Kwasica mleczanowa
Kwasica mleczanowa jest rzadko występującym ale groźnym (z wysoką śmiertelnością w
razie braku natychmiastowego leczenia) powikłaniem metabolicznym mogącym powstać w
wyniku kumulacji metforminy. Zgłoszone przypadki kwasicy mleczanowej u chorych
leczonych metforminą występowały przede wszystkim u osób ze znaczną niewydolnością
nerek. Ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej można i należy zmniejszyć poprzez
dokładną ocenę również innych czynników ryzyka sprzyjających kwasicy mleczanowej, do
których należą: źle kontrolowana glikemia, ketoza, długotrwałe głodzenie, nadużywanie
alkoholu, niewydolność wątroby i inne stany związane z niedotlenieniem.
Rozpoznanie
Kwasica mleczanowa charakteryzuje się występowaniem duszności, kwasiczego oddechu,
bólu brzucha, hipotermii, a następnie śpiączki. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się
zmniejszenie pH krwi, zwiększenie stężenia mleczanów we krwi powyżej 5 mmol/1,
zwiększenie luki anionowej oraz zwiększenie stosunku stężenia mleczanów do stężenia
pirogronianów we krwi. W przypadku podejrzenia kwasicy metabolicznej metforminę należy
odstawić a pacjenta natychmiast poddać leczeniu w szpitalu (patrz punkt 4.9).
Czynność nerek
Ponieważ metforminą jest wydalana przez nerki, przed rozpoczęciem leczenia oraz regularnie
w czasie leczenia należy oznaczać klirens kreatyniny ( na podstawie równania Cockrofta -
Gaulta) i/lub stężenie kreatyniny w surowicy:
• przynajmniej raz w roku u pacjentów z prawidłową czynnością nerek,
• przynajmniej 2 do 4 razy w roku u pacjentów, u których stężenia kreatyniny są na
górnej granicy normy oraz u osób w podeszłym wieku.
Zaburzenie czynności nerek u osób w podeszłym wieku występuje często i jest bezobjawowe.
Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których czynność nerek może być
zaburzona, np. na początku stosowania leków hipotensyjnych lub moczopędnych oraz
niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Stosowanie środków kontrastujących zawierających jod:
Ponieważ donaczyniowe podanie środków kontrastujących zawierających jod podczas badań
radiologicznych może być przyczyną niewydolności nerek, metforminę należy odstawić przed
badaniem lub na czas badania. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po upływie 48
godzin od badania i tylko po stwierdzeniu, że czynność nerek jest prawidłowa.
Zabiegi chirurgiczne:
Chlorowodorek metforminy należy odstawić na 48 godzin przed planowanym zabiegiem
operacyjnym w znieczuleniu ogólnym. Podawanie leku można wznowić nie wcześniej niż po
upływie 48 godzin od zabiegu.
Inne ostrzeżenia
Podczas stosowania metforminy należy przestrzegać zaleceń diety cukrzycowej z regularnym
przyjmowaniem węglowodanów w ciągu dnia. Pacjenci z nadwagą powinni ponadto
kontynuować dietę niskokaloryczną.
Należy regularnie wykonywać badania laboratoryjne stosowane w cukrzycy.
Sama metforminą nie wywołuje hipoglikemii, ale zaleca się ostrożność w razie stosowania jej
w skojarzeniu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika.
Otoczka tabletki może być widoczna w stolcu. Należy poinformować o tym pacjenta.