimetoprim zaburza metabolizm fenyloalaniny. Nie ma to istotnego znaczenia u chorych na fenyloketonurię stosujących odpowiednią dietę.

Podobnie jak w przypadku innych leków zawierających sulfonamidy zaleca się ostrożność podczas leczenia pacjentów z porfirią i zaburzeniami czynności tarczycy.

Pacjenci należący do grupy ?osób wolno acetylujących? mogą mieć większą skłonność do indywidualnej nadwrażliwości na sulfonamidy (zjawisko idiosynkrazji).

Lek zawiera sorbitol. Nie należy go stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją fruktozy.