GLUCOPHAGE XR

- Nadwrażliwość na chlorowodorek metforminy lub którykolwiek inny składnik preparatu.

- Cukrzycowa kwasica ketonowa, stan przedśpiączkowy w cukrzycy.

- Niewydolność nerek (klirens kreatyniny < 60 ml/min).

- Ostre choroby wiążące się z ryzykiem niewydolności nerek:

• odwodnienie,

• ciężkie zakażenie,

• wstrząs,

• donaczyniowe podanie środków kontrastujących zawierających jod (patrz punkt
4.4).

- Ostre lub przewlekłe choroby mogące być przyczyną niedotlenienia tkanek:

• niewydolność serca lub niewydolność oddechowa,

• niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego,

• wstrząs.

- Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm

- Karmienie piersią.

W czasie leczenia metforminą mogą wystąpić niżej wymienione działania niepożądane.
Działania niepożądane mogą występować bardzo często: > 1/10; często: > 1/100, < 1/10;
niezbyt często: > 1/1000, < 1/100; rzadko > 1/10000, < 1/1000; bardzo rzadko: < 1/10000 i w
pojedynczych doniesieniach.

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania:

Bardzo rzadko: zmniejszenie wchłaniania witaminy B12 i zmniejszenie jej stężenia w
surowicy podczas długotrwałego leczenia metforminą. Jeśli u chorego
stwierdza się niedokrwistość megaloblastyczną, należy wziąć pod uwagę taką
etiologię.

Bardzo rzadko: kwasica mleczanowa (patrz: punkt 4.4. Specjalne ostrzeżenia i szczególne
środki ostrożności dotyczące stosowania).

Zaburzenia układu nerwowego:
Często: zaburzenia smaku

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe:

Bardzo często: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, jak nudności, wymioty, biegunka, ból

brzucha i utrata apetytu. Te objawy niepożądane występują najczęściej na
początku leczenia i w większości przypadków przemijają samoistnie.
Powolne zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony
przewodu pokarmowego.

Zaburzenia wątroby i dróg źołciowych

Pojedyncze doniesienia: nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby lub zapalenie

wątroby ustępujące po odstawieniu metforminy

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej

W monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi:
Zwykle dawka początkowa wynosi 500 mg (1 tabletka) na dobę.

Po 10-15 dniach należy ustalić dawkę na podstawie stężenia glukozy we krwi. Powolne
zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego.
Maksymalna zalecana dawka wynosi 2000 mg (4 tabletki) na dobę. Dawki należy zwiększać
o 500 mg w odstępach tygodniowych do dawki maksymalnej 2000 mg stosowanej raz na
dobę razem z wieczornym posiłkiem. U pacjentów już leczonych metforminą dawka
początkowa preparatu Glucophage® XR powinna być równoważna z dawką dobową
metforminy w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu. W przypadku zamiany innego
doustnego leku przeciwcukrzycowego na Glucophage® XR należy odstawić poprzednio
stosowany lek i zastosować Glucophage® XR w dawce określonej powyżej.

Leczenie skojarzone z insuliną:

Metforminą i insulina mogą być stosowane jednocześnie w celu uzyskania lepszej kontroli
stężenia glukozy we krwi. Preparat Glucophage® XR stosuje się zwykle w dawce
początkowej 500 mg (1 tabletka) na dobę natomiast dawkę insuliny ustala się na podstawie
wyników badania stężenia glukozy we krwi.

Pacjenci w podeszłym wieku:

Z uwagi na ryzyko zaburzeń czynności nerek u pacjentów w podeszłym
metforminy należy ustalić na podstawie parametrów czynności nerek. Podczas leczenia
konieczna jest regularna kontrola czynności nerek (patrz punkt 4.4).

Dzieci:

Z powodu braku odpowiednich danych preparatu Glucophage® XR nie należy stosować u
dzieci.

Kwasica mleczanowa:

Kwasica mleczanowa jest rzadko występującym ale groźnym (z wysoką śmiertelnością w
razie braku natychmiastowego leczenia) powikłaniem metabolicznym mogącym powstać w
wyniku kumulacji metforminy. Zgłoszone przypadki kwasicy mleczanowej u pacjentów
leczonych metforminą występowały przede wszystkim u osób ze znaczną niewydolnością
nerek. Ryzyko kwasicy mleczanowej można i należy zmniejszyć poprzez dokładną ocenę
również innych czynników ryzyka sprzyjających kwasicy mleczanowej, do których należą: źle
kontrolowana glikemia, ketoza, długotrwałe głodzenie, nadużywanie alkoholu, niewydolność
wątroby i inne stany związane z niedotlenieniem.

Rozpoznanie

Kwasica mleczanowa charakteryzuje się występowaniem duszności, kwaśnego oddechu, bólu
brzucha, hipotermii, a następnie śpiączki. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się
zmniejszenie pH krwi, zwiększenie stężenia mleczanów we krwi powyżej 5 mmol/1,
zwiększenie luki anionowej oraz zwiększenie stosunku stężenia mleczanów do stężenia
pirogronianów we krwi. W przypadku podejrzenia kwasicy metabolicznej metforminę należy
odstawić, a pacjenta niezwłocznie umieścić w szpitalu (patrz punkt 4.9).

Czynność nerek:

Ponieważ metforminą jest wydalana przez nerki, przed rozpoczęciem leczenia oraz regularnie
w czasie leczenia należy oznaczać stężenie kreatyniny w surowicy:

• u pacjentów z prawidłową czynnością nerek przynajmniej raz w roku,

• przynajmniej 2-4 razy w roku u pacjentów, u których stężenie kreatyniny na górnej granicy normy
oraz u osób w podeszłym wieku.
Zaburzenie czynności nerek u osób w podeszłym wieku występuje często i )
bezobjawowe. Szczególną ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których czynność
nerek może być zaburzona, np. na początku stosowania leków hipotensyjnych lub
moczopędnych oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Stosowanie środków kontrastujących zawierających jod:

Ponieważ donaczyniowe podanie środków kontrastujących zawierających jod podczas badań
radiologicznych może być przyczyną niewydolności nerek, metforminę należy odstawić przed
badaniem lub w momencie badania. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48
godzinach od badania i tylko po stwierdzeniu, że czynność nerek jest prawidłowa (patrz
punkt 4.5).

Zabiegi chirurgiczne:

Chlorowodorek metforminy należy odstawić na 48 godzin przed planowanym zabiegiem
chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym. Podawanie leku można wznowić nie wcześniej niż
po 48 godzinach od zabiegu.
Inne ostrzeżenia:

Podczas stosowania metforminy należy przestrzegać zaleceń diety cukrzycowej z regularnym
przyjmowaniem węglowodanów w ciągu dnia. Pacjenci z nadwagą powinni ponadto
kontynuować dietę niskokaloryczną.

Należy regularnie wykonywać badania laboratoryjne zalecane w cukrzycy.

Sama metformina nie wywołuje hipoglikemii, ale zaleca się ostrożność w razie stosowania jej

w skojarzeniu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika.

Otoczka tabletki może być widoczna w stolcu. Należy poinformować o tym pacjenta.

Nie ma dotychczas odpowiednich danych epidemiologicznych. Badania na zwierzętach nie
wykazały szkodliwego wpływu metforminy na ciążę, rozwój zarodka i płodu, przebieg
porodu czy rozwój dziecka po urodzeniu (patrz również punkt 5.3).
W razie planowania ciąży jak i w czasie ciąży nie należy stosować metforminy. Cukrzycę
należy wówczas leczyć insuliną, aby uzyskać stężenia glukozy we krwi jak najbliższe
wartości prawidłowych i zmniejszyć ryzyko wad rozwojowych płodu związanych z
nieprawidłowym stężeniem glukozy we krwi.

Metforminą przenika do mleka samic szczura. Dane na ten temat u ludzi nie są dostępne.
Decyzję o tym, czy odstawić metforminę czy przerwać karmienie piersią należy podjąć
indywidualnie oceniając znaczenie stosowania leku u danej kobiety.

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania metforminy z następującymi substancjami:

Alkohol

Podczas ostrego zatrucia alkoholem istnieje zwiększone ryzyko kwasicy mleczanowej,
szczególnie w przypadku: głodzenia lub niedożywienia, niewydolności wątroby.
Należy unikać spożywania alkoholu i leków zawierających alkohol.

Środki kontrastujące zawierające jod (patrz punkt 4.4):

Donaczyniowe podanie środków kontrastujących zawierających jod może prowadzić do
niewydolności nerek, a w jej wyniku do kumulacji metforminy zwiększającej ryzyko kwasicy
mleczanowej.

Przed badaniem lub w momencie badania metforminę należy odstawić. Leczenie można
wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach od badania i tylko w przypadku zbadania
czynności nerek i stwierdzenia że jest prawidłowa.

Metforminę należy stosować ostrożnie z następującymi substancjami:

Glikokortykosteroidy (podawanie ogólne i miejscowe), leki pobudzające receptory fiT
adrenergiczne i leki moczopędne wykazują wewnętrzną aktywność hiperglikemiczną.
Pacjenta należy poinformować o konieczności częstej kontroli stężenia glukozy we krwi,
szczególnie na początku leczenia. W razie potrzeby należy indywidualnie dostosować dawkę
leku przeciwcukrzycowego w czasie jednoczesnego stosowania takich leków oraz po ich
odstawieniu.

Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) mogą zmniejszać stężenie glukozA1fr/)s krwi. W
razie potrzeby należy indywidualnie dostosować dawkę leku przeciwcukrzycowego w czasie
jednoczesnego stosowania inhibitorów ACE oraz po ich odstawieniu.

Glucophage® XR stosowany w monoterapii nie powoduje hipoglikemii i tym samym nie ma
wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń
mechanicznych w ruchu.

Należy jednak zwrócić pacjentowi uwagę na ryzyko wystąpienia hipoglikemii w przypadku
stosowania metforminy jednocześnie z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (pochodne
sulfonylomocznika, insulina, repaglinid).

Po jednorazowym przyjęciu 85 g metforminy nie obserwowano hipoglikemii, jednakże w
takich przypadkach może wystąpić kwasica mleczanowa. Przedawkowanie metforminy lub
współistnienie innych czynników ryzyka może spowodować kwasicę mleczanową. Kwasica
mleczanowa jest to stan zagrożenia życia, który wymaga leczenia szpitalnego.
Najskuteczniejszą metodą usuwania mleczanów i metforminy z organizmu jest hemodializa.