Zapalenie jelita grubego – rodzaje, przyczyny, leczenie, rokowania

Zapalenie jelita grubego – rodzaje

Zapalenie jelita grubego to ogólne pojęcie grupy chorób do których zaliczamy:

• chorobę Leśniowskiego-Crohna;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• mikroskopowe zapalenie jelita grubego;
• niedokrwienne zapalenie jelita grubego;
• infekcyjne zapalenie jelita grubego.

Aby rozpoznać odpowiedni rodzaj zapalenia jelita grubego, należy udać się do specjalisty proktologa, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób jelita grubego oraz odbytu.

Zapalenie jelita grubego – przyczyny

Wyróżnia się kilka podłoży zapalenia jelita grubego, należą do nich:

• infekcje wywołane przez wirusy, bakterie lub pasożyty;
• choroby zapalne jelit, do których należy choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• reakcje alergiczne;
• niedokrwienne zapalenie okrężnicy wywołane nieprawidłowym dopływem krwi;
• mikroskopowe zapalenie okrężnicy.

W zależności od przyczyny zapalenia jelita grubego wyróżniamy różne objawy i metody leczenia.

Infekcyjne przyczyny zapalenia jelita grubego

Najczęściej infekcje jelita grubego występują po spożyciu pokarmu skażonego patogenami chorobotwórczymi. Do typowych objawów należy biegunka z krwią lub bez, skurcze podbrzusza i odwodnienie spowodowane utratą wody z powodu wodnistych stolców. Do typowych bakterii powodujących zapalenie okrężnicy należą:

• E. coli;
• Shigella;
• Campylobacter;
• Salmonella;
• Yersinia.

Wytwarzane przez bakterie toksyny mogą wpływać szkodliwie na inne narządy. 

Nieswoiste zapalne choroby jelit

Wyróżnia się dwie zasadnicze formy nieswoistego zapalenia jelit: choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Objawy tych chorób są niejednoznaczne, jednak wyróżnia się bóle brzucha, biegunkę lub tylko parcie na stolec, często z domieszką krwi.  W miarę postępu schorzenia dołączają się objawy niedożywienia przebiegające z utratą masy ciała, niedokrwistością oraz niedoborami pokarmowymi. 

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego 

Polega na zaczerwienieniu i rozpulchnieniu błony śluzowej jelita grubego, w której występują krwawiące ubytki. Etiologia choroby do końca nie jest poznana. Uważa się, że jest to alergiczna odpowiedź organizmu na nieswoisty alergen. Chorobę charakteryzują okresy remisji i nawroty.

Żywienie zależy od etapu choroby i jej przebiegu. W okresie ostrym często stosowane jest leczenie żywieniowe drogą pozajelitową. Równocześnie drogą doustną podaje się zbilansowane bezresztkowe diety przemysłowe. Po ustąpieniu ostrych objawów, rozpoczyna się żywienie produktami naturalnymi. Gdy objawy chorobowe ustępują, wprowadza się dietę łatwostrawną, niskotłuszczową, z ograniczeniem błonnika pokarmowego. 

Choroba Leśniowskiego-Crohna 

Najczęściej zmiany zapalne umiejscawiają się w końcowym odcinku jelita cienkiego, a następnie w okolicach odbytu i jelita grubego. Stan zapalny obejmuje wszystkie warstwy jelita, prowadzi do owrzodzeń błony śluzowej, szczelin, ropni oraz przetok, które tworzą się samoistnie między jelitami. Choroba ma przebieg przewlekły z okresami zaostrzeń i złagodzenia objawów.

Zapalenie jelita grubego – leczenie

Leczenie zapalenia jelita grubego zależy od podłoża jego powstania. Najczęściej wykorzystywane są leki hamujące reakcję odpornościową lub antybiotyki, dlatego tak ważne jest postawienie odpowiedniej diagnozy. Leczenie farmakologiczne zapalenia jelita grubego jest stosowane przede wszystkim w jego postaci przewlekłej. Zapobiega ono rozprzestrzenianiu się procesu zapalnego. Wśród środków farmaceutycznych najczęściej stosuje się leki z grupy aminosalicylanów oraz glikokortykosteroidów. Kolejną grupę tworzą preparaty immunosupresyjne, które zmniejszają reaktywność układu odpornościowego. W chorobach jelit duże znaczenie odgrywa dieta. Dobór produktów i potraw w diecie zależy od jednostki chorobowej, objawów oraz chorób współistniejących. Dieta powinna być łatwostrawna, niskoresztkowa, bazująca na białku z chudego mięsa oraz jajach i niskotłuszczowych przetworach mlecznych. Warzywa zaleca się młode, niskoresztkowe, podawane w postaci gotowanej i rozdrobnionej. Można także rozważyć probiotykoterapię, którą należy wcześniej skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Do jednych z wielu probiotyków dostępnych w aptece możemy zaliczyć między innymi Dicoflor 3 lub Vivomixx Kapsułki 112.

Dostępność tych oraz wielu innych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Zapalenie jelita grubego – rokowania

W bardzo ciężkim przebiegu zapalenia jelita grubego konieczna jest hospitalizacja, a niekiedy leczenie operacyjne. W wyniku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego może dojść do powikłań takich jak: ostre rozdęcie okrężnicy czy polipowatość zapalna. Przy odpowiedniej diagnostyce oraz leczeniu możliwe jest zmniejszenie objawów choroby. 

Bibliografia: 

1. Glinkowski S., Marcinkowska D. (2018).  Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - ocena aktywności choroby na podstawie współcześnie stosowanych skal. Nowa Med; 25(3), s. 123-137.
2. Ciborowska H., Rudnicka A. (2007). Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo PZWL, s. 352-354. 
3. Poradnik: Choroba Leśniowskiego-Crohna. Co warto wiedzieć? Dostępny na: https://j-elita.org.pl/wp-content/uploads/2017/05/Choroba-Le%C5%9Bniowskiego-Crohna-Co-warto-wiedzie%C4%87.pdf. (Dostęp: lipiec 2022).