Transferyna – czym jest, badanie, normy, interpretacja wyników

Transferyna – ogólna charakterystyka

Transferyna jest białkiem odpowiedzialnym za regulację poziomu żelaza we krwi oraz jego transport po całym organizmie. Prawidłowy poziom transferyny zapewnia dostarczanie żelaza do wszystkich komórek ciała, co jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, gdyż żelazo pełni m.in. funkcję transportera tlenu w hemoglobinie. Transferyna jest wytwarzana w wątrobie, a jej poziom mierzony jest za pomocą badania krwi. Najczęściej badanie to jest zlecane w przypadku podejrzeń niedokrwistości, zaburzeń odżywiania, stanu zapalnego lub choroby nowotworowej. 

Wśród głównych objawów niedokrwistości, będącej jednym ze wskazań oznaczanie poziomy transferyny we krwi, wyróżnia się:

• zmęczenie,
• senność,
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• nadmierne wypadanie włosów.

Skierowanie na badanie wystawić może m.in. lekarz rodzinny, który często zleca równocześnie inna badania, takie jak:

• oznaczenie poziomu żelaza w surowicy,
• TIBC, czyli zdolności do wiązania żelaza,
• UIBC, czyli rezerwową zdolność do wiązania żelaza,
• wysycenie transferyny, czyli oszacowanie, jaka część transferyny jest obecnie związana z żelazem.

Wyniki otrzymane z badania TIBC i oznaczenia stężenia żelaza w surowicy, pozwalają na określenie wysycenia transferyny, które u osoby zdrowej wynosi około 20-40%.

Normy badania poziomu transferyny

Ogólny prawidłowy poziom transferyny we krwi szacuje się między 200 a 400 mg/dl. W zależności od placówki diagnostycznej, normy mogą się nieco od siebie różnić, dlatego należy odnosić wynik swojego badania do normy konkretnej placówki laboratoryjnej, w której wykonywane było badanie. Otrzymane wyniki każdorazowo należy także skonsultować z lekarzem kierującym na badanie, czyli zazwyczaj lekarzem POZ.

Poziom transferyny poza normą, co robić?

Poziom transferyny we krwi będzie różnić się w zależności od sytuacji zdrowotnej całego organizmu. Wahania poziomu transferyny są wynikiem kompensacji. Głównym powodem odchylenia jest oczywiście zaburzenie ilości żelaza, ale ze względu na produkcję w wątrobie, jej ilość jest również uzależniona od stanu zdrowia tego narządu. 

Za wysoki poziom transferyny najczęściej odnotowywany jest w przypadku:

• niedoboru żelaza we krwi,
• przyjmowania antykoncepcji hormonalnej,
• w III trymestrze ciąży.

Zbyt niski poziom transferyny może sugerować natomiast obecność:

• stanu zapalnego,
• zaburzenia pracy wątroby,
• zaburzenia pracy nerek,
• nowotworu,
• choroby alkoholowej,
• oparzeń.

Transferyna – przygotowanie do badania

Badanie poziomu transferyny polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej i zalecane jest jego wykonywanie na czczo, tzn. że pomiędzy pobraniem a ostatnim posiłkiem powinno upłynąć około 8 godzin. W przypadku przyjmowania leków czy suplementów, przed wykonaniem badania należy zapytać lekarza kierującego, czy istnieje konieczność ich odstawienia. Pod żadnym pozorem nie należy podejmować samodzielnie decyzji o odstawieniu środków leczniczych.

Jak zadbać o prawidłowy poziom transferyny?

Ze względu na najczęstszy powód zaburzenia poziomu transferyny, jakim jest niedokrwistość, w celu utrzymania lub polepszenia wyników stosuje się metody farmakologiczne oraz dietę bogatą w żelazo. Należy również zwrócić uwagę na produkty wspomagające wchłanianie żelaza. Są nimi np. witamina C (obecna w owocach i warzywach), kwas foliowy (obecny w warzywach liściastych) oraz kwas mlekowy (obecny w produktach kiszonych). Znaczące jest też ograniczenie produktów utrudniających przyswajanie żelaza, takich jak kawa czy herbata.

W przypadku planowania zmiany nawyków żywieniowych, warto zwrócić się o pomoc do dietetyka, aby wspomógł proces tworzenia diety zdrowej, bogatej we wszystkie składniki odżywcze.