Ulewanie u noworodka - jak sobie z nim radzić? Przyczyny ulewania u dzieci

Czy ulewanie u noworodka jest normalne?

Ulewaniem nazywamy wydostanie się poza jamę ustną treści żołądkowej. Poprzedza je cofanie się tej treści do jamy ustnej, czyli regurgitacje. Ulewania występują u 20-40% dzieci w 1. roku życia. Największe nasilenie przypada na 1-6 miesiąc życia dziecka (szczyt 3-4 m.ż.). U noworodków jest najczęściej zjawiskiem fizjologicznym. Natomiast w miarę wzrastania dziecka i dojrzewania jego układu pokarmowego, nasilenie oraz częstość występowania ulewania stopniowo się zmniejsza. Około pierwszego roku życia ulewanie ustępuje u zdecydowanej większości dzieci. Aby pomóc dziecku, warto po karmieniu lekko spionizować dziecko na ramieniu do momentu odbicia nadmiaru powietrza. Obecnie nie zaleca się stosowanej dawniej, specjalnej pozycji dziecka do leżenia (uniesienie górnej części ciała w pozycji leżenia na brzuchu), ponieważ zwiększa ona ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej.

Częste ulewanie u noworodka

Fizjologiczne ulewanie u noworodka pediatra może rozpoznać na podstawie obrazu klinicznego (bez specjalistycznych badań diagnostycznych). W przypadku występowania obu z poniższych objawów u generalnie zdrowego dziecka w wieku od 3. tygodnia do ukończenia 12. miesiąca życia zakłada się, że ulewanie jest fizjologiczne:

1. ulewanie występuje w ilości 2 lub więcej na dzień przez co najmniej 3 tygodnie lub więcej;
2. brak odruchów wymiotnych, wymiotów fusowatych, aspiracji, bezdechu, upośledzenia wzrastania, trudności w karmieniu lub połykaniu, nieprawidłowej pozycji ciała (np. kręcz szyi, asymetria ułożeniowa).

Ulewanie u noworodka po każdym karmieniu

Może zdarzyć się tak, że ulewanie towarzyszy każdemu karmieniu noworodka. Może wystąpić już w jego trakcie, tuż po lub nawet do godziny po jedzeniu. Jeżeli nie obserwuje się u noworodka dodatkowych niepokojących objawów, a przyrost masy ciała jest prawidłowy, to nawet ulewanie po każdym karmieniu jest fizjologią. Rodziców w takich przypadkach należy uspokoić i wytłumaczyć przemijający charakter objawów. 

Jak można spróbować pomóc dziecku? W pierwszej kolejności należy zlecić modyfikację karmienia. Jeżeli dziecko jest karmione piersią, warto skonsultować się z doradcą laktacyjnym, aby mógł ewentualnie skorygować technikę karmienia lub pokazać pozycję do karmienia zalecaną przy nasilonym ulewaniu. U noworodków karmionych butelką można przetestować inne butelki i smoczek, ponieważ przez zły ich dobór dziecko może połykać duże ilości powietrza. Poprawę można uzyskać również poprzez zmniejszenie jednorazowych karmień i zwiększenie ich częstotliwości w myśl zasady “mniej, a częściej”. Kolejnym etapem, gdy brak jest poprawy, może być zalecenie zagęszczania pokarmu kobiecego lub zastosowania specjalnej mieszanki mlekozastępczej dla dzieci z refluksem. Na rynku jest kilka takich mlek, oznaczone są symbolem AR (Bebilon AR, NAN AR, Humana AR). 

Dostępność wybranego mleka oraz innych preparatów można sprawdzić w najbliższej aptece bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Czy ulewanie u noworodka jest niebezpieczne?

Ulewanie u noworodka może być niebezpieczne i wskazywać na chorobę organiczną, ale dotyczy to wąskiej grupy noworodków. Wskazaniem do szczegółowych badań diagnostycznych, w poszukiwaniu innej niż fizjologicznej przyczyny ulewania u noworodka, jest wystąpienie objawów alarmowych, tj.:

• utrzymujących się wymiotów lub wymiotów wysiłkowych;
• zwolnienia lub zahamowania przyrostu masy ciała;
• zaburzenia połykania;
• wymiotów krwistych;
• wymiotów z żółcią;
• aspiracji treści pokarmowej do dróg oddechowych;
• choroby metabolicznej lub zespołu genetycznego.

Jak odróżnić ulewanie od wymiotów u noworodka?

Obserwacja dziecka będzie kluczowa, aby zauważyć, czy to nadal ulewanie czy pojawiły się wymioty. Podczas ulewania nie występuje odruch wymiotny, dziecko jest spokojne, a pokarm wypływa z ust powoli i bezboleśnie. Wymiotom najczęściej będzie towarzyszył płacz dziecka i gwałtowny ich początek z towarzyszącym charakterystycznym skurczem żołądka. Ulewanie jest bezbolesne natomiast wymioty mogą powodować uczucie pieczenia, a przez to ból przełyku.

Chlustające ulewanie u noworodka

Chlustające ulewanie u noworodka zawsze wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, ponieważ może wskazywać na pylorostenozę. Jest to wada wrodzona, która charakteryzuje się przerostowym zwężeniem odźwiernika i wymaga pilnego zabiegu chirurgicznego, aby noworodek mógł prawidłowo przyrastać i rozwijać się. W większości przypadków wadę wykrywa się dopiero po narodzinach dziecka, w trakcie pierwszych tygodni życia.

Bibliografia:

1. Szajewska, H., Horvath, A. (2017). Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna, Kraków.
2. Lightdale, J.R., Gremse, D.A. (2013). Gastroesophageal reflux: management guidance for the pediatrician. Pediatrics, 131, 5, s. 1684-1695.
3. Bebilon AR. Dostępne na: https://www.bebiprogram.pl/produkty/na-specjalne-potrzeby-zywieniowe/bebilon-ar. (Dostęp: wrzesień 2022).