Preparaty zawierające witaminę A i preparaty złożone witaminy A i D

Witamina A oraz preparaty zawierające witaminę A i D

Co to jest witamina A?

Witamina A jest ogólnym terminem, który odnosi się do kilku substancji - retinolu i jego pochodnych (tzw. retinoidy) oraz beta-karotenu i niektórych innych karotenoidów. Witamina A, razem z witaminami D, E i K, należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co oznacza, że jest magazynowana w tkance tłuszczowej i w wątrobie. Dzięki temu trudniej o jej niedobór, ale z drugiej strony jej nadmiar może być szkodliwy. Szczególną ostrożność w dawkowaniu witaminy A powinny zachować kobiety w ciąży.

Jakie funkcje pełni witamina A?

Najważniejsze funkcje i właściwości witaminy A:

• udział w syntezie białek i przemianach lipidów (tłuszczów);
• poprawa zdolności regeneracyjnej komórek ;
• udział w prawidłowym przebiegu procesów wzrostowych;
• potencjalne właściwości antynowotworowe;
• poprawa zdolności widzenia;
• odnowa naskórka;
• działanie przeciwzmarszczkowe (stymulacja wytwarzania kolagenu i elastyny w skórze);
• zmniejszanie wrażliwości skóry na promienie UV.

Jakie są objawy niedoboru i nadmiaru witaminy A?

Niedobory tej witaminy mogą powodować zaburzenia w procesie widzenia, np. wystąpienie tzw. kurzej ślepoty (niedowidzenia o zmierzchu), niekorzystne zmiany nabłonka wyściełającego błony śluzowe dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, spowolnienie, a nawet zahamowanie wzrostu i rozwoju młodych organizmów oraz zaburzenia dotyczące układu nerwowego.

Nadmierne spożycie witaminy A, z uwagi na fakt gromadzenia się jej w wątrobie, może być toksyczne i teratogenne (działanie toksyczne na płód). Hiperwitaminoza A może się objawić powiększeniem wątroby, nadmierną pobudliwością, bólem głowy, osłabieniem czy chorobami skóry oraz zaburzeniami wzroku.

Jakie są źródła witaminy A w diecie?

Głównymi źródłami witaminy A są: 

• żółtka jaj,
• pełne mleko i jego przetwory,
• wątroba,
• tłuste ryby morskie,
• owoce i warzywa o czerwonym, pomarańczowym i zielonym kolorze.

Występujące w żywności różne związki o charakterze witaminy A mają różną aktywność biologiczną. Karotenoidy są w mniejszym stopniu wykorzystywane z pożywienia niż retinol. Przyjmuje się, że całkowite wykorzystanie ß-karotenu jest 6-krotnie mniejsze niż retinolu, a innych karotenoidów 12-krotnie. Dlatego łączną zawartość witaminy A w produktach spożywczych wyraża się w mikrogramach (µg) równoważnika (ekwiwalentu) retinolu.

Przyswajanie witaminy A przez organizm zwiększają inne witaminy (C, D, E, witaminy z grupy B), a także niektóre pierwiastki (wapń, fosfor i cynk). Kofeina, nikotyna i alkohol znacznie zmniejszają jej wchłanianie.

Czy konieczna jest suplementacja witaminy A?

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u mężczyzn wynosi 900 mcg, a u kobiet 700 mcg. Jeśli nasza dieta jest mało zróżnicowana i nie zawiera wystarczającej ilości witaminy A, można sięgnąć po apteczne preparaty zawierające witaminę A. W szerokiej gamie produktów znajdziemy zarówno produkty zawierające samą witaminę A lub też połączenia witaminy A z witaminą D lub z witaminą E. Witamina A wchodzi również w skład licznych preparatów wielowitaminowych dostępnych w aptekach.
Warto pamiętać, że witamina A w nadmiarze jest bardzo szkodliwa dla organizmu. Symptomy toksycznego działania witaminy A wśród osób dorosłych obserwuje się przy dziennym spożyciu 15 000 mcg retinolu.

Witamina A – pomoc dla skóry

Witamina A przyspiesza odnowę naskórka, wzmacnia jego funkcję ochronną i zmniejsza utratę wody ze skóry. Zwiększa za to wytwarzanie kolagenu i elastyny - podstawowych składników budulcowych skóry oraz likwiduje drobne zmarszczki i przebarwienia. Dzięki temu witamina A należy do najbardziej znanych i skutecznych składników preparatów przeciwstarzeniowych. 

Beta-karoten, czyli prowitamina A, jest dodatkowym "filtrem przeciwsłonecznym", który zmniejsza wrażliwość na promieniowanie UV, a tym samym ryzyko poparzenia skóry.

Wiele związków spośród pochodnych retinolu ma szerokie zastosowanie w leczeniu trądziku. Można tu wymienić tretynoinę (kwas retinowy), izotretynoinę (kwas 13-cis retinowy), adapalen i tazaroten. Substancje te zmniejszają aktywność gruczołów łojowych i normalizują proces złuszczania naskórka. W ten sposób hamują wydzielanie sebum, powstawanie zmian zapalnych oraz rozwój bakterii. Występują zarówno w preparatach do stosowania zewnętrznego, jak i w środkach doustnych wydawanych z przepisu lekarza.