ABACAVIR SANDOZ

Każda tabletka powlekana zawiera 300 mg abakawiru ( Abacavirum ).

Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz CHPL : punkt 6.1.

Nadwrażliwość na abakawir lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w CHPL w punkcie 6.1. patrz CHPL : punkty 4.4 i 4.8.

Ciężkie zaburzenia czynności wątroby.

W przypadku wielu reakcji niepożądanych nie jest jasne, czy są one związane z abakawirem , z szeregiem innych produktów leczniczych stosowanych w leczeniu HIV, czy też są wynikiem samego procesu chorobowego. Wiele z wymienionych niżej reakcji niepożądanych występuje często u pacjentów z nadwrażliwością na abakawir (nudności, wymioty, biegunka, gorączka, letarg, wysypka). Dlatego pacjentów z którymkolwiek z tych objawów należy dokładnie zbadać, czy nie występuje u nich reakcja nadwrażliwości (patrz CHPL : punkt 4.4).

W bardzo rzadkich przypadkach, gdy nie można było wykluczyć reakcji nadwrażliwości na abakawir , stwierdzano rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona lub toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka. W takich wypadkach produkty lecznicze zawierające abakawir należy trwale odstawić. Wele objawów niepożądanych nie ograniczała leczenia. Częstość działań niepożądanych określono następująco: bardzo często (> 1/10), często (> 1/100 do < 1/10), niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100), rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000), bardzo rzadko (< 1/10 000).

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Często : jadłowstręt

Zaburzenia układu nerwowego Często : ból głowy

Zaburzenia żołądka i jelit

Często: nudności, wymioty, biegunka Rzadko: zapalenie trzustki

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

Często: wysypka (bez objawów ogólnych)

Bardzo rzadko: rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona i toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka

Zaburzenia ogólne i stany w miej scu podania Często : gorączka, letarg, uczucie zmęczenia

Opis wybranych działań niepożądanych

Reakcje nadwrażliwości na abakawir

Niżej wymieniono przedmiotowe i podmiotowe objawy reakcji nadwrażliwości. Zostały one zidentyfikowane albo w badaniach klinicznych, albo wynikają z nadzoru nad bezpieczeństwem stosowania po wprowadzeniu abakawiru do obrotu. Objawy odnotowane u co najmniej 10% pacjentów z reakcj ą nadwrażliwości zaznaczono pogrubioną czcionką.

Prawie wszyscy pacjenci, u których rozwijają się reakcje nadwrażliwości, mają gorączkę i (lub) wysypkę (zazwyczaj plamisto-grudkową lub pokrzywkową), jako część zespołu chorobowego, ale występowały reakcje bez wysypki lub gorączki. Inne kluczowe objawy obejmują objawy ze strony przewodu pokarmowego, układu oddechowego lub objawy ogólnoustrojowe, takie jak ospałość i złe samopoczucie.

Zwiększone stężenie kreatyniny, niewydolność nerek

Objawy związane z reakcjami nadwrażliwości nasilają się w trakcie leczenia i mogą zagrażać życiu, a w rzadkich wypadkach prowadzić do zgonu.

Ponowne podanie abakawiru po wystąpieniu reakcji nadwrażliwości na abakawir powoduje szybki nawrót objawów w ciągu kilku godzin. Taki nawrót reakcji nadwrażliwości ma zazwyczaj cięższy przebieg niż reakcja początkowa i może obejmować zagrażające życiu obniżenie ciśnienia tętniczego oraz zgon. Podobne reakcje obserwowano również niezbyt często po ponownym rozpoczęciu leczenia abakawirem u pacjentów, u których wystąpił tylko jeden z głównych objawów nadwrażliwości (patrz CHPL : wyżej) przed odstawieniem abakawiru oraz, w bardzo rzadkich przypadkach, u pacjentów, u których ponownie rozpoczęto leczenie i którzy poprzednio nie mieli objawów reakcji nadwrażliwości (tj. pacjentów, których wcześniej uznano za tolerujących abakawir ).

Kwasica mleczanowa

Przypadki kwasicy mleczanowej, czasami zakończone zgonem, zwykle związane z ciężką hepatomegalią i stłuszczeniem wątroby, notowano podczas stosowania analogów nukleozydów (patrz CHPL : punkt 4.4).

Lipodystrofia

Skojarzone leczenie przeciwretrowirusowe (CART) u pacjentów zakażonych HIV jest związane ze zmianą rozmieszczenia tkanki tłuszczowej ( lipodystrofia ), w tym utratą podskórnej tkanki tłuszczowej w obwodowych częściach ciała i w twarzy, zwiększeniem masy tkanki tłuszczowej wewnątrzbrzusznej i narządowej, przerostem piersi i gromadzeniem się tkanki tłuszczowej na karku („bawoli kark").

Zaburzenia metaboliczne

CART wiąże się z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak hipertriglicerydemia , hipercholesterolemia, oporność na insulinę, hiperglikemia i nadmiar mleczanów (patrz CHPL : punkt 4.4).

Zespół reaktywacji immunologicznej

U pacjentów zakażonych HIV z ciężkim niedoborem odporności na początku stosowania złożonej terapii przeciwretrowirusowej może dojść do reakcji zapalnych lub mogą wystąpić niewywołujące objawów lub śladowe patogeny oportunistyczne. Zgłaszano również występowanie chorób autoimmunologicznych (tj. choroba Gravesa-Basedowa) w sytuacji poprawy czynności układu odpornościowego (reaktywacji immunologicznej); jednak czas do ich wystąpienia jest bardziej zmienny i mogą one pojawić się wiele miesięcy po rozpoczęciu leczenia (patrz CHPL : punkt 4.4).

Martwica kości

Odnotowano przypadki martwicy kości, głównie u pacjentów z ogólnie znanymi czynnikami ryzyka, zaawansowaną chorobą spowodowaną przez HIV lub poddanych długotrwałemu, skojarzonemu leczeniu przeciwretrowirusowemu . Częstość tych przypadków jest nieznana (patrz CHPL : punkt 4.4). Zmiany wyników badań laboratoryjnych

W kontrolowanych badaniach klinicznych niezbyt często występowały nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych, przy czym nie było różnic w częstości ich występowania między grupą leczoną abakawirem a grupami kontrolnymi.

Dzieci i młodzież

Do badania ARROW (COL 105677) włączono 1206 pacjentów zakażonych HIV z populacji dzieci i młodzieży w wieku od 3 miesięcy do 17 lat. 669 przyjmowało abakawir i lamiwudynę raz lub dwa razy na dobę (patrz CHPL : punkt 5.1). W porównaniu z dorosłymi, nie zaobserwowano dodatkowych zdarzeń dotyczacych bezpieczeństwa stosowania u dzieci i młodzieży otrzymujących leki raz lub dwa razy na dobę.

Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych

Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, e-mail: ndl @urpl.gov.pl

Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.

Abacavir Sandoz powinni przepisywać lekarze z doświadczeniem w leczeniu zakażeń HIV.

Abacavir Sandoz można przyjmować z posiłkiem lub niezależnie od posiłków.

W celu zapewnienia podania pełnej dawki, tabletki należy połykać bez rozkruszania.

Abakawir jest dostępny także w roztworze doustnym do stosowania u dzieci w wieku powyżej trzech miesięcy i o masie ciała mniejszej niż 14 kg, a także u pacjentów, u których nie można zastosować tabletek.

Jeśli pacjent nie jest w stanie połykać tabletek, można je rozkruszyć i zmieszać z niewielką ilością półpłynnego pokarmu lub płynu, a nastepnie podać całą porcję bezpośrednio po przygotowaniu (patrz CHPL : punkt 5.2).

Dorośli, młodzież i dzieci o masie ciała co najmniej 25 kg

Zalecaną dawką produktu Abacavir Sandoz jest 600 mg na dobę. Można ją podawać albo jako 300 mg

(jedna tabletka) dwa razy na dobę lub 600 mg (dwie tabletki) jeden raz na dobę (patrz CHPL : punkty 4.4 i 5.1).

Dzieci o masie ciała mniejszej niż 25 kg

Zaleca się dawkowanie w zależności od masy ciała.

Dzieci o masie ciała > 20 kg do < 25 kg: zalecana dawka wynosi 450 mg na dobę. Można ją podawać jako 150 mg (pół tabletki) rano i 300 mg (cała tabletka) wieczorem albo 450 mg (półtorej tabletki) raz na dobę.

Dzieci o masie ciała od 14 kg do < 20 kg: zalecana dawka wynosi 300 mg na dobę. Można ją podawać jako 150 mg (pół tabletki) dwa razy na dobę albo 300 mg (jedna tabletka) raz na dobę.

Dzieci w wieku poniżej 3 miesięcy : doświadczenie kliniczne u dzieci w wieku poniżej trzech miesięcy jest ograniczone i niewystarczające, aby określić specjalne zalecenia dotyczące dawkowania (patrz CHPL : punkt 5.2).

W przypadku zmiany dawkowania z dwóch razy na dobę na raz na dobę, zalecaną dawkę raz na dobę (jak opisano wyżej) należy przyjąć po około 12 godzinach od przyjęcia ostatniej dawki stosowanej według schematu dwa razy na dobę, a nastepnie kontynuować przyjmowanie produktu leczniczego raz na dobę (jak opisano wyżej) w przybliżeniu co 24 godziny. W razie powrotu do dawkowania dwa razy na dobę, dawkowanie zalecane do stosowania dwa razy na dobę należy rozpocząć po około 24 godzinach od przyjęcia ostatniej dawki przyjętej według schematu raz na dobę.

Szczególne grupy pacjentów

Zaburzenia czynności nerek

U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek modyfikacja dawki produktu Abacavir Sandoz nie jest konieczna. Jednak nie zaleca się stosowania produktu Abacavir Sandoz u pacjentów ze schyłkową chorobą nerek (patrz CHPL : punkt 5.2).

Zaburzenia czynności wątroby

Abakawir jest metabolizowany głównie przez wątrobę. Nie można określić zaleceń dotyczących dawkowania u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby. Brak dostępnych danych dotyczących pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby, dlatego nie zaleca się stosowania u nich abakawiru , chyba że oceni się, że jest to konieczne. Jeśli abakawir stosuje się u pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby, konieczne jest ścisłe kontrolowanie stanu pacjenta oraz, jeśli to możliwe, kontrolowanie stężenia abakawiru w osoczu (patrz CHPL : punkt 5.2). Stosowanie abakawiru u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby jest przeciwwskazane (patrz CHPL : punkty 4.3 i 4.4).

Pacjenci w podeszłym wieku

Obecnie brak danych farmakokinetycznych u pacjentów w wieku powyżej 65 lat.

Reakcje nadwrażliwości (patrz CHPL : także punkt 4.8)

Kwasica mleczanowa

Kwasicę mleczanową, zwykle związaną z hepatomegalią i stłuszczeniem wątroby, notowano podczas stosowania analogów nukleozydów. Do wczesnych objawów (objawowy nadmiar mleczanów) należą łagodne objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty i ból brzucha), niespecyficzne złe samopoczucie, utrata apetytu, zmniejszenie masy ciała, objawy oddechowe [szybki i (lub) głęboki oddech] lub objawy neurologiczne (w tym osłabienie motoryki).

Kwasica mleczanowa wiąże się z wysoką śmiertelnością i może być związana z zapaleniem trzustki, niewydolnością wątroby lub niewydolnością nerek.

Kwasica mleczanowa występuje zwykle po kilku lub kilkunastu miesiącach leczenia.

W razie wystąpienia objawów nadmiaru mleczanów i metabolicznej lub mleczanowej kwasicy, postępującej hepatomegalii lub szybko zwiększającej się aktywności aminotransferaz, leczenie analogami nukleozydów należy przerwać.

Należy zachować ostrożność podczas podawania analogów nukleozydów każdemu pacjentowi (szczególnie otyłym kobietom) z hepatomegalią, zapaleniem wątroby lub innymi znanymi czynnikami ryzyka (w tym niektóre produkty lecznicze i alkohol) choroby wątroby i stłuszczenia wątroby. Pacjenci zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu C i leczeni interferonem i rybawiryną mogą stanowić grupę szczególnego ryzyka.

Stan pacjentów obarczonych zwiększonym ryzykiem należy uważnie obserwować.

Zaburzenia mitochondrialne

W warunkach in vitro oraz in vivo wykazano, że analogi nukleozydów i nukleotydów powodują różnego stopnia uszkodzenia mitochondriów. Istnieją doniesienia o zaburzeniach czynności mitochondriów u niemowląt bez zakażenia HIV, narażonych w okresie życia płodowego i (lub) po urodzeniu na działanie analogów nukleozydów. Głównymi zgłaszanymi działaniami niepożądanymi są zaburzenia czynności układu krwiotwórczego (niedokrwistość, neutropenia ), zaburzenia metabolizmu (nadmiar mleczanów, zwiększona aktywność lipazy). Zaburzenia te są często przemijające. Zgłaszano pewne występujące z opóźnieniem zaburzenia neurologiczne (nadmierne napięcie mięśni, drgawki, zaburzenia zachowania). Obecnie nie wiadomo, czy zaburzenia neurologiczne mają charakter przemijający, czy trwały. Należy kontrolować stan kliniczny dzieci narażonych w okresie życia płodowego na działanie analogów nukleozydów i nukleotydów, nawet jeśli nie wykryto u nich zakażenia HIV, a także wyniki badań laboratoryjnych. W razie wystąpienia u nich przedmiotowych i podmiotowych objawów wskazujących na zaburzenia czynności mitochondriów, należy przeprowadzić dokładne badania. Powyższe wyniki nie zmieniają obecnych zaleceń dotyczących stosowania terapii przeciwretrowirusowej u kobiet w ciąży w celu zapobiegania wertykalnemu przeniesieniu HIV z matki na dziecko.

Lipodystrofia

Skojarzone leczenie przeciwretrowirusowe u pacjentów zakażonych HIV jest związane ze zmianą rozmieszczenia tkanki tłuszczowej ( lipodystrofia ). Odległe następstwa tych zmian nie są obecnie znane, a wiedza o ich mechanizmach jest niekompletna. Związek między stłuszczeniem narządowym a inhibitorami proteazy (PI) i między nukleozydowymi inhibitorami odwrotnej transkryptazy ( NRTI ) a lipoatrofią jest hipotetyczny. Zwiększone ryzyko lipodystrofii jest związane z osobniczymi czynnikami, takimi jak podeszły wiek oraz z czynnikami związanymi z lekami, takimi jak dłuższy czas trwania leczenia przeciwretrowirusowego i wynikające z tego zaburzenia metaboliczne. Badanie kliniczne powinno obejmować ocenę fizykalnych objawów zmian rozmieszczenia tkanki tłuszczowej.

Należy zwrócić uwagę na pomiar na czczo stężenia lipidów w surowicy i glukozy we krwi.

Zaburzenia gospodarki tłuszczowej należy leczyć we właściwy sposób (patrz CHPL : punkt 4.8).

Zapalenie trzustki

Stwierdzono przypadki zapalenia trzustki, ale związek z leczeniem abakawirem jest niepewny.

Leczenie trzema nukleozydami

U pacjentów z wysoką wiremią (> 100 000 kopii/ml) wybór leczenia skojarzonego trzema lekami: abakawirem , lamiwudyną i zydowudyną wymaga szczególnego rozważenia (patrz CHPL : punkt 5.1). Odnotowano przypadki znacznej nieskuteczności wirusologicznej i nagłej oporności we wczesnym stadium, gdy abakawir podawano jednocześnie z fumaranem dizoproksylu tenofowiru i lamiwudyną w dawkowaniu jeden raz na dobę.

Choroby wątroby

Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności abakawiru u pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby. Stosowanie abakawiru u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby jest przeciwwskazane (patrz CHPL : punkt 4.3).

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, w tym z przewlekłym aktywnym zapaleniem wątroby, częściej występują zaburzenia czynności wątroby podczas skojarzonego leczenia przeciwretrowirusowego . Stan pacjentów należy kontrolować zgodnie z przyjętymi w praktyce standardami. Jeśli są dowody na pogorszenie przebiegu choroby wątroby u tych pacjentów, należy rozważyć przerwanie bądź zakończenie leczenia.

Badanie farmakokinetyczne przeprowadzono u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby. Jednak ustalenie ostatecznych zaleceń dotyczących zmniejszania dawki nie jest możliwe ze względu na znaczne różnice w ekspozycji na lek w tej populacji pacjentów (patrz CHPL : punkt 5.2). Liczba klinicznych danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania abakawiru u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby jest bardzo ograniczona. Ze względu na możliwość zwiększenia ekspozycji ( AUC ) u niektórych pacjentów, zaleca się ścisłe monitorowanie ich stanu. Nie ma danych na temat leczenia pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Spodziewane jest znaczne zwiększenie stężenia abakawiru w osoczu tych pacjentów. Dlatego u pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby nie zaleca się stosowania abakawiru bez dokonania niezbędnej oceny i wymagana jest ścisła obserwacja pacjentów.

Pacjenci z jednoczesnym przewlekłym zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B lub C

U pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C, poddawanych skojarzonemu leczeniu przeciwretrowirusowemu , występuje zwiększone ryzyko ciężkich i potencjalnie zakończonych zgonem reakcji niepożądanych dotyczących wątroby. W razie skojarzonej terapii przeciwwirusowej w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C należy zapoznać się z odpowiednimi informacjami dotyczącymi tych produktów leczniczych.

Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania abakawiru i rybawiryny (patrz CHPL : punkt 4. 5).

Choroby nerek

Produktu Abacavir Sandoz nie należy podawać pacjentom ze schyłkową chorobą nerek (patrz CHPL : punkt 5. 2).

Zespół reaktywacji immunologicznej

U pacjentów z zakażeniem HIV z ciężkim niedoborem odporności w czasie rozpoczynania złożonej terapii przeciwretrowirusowej (ang. combination antiretroviral therapy , CART) może wystąpić reakcja zapalna na niewywołujące objawów lub śladowe patogeny oportunistyczne, powodująca wystąpienie ciężkich objawów klinicznych lub nasilenie objawów. Zwykle reakcje tego typu obserwowane są w ciągu kilku pierwszych tygodni lub miesięcy od rozpoczęcia CART. Znaczącymi przykładami są: zapalenie siatkówki wywołane wirusem cytomegalii, uogólnione i (lub) miejscowe zakażenia prątkami i zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii . Wszystkie objawy stanu zapalnego są wskazaniem do przeprowadzenia badania i zastosowania w razie konieczności odpowiedniego leczenia. Zgłaszano również występowanie chorób autoimmunologicznych (takich jak choroba Gravesa-Basedowa) w sytuacji poprawy czynności układu immunologicznego (reaktywacji immunologicznej); jednak zgłaszany czas do ich wystąpienia jest bardziej zmienny i te zdarzenia mogą pojawić się wiele miesięcy po rozpoczęciu leczenia.

Martwica kości

Wprawdzie uważa się, że etiologia tego zaburzenia jest wieloczynnikowa (w tym stosowanie kortykosteroidów, spożywanie alkoholu, ciężka immunosupresja, zwiększony wskaźnik masy ciała), odnotowano przypadki martwicy kości, zwłaszcza u pacjentów z zaawansowaną chorobą spowodowaną przez HIV i (lub) poddanych długotrwałemu CART. Pacjentom należy poradzić, by zwrócili się do lekarza, jeśli odczuwają bóle w stawach, sztywność stawów lub trudności w poruszaniu się.

Zakażenia oportunistyczne

U pacjentów otrzymujących abakawir lub inne leki przeciwretrowirusowe mogą w dalszym ciągu rozwijać się zakażenia oportunistyczne i inne powikłania zakażenia HIV. Dlatego pacjenci ci powinni pozostawać pod ścisłą obserwacją lekarzy doświadczonych w leczeniu chorób związanych z zakażeniem HIV.

Przenoszenie wirusa

Wprawdzie wykazano, że skuteczna supresja wirusa za pomocą terapii przeciwretrowirusowej znacznie zmniejsza ryzyko przeniesienia zakażenia drogą płciową, nie można wykluczyć resztkowego ryzyka. Należy przestrzegać środków ostrożności w celu uniknięcia zakażenia, zgodnie z krajowymi wytycznymi.

Zawał mięśnia sercowego

Badania obserwacyjne wykazały związek między zawałem serca, a stosowaniem abakawiru . Badania te dotyczyły głównie pacjentów wcześniej leczonych lekami przeciwretrowirusowymi . Dane z badań klinicznych wykazały ograniczoną liczbę zawałów serca i na ich podstawie nie można wykluczyć niewielkiego zwiększenia ryzyka. Dostępne dane z obserwacyjnych kohort i z randomizowanych badań wykazują pewną niespójność, więc nie można na ich podstawie potwierdzić ani wykluczyć przyczynowego związku między leczeniem abakawirem a ryzykiem zawału serca. Dotychczas nie określono biologicznego mechanizmu, który mógłby wyjaśniać możliwość zwiększenia ryzyka. Przepisując abakawir należy podjąć działania zmierzające do minimalizacji wszystkich czynników ryzyka, których modyfikacja jest możliwa (tj. palenia tytoniu, nadciśnienia tętniczego i hiperlipidemii).

Reakcje nadwrażliwości (patrz CHPL : także punkt 4.8)

Kwasica mleczanowa

Kwasicę mleczanową, zwykle związaną z hepatomegalią i stłuszczeniem wątroby, notowano podczas stosowania analogów nukleozydów. Do wczesnych objawów (objawowy nadmiar mleczanów) należą łagodne objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty i ból brzucha), niespecyficzne złe samopoczucie, utrata apetytu, zmniejszenie masy ciała, objawy oddechowe [szybki i (lub) głęboki oddech] lub objawy neurologiczne (w tym osłabienie motoryki).

Kwasica mleczanowa wiąże się z wysoką śmiertelnością i może być związana z zapaleniem trzustki, niewydolnością wątroby lub niewydolnością nerek.

Kwasica mleczanowa występuje zwykle po kilku lub kilkunastu miesiącach leczenia.

W razie wystąpienia objawów nadmiaru mleczanów i metabolicznej lub mleczanowej kwasicy, postępującej hepatomegalii lub szybko zwiększającej się aktywności aminotransferaz, leczenie analogami nukleozydów należy przerwać.

Należy zachować ostrożność podczas podawania analogów nukleozydów każdemu pacjentowi (szczególnie otyłym kobietom) z hepatomegalią, zapaleniem wątroby lub innymi znanymi czynnikami ryzyka (w tym niektóre produkty lecznicze i alkohol) choroby wątroby i stłuszczenia wątroby. Pacjenci zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu C i leczeni interferonem i rybawiryną mogą stanowić grupę szczególnego ryzyka.

Stan pacjentów obarczonych zwiększonym ryzykiem należy uważnie obserwować.

Zaburzenia mitochondrialne

W warunkach in vitro oraz in vivo wykazano, że analogi nukleozydów i nukleotydów powodują różnego stopnia uszkodzenia mitochondriów. Istnieją doniesienia o zaburzeniach czynności mitochondriów u niemowląt bez zakażenia HIV, narażonych w okresie życia płodowego i (lub) po urodzeniu na działanie analogów nukleozydów. Głównymi zgłaszanymi działaniami niepożądanymi są zaburzenia czynności układu krwiotwórczego (niedokrwistość, neutropenia ), zaburzenia metabolizmu (nadmiar mleczanów, zwiększona aktywność lipazy). Zaburzenia te są często przemijające. Zgłaszano pewne występujące z opóźnieniem zaburzenia neurologiczne (nadmierne napięcie mięśni, drgawki, zaburzenia zachowania). Obecnie nie wiadomo, czy zaburzenia neurologiczne mają charakter przemijający, czy trwały. Należy kontrolować stan kliniczny dzieci narażonych w okresie życia płodowego na działanie analogów nukleozydów i nukleotydów, nawet jeśli nie wykryto u nich zakażenia HIV, a także wyniki badań laboratoryjnych. W razie wystąpienia u nich przedmiotowych i podmiotowych objawów wskazujących na zaburzenia czynności mitochondriów, należy przeprowadzić dokładne badania. Powyższe wyniki nie zmieniają obecnych zaleceń dotyczących stosowania terapii przeciwretrowirusowej u kobiet w ciąży w celu zapobiegania wertykalnemu przeniesieniu HIV z matki na dziecko.

Lipodystrofia

Skojarzone leczenie przeciwretrowirusowe u pacjentów zakażonych HIV jest związane ze zmianą rozmieszczenia tkanki tłuszczowej ( lipodystrofia ). Odległe następstwa tych zmian nie są obecnie znane, a wiedza o ich mechanizmach jest niekompletna. Związek między stłuszczeniem narządowym a inhibitorami proteazy (PI) i między nukleozydowymi inhibitorami odwrotnej transkryptazy ( NRTI ) a lipoatrofią jest hipotetyczny. Zwiększone ryzyko lipodystrofii jest związane z osobniczymi czynnikami, takimi jak podeszły wiek oraz z czynnikami związanymi z lekami, takimi jak dłuższy czas trwania leczenia przeciwretrowirusowego i wynikające z tego zaburzenia metaboliczne. Badanie kliniczne powinno obejmować ocenę fizykalnych objawów zmian rozmieszczenia tkanki tłuszczowej.

Należy zwrócić uwagę na pomiar na czczo stężenia lipidów w surowicy i glukozy we krwi.

Zaburzenia gospodarki tłuszczowej należy leczyć we właściwy sposób (patrz CHPL : punkt 4.8).

Zapalenie trzustki

Stwierdzono przypadki zapalenia trzustki, ale związek z leczeniem abakawirem jest niepewny.

Leczenie trzema nukleozydami

U pacjentów z wysoką wiremią (> 100 000 kopii/ml) wybór leczenia skojarzonego trzema lekami: abakawirem , lamiwudyną i zydowudyną wymaga szczególnego rozważenia (patrz CHPL : punkt 5.1). Odnotowano przypadki znacznej nieskuteczności wirusologicznej i nagłej oporności we wczesnym stadium, gdy abakawir podawano jednocześnie z fumaranem dizoproksylu tenofowiru i lamiwudyną w dawkowaniu jeden raz na dobę.

Choroby wątroby

Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności abakawiru u pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby. Stosowanie abakawiru u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby jest przeciwwskazane (patrz CHPL : punkt 4.3).

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, w tym z przewlekłym aktywnym zapaleniem wątroby, częściej występują zaburzenia czynności wątroby podczas skojarzonego leczenia przeciwretrowirusowego . Stan pacjentów należy kontrolować zgodnie z przyjętymi w praktyce standardami. Jeśli są dowody na pogorszenie przebiegu choroby wątroby u tych pacjentów, należy rozważyć przerwanie bądź zakończenie leczenia.

Badanie farmakokinetyczne przeprowadzono u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby. Jednak ustalenie ostatecznych zaleceń dotyczących zmniejszania dawki nie jest możliwe ze względu na znaczne różnice w ekspozycji na lek w tej populacji pacjentów (patrz CHPL : punkt 5.2). Liczba klinicznych danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania abakawiru u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby jest bardzo ograniczona. Ze względu na możliwość zwiększenia ekspozycji ( AUC ) u niektórych pacjentów, zaleca się ścisłe monitorowanie ich stanu. Nie ma danych na temat leczenia pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Spodziewane jest znaczne zwiększenie stężenia abakawiru w osoczu tych pacjentów. Dlatego u pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby nie zaleca się stosowania abakawiru bez dokonania niezbędnej oceny i wymagana jest ścisła obserwacja pacjentów.

Pacjenci z jednoczesnym przewlekłym zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B lub C

U pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C, poddawanych skojarzonemu leczeniu przeciwretrowirusowemu , występuje zwiększone ryzyko ciężkich i potencjalnie zakończonych zgonem reakcji niepożądanych dotyczących wątroby. W razie skojarzonej terapii przeciwwirusowej w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C należy zapoznać się z odpowiednimi informacjami dotyczącymi tych produktów leczniczych.

Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania abakawiru i rybawiryny (patrz CHPL : punkt 4. 5).

Choroby nerek

Produktu Abacavir Sandoz nie należy podawać pacjentom ze schyłkową chorobą nerek (patrz CHPL : punkt 5. 2).

Zespół reaktywacji immunologicznej

U pacjentów z zakażeniem HIV z ciężkim niedoborem odporności w czasie rozpoczynania złożonej terapii przeciwretrowirusowej (ang. combination antiretroviral therapy , CART) może wystąpić reakcja zapalna na niewywołujące objawów lub śladowe patogeny oportunistyczne, powodująca wystąpienie ciężkich objawów klinicznych lub nasilenie objawów. Zwykle reakcje tego typu obserwowane są w ciągu kilku pierwszych tygodni lub miesięcy od rozpoczęcia CART. Znaczącymi przykładami są: zapalenie siatkówki wywołane wirusem cytomegalii, uogólnione i (lub) miejscowe zakażenia prątkami i zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii . Wszystkie objawy stanu zapalnego są wskazaniem do przeprowadzenia badania i zastosowania w razie konieczności odpowiedniego leczenia. Zgłaszano również występowanie chorób autoimmunologicznych (takich jak choroba Gravesa-Basedowa) w sytuacji poprawy czynności układu immunologicznego (reaktywacji immunologicznej); jednak zgłaszany czas do ich wystąpienia jest bardziej zmienny i te zdarzenia mogą pojawić się wiele miesięcy po rozpoczęciu leczenia.

Martwica kości

Wprawdzie uważa się, że etiologia tego zaburzenia jest wieloczynnikowa (w tym stosowanie kortykosteroidów, spożywanie alkoholu, ciężka immunosupresja, zwiększony wskaźnik masy ciała), odnotowano przypadki martwicy kości, zwłaszcza u pacjentów z zaawansowaną chorobą spowodowaną przez HIV i (lub) poddanych długotrwałemu CART. Pacjentom należy poradzić, by zwrócili się do lekarza, jeśli odczuwają bóle w stawach, sztywność stawów lub trudności w poruszaniu się.

Zakażenia oportunistyczne

U pacjentów otrzymujących abakawir lub inne leki przeciwretrowirusowe mogą w dalszym ciągu rozwijać się zakażenia oportunistyczne i inne powikłania zakażenia HIV. Dlatego pacjenci ci powinni pozostawać pod ścisłą obserwacją lekarzy doświadczonych w leczeniu chorób związanych z zakażeniem HIV.

Przenoszenie wirusa

Wprawdzie wykazano, że skuteczna supresja wirusa za pomocą terapii przeciwretrowirusowej znacznie zmniejsza ryzyko przeniesienia zakażenia drogą płciową, nie można wykluczyć resztkowego ryzyka. Należy przestrzegać środków ostrożności w celu uniknięcia zakażenia, zgodnie z krajowymi wytycznymi.

Zawał mięśnia sercowego

Badania obserwacyjne wykazały związek między zawałem serca, a stosowaniem abakawiru . Badania te dotyczyły głównie pacjentów wcześniej leczonych lekami przeciwretrowirusowymi . Dane z badań klinicznych wykazały ograniczoną liczbę zawałów serca i na ich podstawie nie można wykluczyć niewielkiego zwiększenia ryzyka. Dostępne dane z obserwacyjnych kohort i z randomizowanych badań wykazują pewną niespójność, więc nie można na ich podstawie potwierdzić ani wykluczyć przyczynowego związku między leczeniem abakawirem a ryzykiem zawału serca. Dotychczas nie określono biologicznego mechanizmu, który mógłby wyjaśniać możliwość zwiększenia ryzyka. Przepisując abakawir należy podjąć działania zmierzające do minimalizacji wszystkich czynników ryzyka, których modyfikacja jest możliwa (tj. palenia tytoniu, nadciśnienia tętniczego i hiperlipidemii).