LAKEA

Każda tabletka powlekana zawiera 50 mg losartanu potasowego (Losartanum kalicum).

Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

y Nadwrażliwość na losartan lub którąkolwiek substancję pomocniczą (patrz punkty 4.4 i 6.1). y Drugi i trzeci trymestr ciąży (patrz punkty 4.4 i 4.6).

y Ciężkie zaburzenia czynności wątroby.

Losartan oceniano w następujących badaniach klinicznych:

- w kontrolowanych badaniach klinicznych dotyczących samoistnego nadciśnienia tętniczego, z udziałem ponad 3000 dorosłych pacjentów w wieku 18 lat i starszych,

- w kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem 177 pacjentów pediatrycznych (w wieku od 6 do 16 lat) z nadciśnieniem tętniczym,

- w kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem ponad 9000 pacjentów (w wieku od 55 do

80 lat) z nadciśnieniem tętniczym i przerostem lewej komory serca,

- w kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem ponad 7700 dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca,

- w kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem ponad 1500 pacjentów (w wieku 31 lat i starszych) z cukrzycą typu 2 i białkomoczem.

W trakcie tych badań klinicznych najczęściej zgłaszanym objawem niepożądanym były zawroty głowy.

Częstość wymienionych niżej działań niepożądanych określono, stosując następujące definicje: bardzo często (≥1/10); często (≥1/100, < 1/10); niezbyt często (≥1/1000, < 1/100); rzadko (≥1/10 000, < 1/1000); bardzo rzadko (< 1/10 000), częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostęptych danych).

Nadciśnienie tętnicze

W kontrolowanych badaniach klinicznych z udziałem około 3300 dorosłych pacjentów (w wieku 18 lat i starszych) z samoistnym nadciśnieniem tętniczym notowano następujące reakcje niepożądane:

* zazwyczaj ustępuje po przerwaniu leczenia

Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym i przerostem lewej komory serca

W kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem 9193 pacjentów (w wieku od 55 do 80 lat) z nadciśnieniem tętniczym i przerostem lewej komory serca odnotowano następujące reakcje niepożądane:

Przewlekła niewydolność serca

W kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca notowano następujące reakcje niepożądane:

* często u pacjentów otrzymujących losartan w dawce 150 mg zamiast 50 mg

Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca typu 2 z chorobą nerek

W kontrolowanym badaniu klinicznym z udziałem 1513 pacjentów (w wieku 31 lat i starszych) z cukrzycą typu 2 i białkomoczem (badanie RENAAL, patrz punkt 5.1), najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi związanymi ze stosowaniem losartanu były:

* W badaniu klinicznym przeprowadzonym z udziałem pacjentów z cukrzycą typu 2 i nefropatią, hiperkaliemia (> 5,5 mmol/l) wystapiła u 9,9% pacjentów leczonych losartanem i u 3,4% pacjentów otrzymujących placebo.

Następujące reakcje niepożądane występowały częściej u pacjentów otrzymujących losartan niż w grupie otrzymującej placebo:

Doświadczenie po wprowadzeniu produktu do obrotu

Nastepujące reakcje niepożądane opisywano po wprowadzeniu produktu do obrotu:

Zaburzenia nerek i dróg moczowych

Na skutek zahamowania układu renina-angiotensyna-aldosteron u pacjentów z grupy ryzyka opisywano zaburzenia czynności nerek (w tym niewydolność nerek). Zaburzenia te mogą ustępować po zaprzestaniu leczenia (patrz punkt 4.4).

Dzieci i młodzież

Wydaje się, że profil reakcji niepożądanych u dzieci i młodzieży jest podobny do profilu obserwowanego u dorosłych pacjentów. Dane dotyczące populacji pediatrycznej są ograniczone.

Nadciśnienie tętnicze

U większości pacjentów zwykle stosowana dawka początkowa i podtrzymująca wynosi 50 mg losartanu raz na dobę. W razie konieczności dawkę można dostosowywać w odstępach co najmniej 1 tygodnia. Reakcję organizmu pacjenta na produkt określa się na podstawie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi na krótko przed podaniem kolejnej dawki (zwykle po 24 godzinach).

Maksymalne działanie lecznicze uzyskuje się po upływie 3 do 6 tygodni od rozpoczęcia leczenia. Jeśli działanie przeciwnadciśnieniowe nie jest wystarczające, tę samą dawkę dobową można podawać w dwóch dawkach podzielonych, co u niektórych pacjentów zwiększa skuteczność leczenia.

Niewydolność serca

Dawka początkowa wynosi zazwyczaj 50 mg losartanu raz na dobę. Na podstawie wartości ciśnienia tętniczego krwi można zadecydować o dodaniu hydrochlorotiazydu w małej dawce i (lub) dawkę produktu Lakea zwiększyć do 100 mg raz na dobę.

Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą typu II i białkomoczem ≥0,5 g/dobę

Zwykle stosowana dawka początkowa wynosi 50 mg losartanu na dobę. Dawkę tę można zwiększyć do 100 mg raz na dobę w zależności od reakcji ciśnienia tętniczego, począwszy od miesiąca po rozpoczęciu leczenia. Produkt Lakea można podawać razem z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi (np. lekami moczopędnymi, antagonistami wapnia, alfa-lub betaadrenolitykami oraz z lekami przeciwnadciśnieniowymi o działaniu ośrodkowym), a także z insuliną lub innymi zwykle stosowanymi lekami przeciwcukrzycowymi (np. pochodnymi sulfonylomocznika, glitazonami i inhibitorami glukozydazy).

Nie badano stosowania produktu Lakea u pacjentów z cukrzycą typu II i ciężką niewydolnością nerek.

Stosowanie u pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej

U niewielkiej liczby pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej (np. leczonych dużymi dawkami leków moczopędnych) zalecana dawka początkowa wynosi 25 mg raz na dobę (patrz punkt

4.4).

Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek

U pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności nerek (tzn. z klirensem kreatyniny od 20 do 50 ml/min) dostosowanie dawki początkowej nie jest konieczne. U pacjentów z umiarkowanymi do ciężkich zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny < 20 ml/min) lub u pacjentów poddawanych dializie zaleca się stosowanie mniejszej dawki początkowej, wynoszącej 25 mg raz na dobę.

Stosowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby

U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby w wywiadzie należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki (patrz punkt 4.4.)

Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku

Pacjenci w wieku poniżej 75 lat: Dostosowanie dawki początkowej u tych pacjentów nie jest konieczne.

Pacjenci w wieku powyżej 75 lat: Obecne doświadczenie kliniczne w tej grupie pacjentów jest ograniczone, zaleca się jednak zastosowanie mniejszej dawki początkowej (25 mg raz na dobę).

Stosowanie u dzieci i młodzieży

Doświadczenie dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa stosowania u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 16 lat w leczeniu nadciśnienia tętniczego jest ograniczone (patrz punkt 5.1). Dostępne są ograniczone dane farmakokinetyczne, dotyczące dzieci z nadciśnieniem tętniczym w wieku powyżej 1 miesiąca (patrz punkt 5.2).

Dla pacjentów o masie ciała większej niż 20 kg, ale mniejszej niż 50 kg, którzy są w stanie połknąć tabletkę, zalecana dawka wynosi 25 mg raz na dobę. W wyjątkowych przypadkach dawkę można zwiększyć maksymalnie do 50 mg raz na dobę. Dawkowanie należy dostosować do uzyskanej reakcji ciśnienia tętniczego.

Dla pacjentów o masie ciała zwiększeni niż 50 kg dawka początkowa wynosi 50 mg raz na dobę. W wyjątkowych przypadkach dawkę można zwiększyć maksymalnie do 100 mg raz na dobę. U dzieci nie badano dawek dobowych większych niż 1,4 mg/kg mc. (lub większych niż 100 mg). Nie zaleca się stosowania losartanu u dzieci w wieku poniżej 6 lat ze względu na ograniczoną ilość danych dostępnych dla tej grupy wiekowej.

Nie zaleca się stosowania losartanu u noworodków i u dzieci ze wskaźnikiem przesączania kłębuszkowego < 30 ml/min/1,73 m2pc. ze względu na brak danych (patrz także punkt 4.4).

Losartan nie jest również zalecany u dzieci z zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkt 4.4).

Losartan można podawać niezależnie od posiłków.

Losartan można podawać jednocześnie z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi.

Nadwrażliwość:

Obrzęk naczynioruchowy. Pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym w wywiadzie (obrzękiem twarzy, warg, gardła i (lub) języka) należy uważnie monitorować (patrz punkt 4.8).

Niedociśnienie tętnicze oraz zaburzenia równowagi wodnej i elektrolitowej

U pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej i (lub) ubytkiem soli na skutek intensywnego leczenia lekami moczopędnymi, ograniczeniem soli w diecie, w wyniku biegunki lub wymiotów, może wystąpić objawowe niedociśnienie tętnicze, zwłaszcza po podaniu pierwszej dawki leku lub po zwiększeniu dawki. Niedobory soli i (lub) płynów należy uzupełnić przed podaniem produktu Lakea lub zastosować mniejszą dawkę początkową (patrz punkt 4.2). Zalecenia te dotyczą również stosowania u dzieci w wieku od 6 do 18 lat.

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej

U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, z cukrzycą lub bez cukrzycy, często stwierdza się zaburzenia elektrolitowe, które wymagają odpowiedniego postępowania. W badaniu klinicznym u pacjentów z cukrzycą typu II i nefropatią częstość hiperkaliemii byłą większa w grupie leczonej losartanem niż w grupie otrzymującej placebo (patrz punkt 4.8). Z tego względu należy ściśle kontrolować stężenie potasu i kreatyniny w osoczu, a szczególnie starannej obserwacji wymagają pacjenci z niewydolnością serca i klirensem kreatyniny od 30 do 50 ml/min. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania losartanu i leków moczopędnych oszczędzających potas, preparatów potasu i zamienników soli zawierających potas (patrz punkt 4.5).

Zaburzenia czynności wątroby

Badania farmakokinetyczne wykazały, że stężenie losartanu w osoczu jest znacznie zwiększone u pacjentów z marskością wątroby, dlatego u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby w wywiadzie należy rozważyć stosowanie mniejszej dawki. Losartanu nie wolno stosować u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkty 4.2, 4.3 i 5.2). Stosowanie losartanu nie jest również zalecane u dzieci z zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkt 4.2).

Zaburzenia czynności nerek

Opisywano zaburzenia czynności nerek, w tym niewydolność nerek (zwłaszcza u pacjentów, u których czynność nerek zależy od układu renina-angiotensyna-aldosteron, np. z ciężką niewydolnością serca lub wcześniejszymi zaburzeniami czynności nerek), powstałe na skutek zahamowania układu reninaangiotensyna-aldosteron. Podobnie jak w przypadku innych produktów leczniczych, które działają na układ renina-angiotensyna-aldosteron, opisywano zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi u pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy jedynej czynnej nerki. Zmiany te mogą ustąpić po przerwaniu leczenia. Losartan należy stosować ostrożnie u tych pacjentów.

U pacjentów z ciężką chorobą nerek i u pacjentów po przeszczepieniu nerki konieczne jest zachowanie ostrożności, gdyż opisywano rozwój niedokrwistości podczas leczenia produktem Lakea.

Stosowanie u dzieci i młodzieży z zaburzeniami czynności nerek

Stosowanie losartanu u dzieci ze wskaźnikiem przesączania kłębuszkowego < 30 ml/min/1,73 m2pc. nie jest zalecane ze względu na brak dostępnych danych (patrz punkt 4.2).

Podczas leczenia losartanem należy systematycznie kontrolować czynność nerek, gdyż możliwe jest jej pogorszenie. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy losartan stosowany jest przy współistnieniu innych stanów (takich jak gorączka lub odwodnienie), które mogą zaburzać czynność nerek.

Wykazano, że jednoczesne stosowanie losartanu i inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) upośledza czynność nerek. Z tego względu leczenie skojarzone nie jest zalecane (patrz punkt 4.5).

Przeszczepienie nerki

Brak doświadczenia u pacjentów po niedawno przebytym przeszczepieniu nerki.

Pierwotny hiperaldosteronizm

U pacjentów z pierwotnym aldosteronizmem na ogół nie uzyskuje się reakcji na leki przeciwnadciśnieniowe, działające przez hamowanie układu renina-angiotensyna. Z tego względu stosowanie losartanu u tych pacjentów nie jest zalecane.

Choroba niedokrwienna serca i choroba mózgowo-naczyniowa

Podobnie, jak w przypadku innych leków przeciwnadciśnieniowych, nadmierne zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i chorobą naczyń mózgowych może spowodować zawał mięśnia sercowego lub udar mózgu.

Niewydolność serca

Podobnie, jak w przypadku innych produktów leczniczych wpływających na układ reninaangiotensyna-aldosteron, u pacjentów z niewydolnością serca i z zaburzeniami czynności nerek lub bez takich zaburzeń istnieje ryzyko ciężkiego niedociśnienia tętniczego i niewydolności nerek (często ostrej).

Ze względu na brak dostatecznego doświadczenia dotyczącego leczenia losartanem pacjentów z niewydolnością serca i jednoczesnymi ciężkimi zaburzeniami czynności nerek, pacjentów z ciężką niewydolnością serca (klasa IV wg NYHA), a także pacjentów z niewydolnością serca i istotnymi klinicznie, zagrażającymi życiu zaburzeniami rytmu serca, losartan należy stosować ostrożnie u pacjentów tych grup. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania losartanu i beta-adrenolityku (patrz punkt 5.1).

Zwężenie zastawki aortalnej i mitralnej, kardiomiopatia przerostowa

Podobnie, jak w przypadku innych produktów leczniczych rozszerzających naczynia krwionośne, szczególna ostrożność jest wskazana u pacjentów ze zwężeniem zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej albo z kardiomiopatią przerostową.

Substancje pomocnicze

Produkt Lakea zawiera laktozę. Nie należy go stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy.

Ciąża

Nie należy rozpoczynać leczenia losartanem w czasie ciąży. Z wyjątkiem przypadków wymagających kontynuowania leczenia losartanem, u pacjentek planujących ciążę należy zastosować inne leczenie przeciwnadciśnieniowe o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania w okresie ciąży. W przypadku stwierdzenia ciąży leczenie losartanem należy niezwłocznie przerwać i, jeśli to wskazane, rozpocząć alternatywne leczenie (patrz punkty 4.3 i 4.6).

Inne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podobnie jak w przypadku inhibitorów konwertazy angiotensyny, losartan i inni antagoniści angiotensyny zdecydowanie mniej skutecznie zmniejszają ciśnienie tętnicze u osób rasy czarnej niż u osób innych ras, prawdopodobnie skutek powodu częstszego występowania małej aktywności reniny osocza w populacji pacjentów rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym.

Nadwrażliwość:

Obrzęk naczynioruchowy. Pacjentów z obrzękiem naczynioruchowym w wywiadzie (obrzękiem twarzy, warg, gardła i (lub) języka) należy uważnie monitorować (patrz punkt 4.8).

Niedociśnienie tętnicze oraz zaburzenia równowagi wodnej i elektrolitowej

U pacjentów ze zmniejszoną objętością krwi krążącej i (lub) ubytkiem soli na skutek intensywnego leczenia lekami moczopędnymi, ograniczeniem soli w diecie, w wyniku biegunki lub wymiotów, może wystąpić objawowe niedociśnienie tętnicze, zwłaszcza po podaniu pierwszej dawki leku lub po zwiększeniu dawki. Niedobory soli i (lub) płynów należy uzupełnić przed podaniem produktu Lakea lub zastosować mniejszą dawkę początkową (patrz punkt 4.2). Zalecenia te dotyczą również stosowania u dzieci w wieku od 6 do 18 lat.

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej

U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, z cukrzycą lub bez cukrzycy, często stwierdza się zaburzenia elektrolitowe, które wymagają odpowiedniego postępowania. W badaniu klinicznym u pacjentów z cukrzycą typu II i nefropatią częstość hiperkaliemii byłą większa w grupie leczonej losartanem niż w grupie otrzymującej placebo (patrz punkt 4.8). Z tego względu należy ściśle kontrolować stężenie potasu i kreatyniny w osoczu, a szczególnie starannej obserwacji wymagają pacjenci z niewydolnością serca i klirensem kreatyniny od 30 do 50 ml/min. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania losartanu i leków moczopędnych oszczędzających potas, preparatów potasu i zamienników soli zawierających potas (patrz punkt 4.5).

Zaburzenia czynności wątroby

Badania farmakokinetyczne wykazały, że stężenie losartanu w osoczu jest znacznie zwiększone u pacjentów z marskością wątroby, dlatego u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby w wywiadzie należy rozważyć stosowanie mniejszej dawki. Losartanu nie wolno stosować u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkty 4.2, 4.3 i 5.2). Stosowanie losartanu nie jest również zalecane u dzieci z zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkt 4.2).

Zaburzenia czynności nerek

Opisywano zaburzenia czynności nerek, w tym niewydolność nerek (zwłaszcza u pacjentów, u których czynność nerek zależy od układu renina-angiotensyna-aldosteron, np. z ciężką niewydolnością serca lub wcześniejszymi zaburzeniami czynności nerek), powstałe na skutek zahamowania układu reninaangiotensyna-aldosteron. Podobnie jak w przypadku innych produktów leczniczych, które działają na układ renina-angiotensyna-aldosteron, opisywano zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi u pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy jedynej czynnej nerki. Zmiany te mogą ustąpić po przerwaniu leczenia. Losartan należy stosować ostrożnie u tych pacjentów.

U pacjentów z ciężką chorobą nerek i u pacjentów po przeszczepieniu nerki konieczne jest zachowanie ostrożności, gdyż opisywano rozwój niedokrwistości podczas leczenia produktem Lakea.

Stosowanie u dzieci i młodzieży z zaburzeniami czynności nerek

Stosowanie losartanu u dzieci ze wskaźnikiem przesączania kłębuszkowego < 30 ml/min/1,73 m2pc. nie jest zalecane ze względu na brak dostępnych danych (patrz punkt 4.2).

Podczas leczenia losartanem należy systematycznie kontrolować czynność nerek, gdyż możliwe jest jej pogorszenie. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy losartan stosowany jest przy współistnieniu innych stanów (takich jak gorączka lub odwodnienie), które mogą zaburzać czynność nerek.

Wykazano, że jednoczesne stosowanie losartanu i inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) upośledza czynność nerek. Z tego względu leczenie skojarzone nie jest zalecane (patrz punkt 4.5).

Przeszczepienie nerki

Brak doświadczenia u pacjentów po niedawno przebytym przeszczepieniu nerki.

Pierwotny hiperaldosteronizm

U pacjentów z pierwotnym aldosteronizmem na ogół nie uzyskuje się reakcji na leki przeciwnadciśnieniowe, działające przez hamowanie układu renina-angiotensyna. Z tego względu stosowanie losartanu u tych pacjentów nie jest zalecane.

Choroba niedokrwienna serca i choroba mózgowo-naczyniowa

Podobnie, jak w przypadku innych leków przeciwnadciśnieniowych, nadmierne zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i chorobą naczyń mózgowych może spowodować zawał mięśnia sercowego lub udar mózgu.

Niewydolność serca

Podobnie, jak w przypadku innych produktów leczniczych wpływających na układ reninaangiotensyna-aldosteron, u pacjentów z niewydolnością serca i z zaburzeniami czynności nerek lub bez takich zaburzeń istnieje ryzyko ciężkiego niedociśnienia tętniczego i niewydolności nerek (często ostrej).

Ze względu na brak dostatecznego doświadczenia dotyczącego leczenia losartanem pacjentów z niewydolnością serca i jednoczesnymi ciężkimi zaburzeniami czynności nerek, pacjentów z ciężką niewydolnością serca (klasa IV wg NYHA), a także pacjentów z niewydolnością serca i istotnymi klinicznie, zagrażającymi życiu zaburzeniami rytmu serca, losartan należy stosować ostrożnie u pacjentów tych grup. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania losartanu i beta-adrenolityku (patrz punkt 5.1).

Zwężenie zastawki aortalnej i mitralnej, kardiomiopatia przerostowa

Podobnie, jak w przypadku innych produktów leczniczych rozszerzających naczynia krwionośne, szczególna ostrożność jest wskazana u pacjentów ze zwężeniem zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej albo z kardiomiopatią przerostową.

Substancje pomocnicze

Produkt Lakea zawiera laktozę. Nie należy go stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy.

Ciąża

Nie należy rozpoczynać leczenia losartanem w czasie ciąży. Z wyjątkiem przypadków wymagających kontynuowania leczenia losartanem, u pacjentek planujących ciążę należy zastosować inne leczenie przeciwnadciśnieniowe o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania w okresie ciąży. W przypadku stwierdzenia ciąży leczenie losartanem należy niezwłocznie przerwać i, jeśli to wskazane, rozpocząć alternatywne leczenie (patrz punkty 4.3 i 4.6).

Inne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podobnie jak w przypadku inhibitorów konwertazy angiotensyny, losartan i inni antagoniści angiotensyny zdecydowanie mniej skutecznie zmniejszają ciśnienie tętnicze u osób rasy czarnej niż u osób innych ras, prawdopodobnie skutek powodu częstszego występowania małej aktywności reniny osocza w populacji pacjentów rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym.