Środki przeciwbólowe dla dziecka

Kiedy mówimy o gorączce u dziecka? Co może być jej przyczyną?

Ból i gorączka u dzieci pojawia się często bardzo niespodziewanie. Podwyższona temperatura u dzieci to naturalna reakcja obronna organizmu, która może towarzyszyć stanowi zapalnemu (infekcji). Objaw ten pojawia się także w okresie ząbkowania czy po niedawnym szczepieniu. Jeśli jednak temperatura ciała dziecka jest wyższa niż 38 stopni Celsjusza, można zastosować środki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Pomocne są przy tym leki przeciwgorączkowe dla niemowląt i dzieci, dostępne w wielu formach i zawierające różne substancje czynne. Leki przeciwgorączkowe dla dzieci działają też przeciwbólowo, często wykazują także działanie przeciwzapalnie, dlatego stanowią nieocenioną pomoc w walce z rozmaitymi chorobami i infekcjami.

Czy gorączka jest niebezpieczna?

Należy wspomnieć, że następstwa gorączki u małego dziecka mogą być inne niż w przypadku osób dorosłych. Mali pacjenci są bardziej podatni na odwodnienie, do którego może szybko dojść w przebiegu gorączki. Odwodnienie u najmłodszych dzieci może mieć poważne konsekwencje z zaburzeniami neurologicznymi włącznie. Gorączka to nie tylko podniesiona temperatura ciała - każde jej podniesienie nawet o 1 stopień przekłada się na zwiększenie ilości uderzeń serca w ciągu minuty (o 10 – 15 uderzeń) oraz zwiększa liczbę oddechów.  Gorączce często towarzyszą także zmiany w obrazie morfologii krwi oraz podniesienie tak zwanych parametrów stanu zapalnego. Zazwyczaj wprowadzenie leczenia pozwala na całkowite ustąpienie gorączki w przeciągu 3 – 5 dni. Najczęstsze stany chorobowe, którym towarzyszy podniesiona temperatura ciała to zakażenia układu oddechowego oraz układu moczowego.

Wysoka gorączka u dziecka - co robić w razie jej wystąpienia?

Podwyższona temperatura u najmłodszych pacjentów wymaga odpowiedniej interwencji. Zazwyczaj podawane są leki, których substancją czynną jest paracetamol lub ibuprofen. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe dostępne są w aptece bez recepty i występują pod różnymi nazwami handlowymi, dlatego zawsze powinniśmy upewnić się, jaki skład ma podawany dziecku specyfik. Na rynku dostępne są środki przeciwbólowe dla niemowląt i dzieci w postaci syropów, zawiesin, czopków, tabletek i saszetek z proszkiem. Należy pamiętać także, by zawsze zapoznać się z ulotką produktu odnośnie sposobu stosowania, bezpiecznych dawek i możliwości wystąpienia skutków ubocznych.

• Paracetamol jest substancją o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, ale nie wykazuje właściwości przeciwzapalnych. W przypadku dzieci zalecana jednorazowa dawka leku podawana co 4-6 h wynosi 15 mg/kg, natomiast dobowa 90 mg/kg. Paracetamol według różnych źródeł wchłaniany jest w przewodzie pokarmowym na poziomie 80-90%, natomiast przy podaniu doodbytniczym w postaci czopków jego biodostępność spada do 60%.
• Ibuprofen należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Ma on szerszy zakres zastosowania niż paracetamol, gdyż oprócz właściwości przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, wykazuje także skuteczne działanie przeciwzapalne. W związku z tym, lek ten oprócz walki z bólem przyniesie ulgę w przypadku stanów zapalnych uszu, zatok i dróg oddechowych. Ustalono, że bezpieczna dawka jednorazowa podawana co 6-8 h wynosi 10 mg/kg, natomiast dobowo możemy podać łącznie 30 mg leku na kilogram ciała dziecka.

Pewien czas temu podjęto kliniczną próbę oceny skuteczności stosowania skojarzonego naprzemiennego podawania paracetamolu i ibuprofenu w leczeniu dzieci. Niestety nie udało się uzyskać jasnej odpowiedzi, co do bezpieczeństwa stosowania tej terapii. Z jednej strony zauważono skuteczniejsze działanie przeciwgorączkowe, z drugiej zaś pojawiły się przesłanki o silniejszym działaniu neuro- i nefrotoksycznym.

Których leków przeciwbólowych nie podajemy dzieciom?

Niektóre środki przeciwbólowe są dedykowane osobom dorosłym i nigdy nie powinny być podawane dzieciom bez wyraźnych zaleceń specjalisty. Do substancji tych należy kwas acetylosalicylowy (aspiryna) z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jego działanie oparte jest na podobnym mechanizmie jak w przypadku ibuprofenu, jednak należy pamiętać, że kategorycznie nie wolno stosować kwasu acetylosalicylowego u dzieci poniżej 12 roku życia. W tej grupie pacjentów istnieje duże ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a, który charakteryzuje się m. in. hipoglikemią, encefalopatią wątrobową, gwałtownymi wymiotami oraz wysoką śmiertelnością.

Inną substancją przeciwgorączkową dostępną na rynku polskim jest metamizol (pyralgina). Choć jest to lek skuteczny w walce z bólem i gorączką, nigdy nie należy podawać go samodzielnie dzieciom. Metamizol jest lekiem, który może być podawany głównie w warunkach szpitalnych tylko w przypadku bardzo wysokich gorączek lub w stanie zagrożenia życia małych pacjentów.