CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
MEDROL, 4 mg, tabletki
MEDROL, 16 mg, tabletki
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Każda tabletka zawiera 4 mg lub 16 mg metyloprednizolonu (Methylprednisolonum).
Substancje pomocnicze:
Tabletka 4 mg zawiera 80 mg laktozy jednowodnej; tabletka 16 mg zawiera 159 mg laktozy
jednowodnej.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Tabletki 4 mg: białe, owalne tabletki z linią podziału w kształcie krzyża z jednej strony i
wytłoczeniem UPJOHN z drugiej strony.
Tabletki 16 mg: białe, owalne, wypukłe tabletki z linią podziału w kształcie krzyża z jednej strony i
wytłoczeniem UPJOHN 73 z drugiej strony.
Droga podania: doustna.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Glikokortykosteroidy powinny być stosowane tylko objawowo, z wyjątkiem przypadków zaburzeń endokrynologicznych, kiedy są stosowane w leczeniu substytucyjnym. Medrol jest wskazany do stosowania w następujących schorzeniach:
Zaburzenia inne niż endokrynologiczne
Choroby reumatyczne
Leczenie wspomagające do krótkotrwałego stosowania (w czasie epizodu zaostrzenia lub pogorszenia stanu zdrowia) w przebiegu:
- łuszczycowego zapalenia stawów
- reumatoidalnego zapalenia stawów, w tym w młodzieńczego reumatoidalnego zapalenia stawów (w niektórych przypadkach może być wymagane podawanie małych dawek jako leczenie podtrzymujące)
- zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa
- ostrego i podostrego zapalenia kaletki maziowej
- ostrego nieswoistego zapalenia pochewki ścięgna
- ostrego dnawego zapalenia stawów
- pourazowej choroby zwyrodnieniowej stawów
- zapalenia błony maziowej w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów
- zapalenia nadkłykcia
Układowe choroby tkanki łącznej
W okresie zaostrzenia lub jako leczenie podtrzymujące w przebiegu:
- tocznia rumieniowatego układowego (i zapalenia nerek w przebiegu tocznia)
- zapalenia wielomięśniowego i zapalenia skórno-mięśniowego
- ostrego reumatycznego zapalenia mięśnia sercowego
- polimialgii reumatycznej
- olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic
Choroby dermatologiczne
- pęcherzyca
- pęcherzowe opryszczkowate zapalenie skóry
- ciężka odmiana rumienią wielopostaciowego (zespół Stevens-Johnsona)
- złuszczające zapalenie skóry
- ziarniniak grzybiasty
- ciężka postać łuszczycy
- ciężka postać łojotokowego zapalenia skóry
Choroby alergiczne
Leczenie ciężkich chorób alergicznych, w przypadku, kiedy inne metody leczenia są nieskuteczne:
- sezonowy lub całoroczny alergiczny nieżyt nosa
- choroba posurowicza
- astma oskrzelowa
- reakcje nadwrażliwości na leki
- wyprysk kontaktowy (kontaktowe zapalenie skóry)
- atopowe zapalenie skóry
Choroby oczu
Ciężkie ostre i przewlekłe procesy alergiczne i zapalne obejmujące oko i jego przydatki, takie jak:
- alergiczne brzeżne owrzodzenia rogówki
- półpasiec oczny
- zapalenie w obrębie odcinka przedniego oka
- rozlane zapalenie błony naczyniowej tylnego odcinka oka i zapalenie naczyniówki
- współczulne zapalenie błony naczyniowej
- alergiczne zapalenie spojówek
- zapalenie rogówki
- zapalenie naczyniówki i siatkówki
- zapalenie nerwu wzrokowego
- zapalenie tęczówki, zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego Choroby układu oddechowego
- objawowa sarkoidoza
- zespół Loefflera niepoddający się leczeniu innymi środkami
- beryloza
- piorunująca lub rozsiana gruźlica płuc, jednocześnie z odpowiednim leczeniem chemioterapeutykiem przeciwgruźliczym
- zachłystowe zapalenie płuc
Choroby krwi
- samoistna plamica małopłytkowa u dorosłych
- wtórna małopłytkowość u dorosłych
- nabyta (autoimmunologiczna) niedokrwistość hemolityczna
- niedobór erytroblastów w szpiku
- wrodzona niedokrwistość hipoplastyczna
Choroby nowotworowe
Leczenie paliatywne:
- białaczki i chłoniaków u dorosłych
- ostrej białaczki u dzieci
Obrzęki
W celu wywołania diurezy albo remisji proteinurii w zespole nerczycowym, bez mocznicy, idiopatycznym lub w przebiegu tocznia rumieniowatego.
Choroby przewodu pokarmowego
W zaostrzeniu przebiegu:
- wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
- choroby Leśniowskiego-Crohna
Choroby układu nerwowego
- zaostrzenie w przebiegu stwardnienia rozsianego
- obrzęk mózgu związany z obecnością guza mózgu
Inne
- przeszczepianie narządów Zaburzenia endokrynologiczne
- pierwotna lub wtórna niedoczynność koiy nadnerczy
- (Hydrokortyzon lub kortyzon są lekami z wyboru. W razie konieczności syntetyczne analogi mogą być stosowane jednocześnie z mineralokortykosteroidami. U niemowląt i dzieci suplementacja mineralokortykosteroidów jest szczególnie istotna.)
- wrodzony przerost nadnerczy
- nieropne zapalenia tarczycy
- hiperkalcemia w przebiegu choroby nowotworowej
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawka początkowa może wynosić od 4 mg do 48 mg metyloprednizolonu na dobę w zależności od
jednostki chorobowej. W przypadku chorób o lżejszym przebiegu stosowane są na ogół mniejsze
dawki, jednak u niektórych pacjentów konieczne może być podawanie większych dawek. Leczenie
dużymi dawkami stosuje się w przypadku: stwardnienia rozsianego (200 mg/dobę), obrzęku mózgu
(200-1000 mg/dobę) oraz przeszczepu narządów (do 7 mg/kg mc./dobę). W przypadku braku poprawy
stanu klinicznego należy przerwać leczenie metyloprednizolonem i zastosować inne leczenie. W
przypadku konieczności przerwania długoterminowego leczenia, zaleca się stopniowe zmniejszanie
dawki.
W przypadku uzyskania poprawy stanu klinicznego należy ustalić dawkę podtrzymującą poprzez
stopniowe zmniejszanie dawki początkowej w odpowiednich odstępach czasu, aż do uzyskania
najmniejszej dawki zapewniającej utrzymanie uzyskanego korzystnego efektu klinicznego. Należy
pamiętać o ciągłym monitorowaniu dawki leku.
W wymienionych poniżej sytuacjach może być konieczne dostosowanie dawki:
- w przypadku remisji lub zaostrzenia procesu chorobowego
- indywidualnej reakcji pacjenta na leczenie
- u pacjentów narażonych na stres niezwiązany bezpośrednio z leczoną chorobą.
W trakcie leczenia może być konieczne zwiększenie dawki na jakiś czas w zależności od stanu
pacjenta. Wielkość dawki jest zmienna i musi być ustalana indywidualnie w zależności od rodzaju
schorzenia oraz osobniczej reakcji pacjenta.
Schemat leczenia przerywanego.
W schemacie leczenia przerywanego stosuje się podwójną dawkę dobową co drugi dzień rano. Celem
takiego schematu leczenia jest zapewnienie korzystnego wpływu kortykosteroidów i minimalizacja
niektórych działań niepożądanych, takich jak: zahamowanie osi przysadkowo-nadnerczowej, zespół
Cushinga, zahamowanie wzrostu u dzieci oraz objawy nagłego przerwania leczenia kortykosteroidami.
4.3 Przeciwwskazania
Metyloprednizolon jest przeciwwskazany w przypadku:
• Układowych infekcji grzybiczych.
• Nadwrażliwości na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
GRUPY ZWIĘKSZONEGO RYZYKA
Konieczna jest obserwacja kliniczna i zastosowanie jak najkrótszego okresu leczenia u pacjentów
należących do następujących grup zwiększonego ryzyka:
- Dzieci: u dzieci poddawanych długotrwałemu leczeniu glikokortykosteroidami w dobowych
dawkach podzielonych może dochodzić do zahamowania wzrostu. Stosowanie tego typu
schematu dawkowania powinno być ograniczone do najcięższych wskazań. Działań
niepożądanych można uniknąć lub je zminimalizować stosując schemat leczenia przerywanego
(patrz punkt 4.2). Należy dokładnie obserwować wzrost i rozwój niemowląt i dzieci
poddawanych długotrwałemu leczeniu kortykosteroidami.
- Pacjenci z cukrzycą: ujawnienie się cukrzycy utajonej lub zwiększenie zapotrzebowania na
insulinę lub doustne leki przeciwcukrzycowe.
- Pacjenci z zastoinową niewydolnością serca: kortykosteroidy o działaniu ogólnoustrojowym
należy stosować ostrożnie i jedynie w przypadkach, gdy jest to konieczne.
- Pacjenci z nadciśnieniem: nasilenie nadciśnienia tętniczego.
- Pacjenci z chorobami psychicznymi w wywiadzie: stosowanie glikokortykosteroidów może
doprowadzić do nasilenia istniejącej niestabilności emocjonalnej lub skłonności
psychotycznych.
- Pacjenci z opryszczką oczną lub półpaścem ocznym z objawami ze strony gałki ocznej: ryzyko
perforacji rogówki.
- Powikłania terapii glikokortykosteroidami zależą od wielkości dawki i od czasu leczenia. Decyzję
dotyczącą dawki, czasu trwania leczenia, stosowania leku codziennie lub z przerwami należy
podjąć indywidualnie w każdym przypadku, zależnie od oceny stosunku ryzyka do korzyści z
terapii.
- Zasadniczo okres leczenia powinien być jak najkrótszy. Konieczne jest pozostawanie pacjenta pod
obserwacją lekarską. Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę, konieczną do osiągnięcia
kontroli objawów, kiedy możliwe jest zmniejszenie dawki powinno ono przebiegać stopniowo. W
przypadku przerywania leczenia długotrwałego zaleca się obserwację pacjenta (stopniowe
zmniejszanie dawki, ocena czynności kory nadnerczy). Najważniejszymi objawami niewydolności
kory nadnerczy są osłabienie, niedociśnienie ortostatyczne i depresja.
- W trakcie stosowania glikokortykosteroidów mogą wystąpić zaburzenia psychiczne — od euforii,
bezsenności, wahań nastroju, zmian osobowości i ciężkiej depresji po jawne objawy psychotyczne.
- Po zastosowaniu steroidów o działaniu ogólnoustrojowym mogą wystąpić potencjalnie ciężkie
psychiczne działania niepożądane (patrz punkt 4.8: Zaburzenia psychiczne). Te działania
niepożądane występują na ogół w ciągu kilku dni lub tygodni od rozpoczęcia leczenia. Większość z
nich ustępuje po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu metyloprednizolonu, chociaż może być
konieczne też swoiste leczenie. Zgłaszano występowanie zaburzeń psychicznych po odstawieniu
kortykosteroidów; ich częstość nie jest jednak znana. Pacjentów i (lub) opiekunów należy
zachęcać, aby zasięgnęli porady lekarza w przypadku rozwinięcia się u pacjenta objawów
psychicznych, szczególnie w przypadku podejrzenia nastroju depresyjnego lub myśli
samobójczych. Należy ich poinformować o konieczności zwracania szczególnej uwagi na
zaburzenia psychiczne, które mogą wystąpić w trakcie lub bezpośrednio po zmniejszeniu dawki lub
odstawieniu steroidów o działaniu ogólnoustrojowym.
- Jeżeli u pacjentów poddawanych leczeniu kortykosteroidami wystąpi silny stres, wskazane jest
zwiększenie dawki szybko działających kortykosteroidów przed, w okresie trwania i po
zakończeniu sytuacji stresowej.
- Kortykosteroidy należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami przebiegającymi z
drgawkami.
- Nie należy stosować dużych dawek kortykosteroidów o działaniu ogólnoustrojowym w leczeniu
urazów mózgu.
- Długotrwałe stosowanie kortykosteroidów może prowadzić do rozwoju zaćmy tylnej
podtorebkowej i zaćmy jądrowej (szczególnie u dzieci), wytrzeszczu lub zwiększenia ciśnienia
wewnątrzgałkowego, które może spowodować jaskrę z potencjalnym uszkodzeniem nerwów
wzrokowych. U pacjentów otrzymujących glikokortykosteroidy mogą się również częściej
rozwijać wtórne zakażenia grzybicze i wirusowe gałki ocznej.
- Kortykosteroidy mogą zwiększać podatność na zakażenia oraz mogą maskować niektóre objawy
zakażenia. Ponadto podczas ich stosowania mogą wystąpić nowe zakażenia. W trakcie stosowania
kortykosteroidów może wystąpić zmniejszenie odporności organizmu i niezdolność do
ograniczenia miejscowego zakażeń.
Ze stosowaniem kortykosteroidów w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami
immunosupresyjnymi wywierającymi wpływ na odporność komórkową, humoralną lub czynność
granulocytów obojętnochłonnych mogą wiązać się zakażenia dowolnym czynnikiem
chorobotwórczym, w tym zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze, pierwotniakowe lub choroby
pasożytnicze, w dowolnej okolicy organizmu. Zakażenia te mogą być łagodne, a także ciężkie,
czasami śmiertelne. Częstość występowania powikłań zakaźnych wzrasta w miarę zwiększania
dawek kortykosteroidów.
- Pacjenci stosujący produkty hamujące działanie układu immunologicznego są bardziej podatni na
zakażenia niż ludzie zdrowi, na przykład: ospa wietrzna i odra mogą mieć cięższy przebieg lub
nawet mogą okazać się śmiertelne u dzieci z brakiem odporności lub u dorosłych otrzymujących
kortykosteroidy.
- Kortykosteroidy należy stosować ostrożnie u pacjentów ze stwierdzonymi zakażeniami
pasożytniczymi, np. węgorkiem (Strongyloides) lub z podejrzeniem takich zarażeń. U takich
pacjentów immunosupresja po kortykosteroidach może prowadzić do zakażenia lub do nasilenia
zakażenia węgorkiem i rozsiewu pasożyta w organizmie z rozległą migracją larw, czemu często
towarzyszy ciężkie zapalenie jelit i potencjalnie śmiertelna posocznica wywołana przez bakterie
Gram-ujemne.
- Rola kortykosteroidów w wywoływaniu wstrząsu septycznego jest kontrowersyjna, przy czym
we wczesnych badaniach opisano zarówno ich korzystne, jak i szkodliwe działania. Ostatnio
sugerowano, że suplementacja kortykosteroidami wywiera korzystny wpływ u pacjentów
z rozwiniętym wstrząsem septycznym, u których występuje niewydolność nadnerczy. Nie zaleca
się jednak ich rutynowego stosowania w leczeniu wstrząsu septycznego, a w przeglądzie
systematycznym przedstawiono wniosek, że krótkotrwałe stosowanie kortykosteroidów w dużej
dawce nie jest uzasadnione. Jednak metaanaliza i badania przeglądowe wskazują, że dłuższe
schematy (trwające 5-11 dni) leczenia kortykosteroidami w małej dawce mogą powodować
zmniejszenie umieralności, zwłaszcza wśród osób ze wstrząsem septycznym zależnym od
substancji wazopresyjnych.
- U pacjentów przyjmujących immunosupresyjne dawki kortykosteroidów przeciwwskazane jest
stosowanie szczepionek na bazie żywych, osłabionych wirusów. Pacjentom tym można podać
szczepionki inaktywowane lub wytworzone w technologii biogenetycznej. Jednak odpowiedź na
takie szczepionki może być osłabiona lub mogą się one okazać nieskuteczne. Można wykonywać
wskazane zabiegi immunizacji u pacjentów otrzymujących kortykosteroidy w dawkach, które nie
powodują immunosupresji.
- Stosowanie metyloprednizolonu u osób z czynną gruźlicą należy ograniczyć do przypadków o
przebiegu piorunującym lub rozsianym. Kortykosteroid stosuje się wtedy w leczeniu choroby w
skojarzeniu z odpowiednimi lekami przeciwgruźliczymi. Gdy podanie glikokortykosteroidów jest
wskazane u pacjentów z gruźlicą utajoną lub z dodatnim wynikiem próby tuberkulinowej,
konieczna jest ścisła obserwacja pacjentów, gdyż może dojść do reaktywacji choroby. U tych
pacjentów w trakcie długotrwałej kortykosteroidoterapii należy stosować chemioprofilaktykę.
- Kwas acetylosalicylowy i niesteroidowe leki przeciwzapalne należy stosować ostrożnie w
przypadku jednoczesnego stosowania kortykosteroidów.
- W trakcie stosowania kortykosteroidów mogą wystąpić reakcje alergiczne (np. obrzęk
naczynioruchowy).
- Nie ma jednoznacznej opinii dotyczącej wpływu kortykosteroidów na powstawanie choroby
wrzodowej. Glikokortykosteroidy mogą jednak maskować objawy choroby wrzodowej, więc
perforacje lub krwotoki mogą występować bez towarzyszącego, wyraźnego bólu.
- Stosowanie dużych dawek kortykosteroidów może hamować mechanizmy obronne organizmu, co
zwiększa podatność na zakażenia grzybicze, bakteryjne i wirusowe.
- Długotrwałe podawanie dawek terapeutycznych kortykosteroidów może prowadzić do
zahamowania osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej (czyli do wtórnej niewydolności
kory nadnerczy). Stopień i czas trwania niewydolności kory nadnerczy jest zmienny wśród
pacjentów i zależy od dawki, częstości, godzin podawania oraz czasu trwania leczenia
glikokortykosteroidami. Można ją zmniejszyć poprzez podawanie produktu w schemacie leczenia
przerywanego (patrz punkt 4.2).
- Nagłe odstawienie glikokortykosteroidów może wywołać ostrą niewydolność nadnerczy,
prowadzącą do zgonu.
- Niewydolność nadnerczy spowodowana podawaniem kortykosteroidów może być minimalizowana
poprzez stopniowe zmniejszanie dawki. Ten typ względnej niewydolności może utrzymywać się
jeszcze przez kilka miesięcy po przerwaniu leczenia. Z tego względu w przypadku wystąpienia
sytuacji powodującej stres należy rozważyć wdrożenie terapii hormonalnej. Ze względu na
zmniejszone wydzielanie mineralokortykoidów należy podawać sól (chlorek sodu) i (lub)
mineralokortykoidy.
- Glikokortykosteroidy mogą powodować lub nasilać zespół Cushinga, dlatego nie należy podawać
ich pacjentom z chorobą Cushinga.
- Obserwowano silniejsze działanie kortykosteroidów u pacjentów z niedoczynnością tarczycy i
marskością wątroby.
- Kortykosteroidy, w tym metyloprednizolon, mogą zwiększać stężenie glukozy we krwi, nasilać
wcześniej istniejącą cukrzycę i predysponować pacjentów długotrwale stosujących kortykosteroidy
do wystąpienia cukrzycy.
- Opisywano występowanie ostrej miopatii w trakcie stosowania dużych dawek kortykosteroidów,
najczęściej u pacjentów z zaburzeniami przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego (np. w miastenii)
lub u pacjentów poddawanych jednocześnie leczeniu produktami blokującymi to przekaźnictwo
(np. pankuronium). Ostra miopatia jest uogólniona, może obejmować mięśnie oczu i mięśnie
oddechowe, może też prowadzić do niedowładu czterokończynowego. Mogą także występować
zwiększone stężenia kinazy kreatynowej. Poprawa kliniczna lub powrót do zdrowia po
zakończeniu stosowania kortykosteroidów może nastąpić po tygodniach lub latach.
- Osteoporoza jest częstym, jednak rzadko rozpoznawanym działaniem niepożądanym, związanym z
długotrwałym stosowaniem dużych dawek glikokortykosteroidów.
- Glikokortykosteroidy należy stosować ostrożnie w leczeniu nieswoistego wrzodziejącego zapalenia
jelita grubego, jeżeli istnieją: zagrożenie perforacją, bądź też wystąpieniem ropnia lub innej postaci
zakażenia ropnego, zapalenia uchyłków, świeże zespolenia jelitowe, czynna lub utajona choroba
wrzodowa, niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, osteoporoza i miastenia.
- Należy wziąć pod uwagę leczenie kortykosteroidami podczas interpretowania wyników badań
biologicznych (np. testów skórnych, oznaczeń stężenia hormonów tarczycy).
- Hydrokortyzon lub kortyzon w średnich i dużych dawkach mogą zwiększać ciśnienie krwi,
powodować retencję sodu i wody oraz utratę potasu. Prawdopodobieństwo wystąpienia tych
działań jest mniejsze w przypadku pochodnych syntetycznych, chyba że są one stosowane w
dużych dawkach. Konieczne może się okazać ograniczenie soli (chlorku sodu) w diecie oraz
uzupełnianie potasu. Wszystkie glikokortykosteroidy zwiększają wydalanie wapnia.
- Brak danych wskazujących na to, aby kortykosteroidy wywierały działanie rakotwórcze,
mutagenne lub wywierały niekorzystny wpływ na płodność.
- U pacjentów otrzymujących kortykosteroidy stwierdzano występowanie mięsaka Kaposiego.
Przerwanie stosowania leków z tej grupy może doprowadzić do remisji klinicznej.
Laktoza
Medrol, tabletki 4 mg i 16 mg zawierają laktozę. Pacjenci z rzadko występującą dziedziczną
nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-
galaktozy nie powinni przyjmować metyloprednizolonu.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Metyloprednizolon jest substratem enzymów cytochromu P450 (CYP) i jest metabolizowany głównie
przez enzym CYP3A4. CYP3A4 jest enzymem dominującym podrodziny CYP występującej
w największej ilości w wątrobie dorosłego człowieka. Katalizuje 6 f-hydroksylację steroidów,
niezbędny etap metabolizmu fazy I w przypadku kortykosteroidów endogennych i syntetycznych.
Wiele innych związków także stanowi substraty CYP3A4, przy czym wykazano, że niektóre (a także
inne leki) zmieniają metabolizm glikokortykosteroidów przez indukcję (zwiększenie aktywności) lub
hamowanie enzymu CYP3A4.
INHIBITORY CYP3A4 - Leki hamujące aktywność CYP3A4 zmniejszają klirens wątrobowy
i zwiększają stężenie leków będących substratami CYP3A4 w osoczu, np. metyloprednizolonu. Może
być konieczne dostosowanie dawki metyloprednizolonu, stosowanego jednocześnie z inhibitorem
CYP3A4, aby uniknąć toksyczności steroidu.
INDUKTORY CYP3A4 - Leki indukujące aktywność CYP3A4 zwiększają klirens wątrobowy i w ten
sposób zmniejszają stężenie leków będących substratami CYP3A4 w osoczu. Jednoczesne stosowanie
może wymagać zwiększenia dawki metyloprednizolonu, aby uzyskać oczekiwany efekt kliniczny.
SUBSTRATY CYP3A4 - w obecności innego substratu CYP3A4 klirens wątrobowy
metyloprednizolonu może ulegać hamowaniu lub indukcji, a więc niezbędne jest odpowiednie
dostosowanie dawkowania. Możliwe jest, że przy jednoczesnym podawaniu zwiększy się ryzyko
wystąpienia działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem jednego z leków.
DZIAŁANIA NIEZWIĄZANE Z CYP3A4 - inne interakcje i działania związane ze stosowaniem
metyloprednizolonu przedstawiono w tabeli 1 poniżej.
W tabeli 1 podano listę i opis najważniejszych i (lub) istotnych klinicznie interakcji lekowych lub
działań związanych ze stosowaniem metyloprednizolonu.
Tabela 1. Ważne interakcje oraz działania leków lub substancji w przypadku
metyloprednizolonu
Klasa lub rodzaj leku - LEK lub SUBSTANCJA | Interakcja/działanie |
Antybiotyk przeciwgruźliczy - RYFAMPICYNA | INDUKTOR CYP3A4 |
Leki przeciwzakrzepowe (doustne) | Wpływ metyloprednizolonu na doustne leki przeciwzakrzepowe jest zmienny. Donoszono o zwiększonym i zmniejszonym działaniu leków przeciwzakrzepowych podawanych jednocześnie z kortykosteroidami. W związku z tym należy kontrolować wskaźniki krzepnięcia krwi, aby zapewnić odpowiednie działanie przeciwzakrzepowe. |
Leki przeciwdrgawkowe - KARBAMAZEPINA | INDUKTOR CYP3A4 (i SUBSTRAT) |
Leki przeciwdrgawkowe - FENOBARBITAL - FENYTOINA | INDUKTORY CYP3A4 |
Leki przeciwcholinergiczne - LEKI BLOKUJĄCE PRZEWODNICTWO NERWOWO-MIĘŚNIOWE | Kortykosteroidy mogą wpływać na działanie leków przeciw cholinergicznych. 1) Podczas jednoczesnego stosowania dużych dawek kortykosteroidów i leków przeciw cholinergicznych, na przykład leków blokujących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, donoszono o ostrej miopatii. (Dodatkowe informacje - patrz punkt 4.4 Ostrzeżenia i środki ostrożności, układ mięśniowo- szkieletowy.) 2) Zaobserwowano antagonistyczne działanie glikokortykoidów na mechanizm blokady nerwowo-mięśniowej pankuronium i wekuronium. Podobnego efektu można się spodziewać w przypadku wszystkich leków blokujących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, działających kompetycyjnie. |
Leki przeciwwymiotne - APREPITANT - FOSAPREPITANT | INHIBITORY CYP3A4 (i SUBSTRATY) |
Leki przeciwgrzybicze - ITRAKONAZOL - KETOKONAZOL | INHIBITORY CYP3A4 (i SUBSTRATY) |
Leki blokujące kanały wapniowe - DILTIAZEM | INHIBITOR CYP3A4 (i SUBSTRAT) |
Leki antykoncepcyjne (doustne) - ETYNYLOESTRADIOL/ NORETYNDRON | INHIBITOR CYP3A4 (i SUBSTRAT) |
- SOK GREJPFRUTOWY | INHIBITOR CYP3A4 |
Lek immunosupresyjny - CYKLOSPORYNA | INHIBITOR CYP3A4 (i SUBSTRAT) 1) W przypadku jednoczesnego stosowania cyklosporyny i metyloprednizolonu występuje wzajemne hamowanie metabolizmu; może to zwiększać stężenie jednego lub obu leków w osoczu. W związku z tym możliwe jest, że przy jednoczesnym podawaniu zwiększy się ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych związanych z przyjmowaniem jednego z leków. 2) W przypadku jednoczesnego stosowania metyloprednizolonu i cyklosporyny donoszono o występowaniu drgawek. |
Klasa lub rodzaj leku - LEK lub SUBSTANCJA | Interakcja/działanie |
Lek immunosupresyjny - CYKLOFOSFAMID - TAKROLIMUS | SUBSTRATY CYP3A4 |
Makrolidowe leki przeciwbakteryjne - KLARYTROMYCYNA - ERYTROMYCYNA | INHIBITORY CYP3A4 (i SUBSTRATY) |
Makrolidowe leki przeciwbakteryjne - TROLEANDOMYCYNA | INHIBITOR CYP3A4 |
NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne) - duża dawka ASPIRYNY (kwasu acetylosalicylowego) | 1) Metyloprednizolon może zwiększać częstość występowania krwawienia z przewodu pokarmowego i owrzodzenia, jeśli kortykosteroidy podaje się jednocześnie z lekami z grupy NLPZ. 2) Metyloprednizolon może zwiększać klirens dużych dawek aspiryny. Zmniejszenie stężenia salicylanu w surowicy może prowadzić do zwiększonego ryzyka toksyczności salicylanu po odstawieniu metyloprednizolonu. |
Leki przeciwwirusowe - INHIBITORY PROTEAZY HIV | INHIBITORY CYP3A4 (i SUBSTRATY) 1) Inhibitory proteazy, na przykład indynawir i rytonawir, mogą zwiększać stężenie kortykosteroidów w osoczu. 2) Kortykosteroidy mogą indukować metabolizm inhibitorów proteazy HIV, co powoduje zmniejszenie stężenia w osoczu. |
INTERAKCJE POŻĄDANE
- W leczeniu gruźlicy o przebiegu piorunującym lub rozsianym oraz gruźliczego zapalenia opon
mózgowych z istniejącym lub zagrażającym blokiem podpajęczynówkowym, metyloprednizolon
stosuje się równocześnie z odpowiednią chemioterapią przeciwgruźliczą.
- W leczeniu chorób nowotworowych, takich jak białaczka i chłoniaki, metyloprednizolon stosuje się
na ogół w skojarzeniu z lekiem alkilującym, antymetabolitem i alkaloidem barwinka.
INTERAKCJE NIEPOŻĄDANE
- Równoczesne stosowanie glikokortykosteroidów i tiazydowych leków moczopędnych zwiększa
ryzyko nietolerancji glukozy i zwiększa ryzyko wystąpienia hipokalemii.
- Glikokortykosteroidy mogą zwiększać zapotrzebowanie na insulinę i doustne leki
przeciwcukrzycowe u osób chorych na cukrzycę.
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża
Niektóre badania na zwierzętach wykazały, że duże dawki kortykosteroidów podawanych matce mogą
powodować wady rozwojowe płodu. Nie wydaje się jednak, aby kortykosteroidy podawane kobietom
w ciąży powodowały wady wrodzone u płodu.
Pomimo wyników badań na zwierzętach, wydaje się, że ryzyko uszkodzenia płodu jest znikome, jeśli
produkt jest stosowany w czasie ciąży. Nie ma odpowiednich badań dotyczących wpływu
kortykosteroidów na zdolność rozrodu u ludzi. Stosowanie produktu Medrol u kobiet w ciąży,
karmiących piersią lub u kobiet w wieku rozrodczym wymaga dokładnej oceny stosunku korzyści
wynikających z leczenia w odniesieniu do potencjalnego ryzyka dla matki, zarodka lub płodu. Ze
względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania produktu w czasie ciąży u ludzi,
należy stosować go wyłącznie w przypadkach, kiedy jest to absolutnie konieczne.
Niektóre kortykosteroidy łatwo przenikają przez barierę łożyskową. W retrospektywnym badaniu
stwierdzono zwiększoną częstość występowania małej urodzeniowej masy ciała u niemowląt
urodzonych przez matki otrzymujące kortykosteroidy. Chociaż wydaje się, że noworodkowa
niewydolność nadnerczy występuje rzadko u dzieci narażonych na działanie kortykosteroidów w życiu
płodowym. Jednakże należy starannie obserwować i badać w kierunku niewydolności nadnerczy te
noworodki, których matki otrzymywały duże dawki kortykosteroidów w czasie ciąży.
Jeśli w czasie ciąży istnieje potrzeba przerwania długotrwałego stosowania kortykosteroidów (patrz
punkt 4.2), leczenie należy przerywać stopniowo. Jednak w niektórych sytuacjach (np. w przypadku
terapii zastępczej w leczeniu niewydolności kory nadnerczy) może być konieczna kontynuacja terapii
lub nawet zwiększenie dawki.
Działanie kortykosteroidów na przebieg porodu nie jest znane.
Karmienie piersią
Kortykosteroidy przenikają do mleka matki. Kortykosteroidy, które przenikną do mleka matki, mogą
hamować wzrost i wpływać na endogenne wytwarzanie glikokortykosteroidów u niemowląt
karmionych piersią. Nie przeprowadzono wystarczających badań dotyczących wpływu
glikokortykosteroidów na rozród u ludzi, dlatego produktów tych nie należy podawać kobietom
karmiącym, chyba że korzyści z leczenia zostaną uznane za przeważające nad potencjalnymi
zagrożeniami dla niemowlęcia.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Nie oceniano wpływu kortykosteroidów na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Nie istnieją żadne dane wskazujące na to, że mogą one wywierać takie działanie. Nie oczekuje się, aby
kortykosteroidy wywierały niekorzystny wpływ na prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn.
4.8 Działania niepożądane
Podczas krótkotrwałego leczenia działania niepożądane występują rzadko. Mogą jednak mieć
charakter układowy. Podobnie jak w przypadku leczenia wszystkimi steroidami należy dokładnie
monitorować działania niepożądane, także w czasie krótkotrwałego leczenia.
Częstość działań niepożądanych określano w następujący sposób:
Bardzo często (> 1/10)
Często (> 1/100 do < 1/10)
Niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100)
Rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko (< 1/10 000)
Nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych)
Klasyfikacja wg układów i narządów (MedDRA) | Częstość występowania działań niepożądanych produktu leczniczego | Działania niepożądane |
Zakażenia i zarażenia pasożytnicze | Często | Zakażenia |
Nieznana | Zakażenia oportunistyczne |
Zaburzenia układu immunologicznego | Nieznana | Reakcje nadwrażliwości (obejmujące reakcje anafilaktyczne i reakcje rzekomoanafilaktyczne), zahamowanie odpowiedzi na testy skórne |
Zaburzenia układu endokrynologicznego | Często | Zespół Cushinga |
Nieznana | Niedoczynność przysadki mózgowej |
Zaburzenia metabolizmu i odżywiania | Często | Retencja sodu, zatrzymanie płynów |
| Nieznana | Zasadowica hipokaliemiczna, kwasica metaboliczna, zaburzenia tolerancji glukozy, zwiększenie zapotrzebowania na insulinę lub doustne leki przeciwcukrzycowe u pacjentów z cukrzycą, zwiększenie łaknienia (mogące prowadzić do zwiększenia masy ciała) |
Zaburzenia psychiczne | Często | Zaburzenia afektywne (w tym nastrój depresyjny i nastrój euforyczny) |
| Nieznana | Zaburzenia psychotyczne (w tym stany maniakalne, złudzenia, omamy i schizofrenia lub jej nasilenie), zachowania psychotyczne, zaburzenia afektywne (w tym zmienność afektywna, uzależnienie psychiczne, myśli samobójcze), zaburzenia umysłowe, zmiana osobowości, wahania nastroju, stan splątania, nieprawidłowe zachowania, stany lękowe, bezsenność, drażliwość |
Zaburzenia układu nerwowego | Nieznana | Drgawki, zwiększanie ciśnienia śródczaszkowego (z obrzękiem tarcz nerwów wzrokowych [łagodne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe]), niepamięć, zaburzenia funkcji poznawczych, zawroty głowy, bóle głowy |
Zaburzenia oka | Często | Zaćma podtorebkowa |
| Nieznana | Jaskra, wytrzeszcz |
Zaburzenia ucha i błędnika | Nieznana | Zawroty głowy pochodzenia błędnikowego |
Zaburzenia serca | Nieznana | Zastoinowa niewydolność serca (u pacjentów o zwiększonym ryzyku) |
Zaburzenia naczyniowe | Często | Nadciśnienie tętnicze |
| Nieznana | Niedociśnienie tętnicze |
Zaburzenia układu | Nieznana | Czkawka |
oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia | | |
Zaburzenia żołądka i jelit | Często | Choroba wrzodowa (z możliwością następczej perforacji i krwawienia) |
| Nieznana | Perforacje jelit, krwawienie z żołądka, zapalenie trzustki, |
| | wrzodziejące zapalenie przełyku, wzdęcia, zapalenie przełyku, bóle brzucha, biegunka, niestrawność, nudności |
Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej | Często | Zanik skóry, trądzik |
Nieznana | Rumień, obrzęk naczynioruchowy, świąd, pokrzywka, wylewy krwawe podskórne lub dotkankowe, wybroczyny, wysypka, nadmierne owłosienie, nadmierne pocenie, rozstępy skórne |
Zaburzenia mięśniowo- szkieletowe i tkanki łącznej | Często | Osłabienie mięśni, opóźnienie wzrostu |
Nieznana | Złamania patologiczne, martwica kości, zanik mięśni, neuropatyczne zwyrodnienie stawów, miopatia, osteoporoza, bóle stawowe, bóle mięśniowe |
Zaburzenia układu rozrodczego i piersi | Nieznana | Nieregularne miesiączki |
Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania | Często | Zaburzone gojenie ran |
Nieznana | Uczucie zmęczenia, złe samopoczucie, „zespół z odstawienia" steroidów1 |
Badania diagnostyczne | Często | Zmniejszenie stężenia potasu we krwi |
Nieznana | Zwiększenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, zmniejszenie tolerancji węglowodanów, zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej, zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginowej, zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej we krwi, zwiększenie stężenia wapnia w moczu |
Urazy, zatrucia i powikłania po zabiegach | Nieznana | Zerwanie ścięgna (szczególnie ścięgna Achillesa), złamania kompresyjne |
1 Po nagłym odstawieniu glikokortykosteroidów może również wystąpić „zespół z odstawienia"
steroidów, który nie wydaje się być związany z niewydolnością kory nadnerczy. Zespół ten obejmuje
objawy takie jak: jadłowstręt, nudności, wymioty, senność, bóle głowy, gorączka, bóle stawowe,
złuszczanie się skóry, bóle mięśniowe, zmniejszenie masy ciała i (lub) niedociśnienie tętnicze. Uważa
się, że działania te są raczej wywołane nagłą zmianą stężenia glikokortykosteroidów niż ich małym
stężeniem.
4.9 Przedawkowanie
Nie ma zespołu objawów klinicznych ostrego przedawkowania kortykosteroidów. Rzadko donoszono
0 przypadkach ostrej toksyczności i (lub) zgonu po przedawkowaniu kortykosteroidów. Nie istnieje
swoista odtrutka w przypadku przedawkowania; stosuje się leczenie wspomagające i objawowe.
Przewlekłe przedawkowanie wywołuje typowe objawy zespołu Cushinga. Dializa jest skuteczną
metodą usuwania metyloprednizolonu z organizmu.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
Grupa farmakoterapeutyczna: Leki hormonalne do stosowania wewnętrznego - kortykosteroidy do
stosowania wewnętrznego. Kod ATC: H02 AB 04.
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Metyloprednizolon jest steroidem o silnym działaniu przeciwzapalnym. Charakteryzuje się silniejszym
działaniem przeciwzapalnym niż prednizolon oraz powoduje zatrzymanie sodu i wody w organizmie
w mniejszym stopniu niż prednizolon. Stosunek siły działania metyloprednizolonu do hydrokortyzonu
wynosi co najmniej jak cztery do jednego.
Glikokortykosteroidy przenikają przez błony komórkowe i tworzą kompleksy z odpowiednimi
receptorami cytoplazmatycznymi. Kompleksy te następnie wnikają do jądra komórkowego i wiążą się
z DNA (chromatyną), stymulując transkrypcję mRNA a następnie syntezę białek enzymów, które są
prawdopodobnie odpowiedzialne za liczne efekty działania glikokortykosteroidów.
Oprócz istotnego wpływu na procesy zapalne i immunologiczne glikokortykosteroidy oddziałują
również na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Działają również na układ sercowo-
naczyniowy, mięśnie szkieletowe i ośrodkowy układ nerwowy.
Wpływ na procesy zapalne i immunologiczne.
Większość wskazań terapeutycznych opiera się na przeciwzapalnych, immunosupresyjnych
1 przeciwalergicznych właściwościach glikokortykosteroidów, które odpowiadają za następujące
działania:
- lokalne zmniejszenie ilości komórek zapalnych;
- zmniejszenie światła naczyń krwionośnych;
- stabilizacja błon lizosomalnych;
- zahamowanie fagocytozy;
- zmniejszenie produkcji prostaglandyn oraz ich pochodnych.
Dawka 4 mg metyloprednizolonu ma takie samo działanie przeciwzapalne jak 20 mg hydrokortyzonu.
Metyloprednizolon wykazuje jedynie minimalne działanie mineralokortykoidowe (200 mg
metyloprednizolonu jest równoważne 1 mg dezoksykortykosteronu).
Oddziaływanie na metabolizm węglowodanów i białek:
Glikokortykosteroidy powodują katabolizm białek. Uwolnione aminokwasy są przekształcane w
procesie glukoneogenezy w wątrobie w glukozę i glikogen. Na skutek zmniejszenia wchłaniania
glukozy w tkankach obwodowych może dojść do hiperglikemii i glikozurii, szczególnie u pacjentów
ze skłonnością do cukrzycy.
Oddziaływanie na metabolizm tłuszczów:
Glikokortykosteroidy powodują lipolizę. Aktywność lipolityczna dotyczy głównie kończyn.
Glikokortykosteroidy wywierają także efekt lipogenny, najwyraźniej widoczny w obrębie klatki
piersiowej, szyi i głowy. Procesy te prowadzą do redystrybucji odłożonej tkanki tłuszczowej.
Maksymalna aktywność farmakologiczna kortykosteroidów występuje później niż maksymalne
stężenie we krwi, co sugeruje, że większość efektów działania kortykosteroidów wynika raczej z
modyfikacji aktywności enzymów niż z bezpośredniego działania.
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Farmakokinetyka metyloprednizolonu jest liniowa, niezależnie od drogi podania.
Bezwzględna dostępność biologiczna metyloprednizolonu u osób zdrowych po doustnym podaniu jest
wysoka (82% do 89%). Metyloprednizolon jest szybko wchłaniany, zaś maksymalne stężenie
metyloprednizolonu w osoczu jest osiągane po około 1,5 do 2,3 godzin dla wszystkich dawek po
podaniu doustnym u zdrowych osób dorosłych.
Metyloprednizolon ulega znacznej dystrybucji w tkankach, przenika przez barierę krew-mózg oraz do
mleka kobiet karmiących piersią. W przybliżeniu 77% metyloprednizolonu wiąże się z białkami
osocza człowieka.
U człowieka metyloprednizolon jest metabolizowany w wątrobie do nieczynnych metabolitów;
głównymi metabolitami są 20a-hydroksymetyloprednizolon i 20p-hydroksymetyloprednizolon.
Metabolizm w wątrobie zachodzi głównie z udziałem enzymu CYP3A4. (Wykaz interakcji
związanych z metabolizmem, w którym bierze udział CYP3A4, podano w punkcie 4.5 Interakcje
z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji.)
Średni okres półtrwania w fazie eliminacji całkowitego metyloprednizolonu jest w zakresie 1,8 do 5,2
godzin.
Infuzja in vivo do jelita cienkiego u ludzi ujawniła, że steroidy są wchłaniane głównie w bliższym
odcinku jelita cienkiego. Stopień wchłaniania leku w dalszym odcinku jelita cienkiego wynosił w
porównaniu do odcinka bliższego ok. 50%.
U ludzi metyloprednizolon tworzy słabe, dysocjujące wiązania z albuminą i transkortyną. Około
40-90% leku jest wiązane. Metabolity są wydalane z moczem w postaci glukuronianów, siarczanów i
w postaci nieskoniugowanej. Reakcje sprzęgania zachodzą głównie w wątrobie i w pewnym stopniu w
nerkach.
Metyloprednizolon, podobnie jak wiele substratów CYP3A4, może być substratem dla ATP-zależnej
glikoproteiny P, wpływając na dystrybucję tkankową oraz oddziaływanie z innymi lekami.
Nie jest konieczne dostosowywanie dawkowania u pacjentów z niewydolnością nerek.
Metyloprednizolon podlega hemodializie.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane z badań przedklinicznych w połączeniu z danymi dotyczącymi bezpieczeństwa uzyskanymi z
badań klinicznych z okresu kilku lat oraz obserwacje po wprowadzeniu produktu do obrotu,
potwierdzają bezpieczeństwo stosowania metyloprednizolonu w tabletkach jako silnego produktu
przeciwzapalnego w leczeniu krótkotrwałych stanów zapalnych.
W niektórych badaniach na zwierzętach wykazano, że kortykosteroidy podawane ciężarnym samicom
w dużych dawkach mogą powodować wady rozwojowe płodu.
Nie ma dowodów na to, że kortykosteroidy mają działanie rakotwórcze, mutagenne lub zaburzające
płodność.
DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
MEDROL, tabletki, 4 mg: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, skrobia kukurydziana
wysuszona, sacharoza, wapnia stearynian
MEDROL, tabletki, 16 mg: laktoza jednowodna, sacharoza, parafina ciekła, wapnia stearynian,
skrobia kukurydziana
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
MEDROL, tabletki, 4 mg: 5 lat
MEDROL, tabletki, 16 mg: 5 lat
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Słoik ze szkła oranżowego z plastikową zakrętką, blister z folii PVC/Al.
MEDROL, tabletki, 4 mg
10 szt. w 1 blistrze, 30 szt. w 3 blistrach, 100 szt. w 10 blistrach; 10, 30 lub 100 szt. w słoiku
MEDROL, tabletki, 16 mg
50 szt. w 5 blistrach; 50 szt. w słoiku
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu leczniczego
do stosowania
Brak szczególnych wymagań.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Pfizer Europe MA EEIG
Ramsgate Road, Sandwich
Kent, CT13 9NJ
Wielka Brytania
8. NUMER(-Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
MEDROL, tabletki, 4 mg, Pozwolenie nr: R/6831
MEDROL, tabletki, 16 mg, Pozwolenie nr: R/6832
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO
OBROTU/DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
MEDROL, tabletki, 4 mg: 2.10.1996/ 4.10.2001/ 27.09.2006/ 11.10.2007/ 03.03.2008/ 25.07.2011
MEDROL, tabletki, 16 mg: 2.10.1996/ 4.10.2001/ 21.09.2006/ 11.10.2007/ 03.03.2008/ 25.07.2011
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO