środki na biegunkę - tabletki, zioła,

Biegunka - środki przeciwbiegunkowe

Co to jest biegunka?

Biegunka, potocznie zwana rozwolnieniem, to zaburzenie prawidłowego rytmu wypróżnień charakteryzujące się oddawaniem co najmniej trzech luźnych (wodnistych) stolców na dobę. Biegunce zwykle towarzyszy kurczowy ból brzucha, osłabienie, nudności i wymioty, czasem mogą też wystąpić gorączka i odwodnienie. Wyróżniamy trzy podstawowe mechanizmy biegunki:

• biegunka osmotyczna – wywołaną niemożnością wchłonięcia z jelita nadmiernej ilości substancji, które zatrzymują wodę, zwiększając w ten sposób objętość stolca,
• biegunka wydzielnicza  – w wyniku działania wirusów i enterotoksyn bakteryjnych dochodzi do nadmiernego wydzielania do jelita dużych ilości wody i elektrolitów,
• biegunka zapalna – powstaje wskutek uszkodzenia nabłonka jelit na skutek procesu chorobowego.

Ze względu na czas trwania wyróżniamy biegunkę ostrą (do 14 dni), przetrwałą (14-30dni) i przewlekłą (powyżej 30 dni).

Biegunka zwykle jest skutkiem zakażenia wirusowego albo bakteryjnego przewodu pokarmowego, ale może też mieć o wiele poważniejsze przyczyny. Biegunka jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i osób starszych, ponieważ łatwo się odwadniają.

Jakie mogą być przyczyny ostrej biegunki?

Zakażenie jelitowe

Ostra biegunka ma najczęściej podłoże infekcyjne. Często towarzyszą jej objawy ogólne: gorączka, nudności lub wymioty, odwodnienie. Przyczynami mogą być:

• wirusy przenoszone drogą kropelkową lub skażające spożywane produkty bądź wodę – stanowią one najczęstszą przyczynę ostrych biegunek,
• bakterie obecne w pożywieniu lub wodzie (w Polsce stanowią one rzadszą przyczynę biegunek ostrych niż wirusy, natomiast typowym przykładem tego typu infekcji są pałeczki Salmonella będące przyczyną zbiorowych zatruć pokarmowych),
• produkty metabolizmu bakterii, tzw. enterotoksyny, jak na przykład toksyna gronkowcowa obecna w skażonych tą bakterią produktach mlecznych, np. lodach,
• rzadziej pierwotniaki, jak Giardia lamblia lub pasożyty jelitowe.

Biegunka poantybiotykowa (biegunka występująca podczas lub po stosowaniu antybiotyku)

Ten rodzaj biegunki jest następstwem zaburzenia równowagi między bakteriami zasiedlających jelito grube, spowodowanego działaniem antybiotyków. Pod wpływem leku dochodzi do selekcji gatunków opornych na dany antybiotyk, ich wybiórczego namnażania i toksycznego działania na jelito. Szczególnym przykładem jest rzekomobłoniaste zapalenie jelit, choroba o niekiedy ciężkim przebiegu, powstająca w wyniku działania toksyny wytwarzanej przez bakterie normalnie bytujące w jelicie, ale wyselekcjonowane działaniem antybiotyku.

Biegunka polekowa, pokarmowa („biegunka po jedzeniu”)

Biegunka polekowa i/lub pokarmowa może wystąpić:

• po nadmiernej dawce leków przeczyszczających,
• po innych lekach stosowanych w różnych chorobach (leki moczopędne, hormony tarczycy, leki rozkurczające oskrzela, antyarytmiczne, obniżające ciśnienie tętnicze, przeciwdepresyjne, zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki stosowane w cukrzycy czy leczeniu otyłości),
• po spożyciu niektórych środków spożywczych, np. mleka lub jego niepoddanych fermentacji przetworów u osoby z nabytym niedoborem laktazy, enzymu rozkładającego cukier mleczny (laktozę),
• po nadmiernym spożyciu fruktozy czy sorbitolu, dodawanych jako słodziki np. do gumy do żucia,
• po spożyciu substancji toksycznych, np. trujących grzybów, środków owadobójczych, alkoholu etylowego lub arszeniku.

Jakie mogą być przyczyny biegunki przewlekłej?

W odróżnieniu od biegunki ostrej, biegunka przewlekła rzadko jest spowodowana zakażeniem przewodu pokarmowego (wyjątek stanowi biegunka u osoby z niedoborem odporności). Przyczyną ponad 90% przypadków są nieswoiste zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego i Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego), rak jelita grubego i zespół jelita drażliwego.

Jak leczyć biegunkę?

Ponieważ ostra biegunka zwykle ustępuje samoistnie, podstawą leczenia jest utrzymanie dobrego stanu nawodnienia. W większości przypadków zaleca się nawadnianie doustne, wskazaniami do nawadniania dożylnego są: ciężkie odwodnienie, ciężki stan ogólny chorego, uporczywe wymioty, niedrożność porażenna jelit. Istotnym elementem jest wczesne włączenia żywienia doustnego (obowiązuje dieta lekkostrawna), które korzystnie wpływa na przywrócenie prawidłowej czynności jelit i skraca czas trwania choroby.

Leki zwalniające motorykę jelit (loperamid) wskazane są jedynie w łagodnych przypadkach biegunki występującej bez gorączki, silnych bólów brzucha czy domieszki krwi w kale, ponieważ paradoksalnie mogą one wydłużyć czas trwania choroby. 

Diosmektyt powleka natomiast błonę śluzową przewodu pokarmowego i posiada właściwości adsorpcyjne, skraca czas występowania nieprzyjemnych objawów. 

Biegunka może świadczyć również o zaburzonej florze bakteryjnej jelit, dlatego wskazane jest przyjmowanie probiotyków.

Lek nifuroksazyd dostępny bez recepty w aptekach w postaci tabletek lub kapsułek, stosowany jest u pacjentów w biegunkach pochodzenia bakteryjnego. Ma działanie przeciwbakteryjne wobec większości bakterii wywołujących zakażenia w jelitach. Nifuroksazyd wykazuje właściwości przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne i przeciwzakaźne.