Szczepienie przeciw COVID-19. Na jakich zasadach będą przebiegać szczepienia?

Od kiedy pacjenci będą mogli się zaszczepić?

Na mocy decyzji Komisji Europejskiej 21 grudnia 2020 r. dopuszczono do obrotu na rynku unijnym szczepionkę mRNA przeciwko koronawirusowi, którą opracował amerykański koncern Pfizer przy współpracy z niemiecką firmą BioNTech (Comirnaty). Dzięki temu szczepienia w Unii europejskiej rozpoczną się już 27 grudnia.

W Polsce rozpoczęcie szczepień przewidziano na pierwszy kwartał roku 2021, a proces ten podzielono na kilka etapów.

• Etap 0 – ze szczepień będą mogli skorzystać pracownicy sektora ochrony zdrowia (m.in. diagności laboratoryjni, farmaceuci) , osoby pracujące w Domach Pomocy Społecznej oraz Miejskich Ośrodkach Pomocy Społecznej, jak również pracownicy administracyjni i personel pomocniczy placówek medycznych. 
• Etap I – szczepieni będą pensjonariusze Domów Pomocy Społecznej, Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych, placówek pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz pozostałych miejsc stacjonarnego pobytu. Ponadto ze szczepień mogą skorzystać osoby powyżej 60. roku życia (począwszy od osób najstarszych), pracownicy służb mundurowych i nauczyciele. 
• Etap II  - szczepieniu poddane będą osoby poniżej 60. roku życia, u których występują choroby przewlekłe zwiększające ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19. Ponadto zaszczepić będą się mogły osoby bezpośrednio zwiększające funkcjonowanie podstawowej działalności państwa i jednocześnie bardziej narażone na zakażenie ze względu na charakter wykonywanej pracy (tj. częste kontaktu międzyludzkie).
• Etap III – a tym etapie szczepieni będą przedsiębiorcy oraz pracownicy sektorów zamkniętych w związku ze stanem epidemii oraz pozostała szczęść populacji dorosłej (powszechne szczepienia).

Gdzie będą wykonywane szczepienia?

Aby mogło się zaszczepić jak najwięcej osób w jak najkrótszym czasie, szczepienia dostępne będą w placówkach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, innych stacjonarnych placówkach medycznych (np. Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna), centrach szczepiennych w szpitalach rezerwowych. Przewidziane jest również tworzenie mobilnych zespołów szczepiących. Wkrótce na stronach rządowych powinna być dostępna szczegółowa mapa z punktami pobrań i szczepień.

Jak można zakwalifikować się do szczepienia?

Tak jak w przypadku innych szczepień, kwalifikacji do szczepienia przeciwko COVID-19 dokonywał będzie lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu z pacjentem oraz badań. Badanie kwalifikacyjne musi się odbyć osobiście, wyklucza się prowadzenie badań kwalifikacyjnych na zasadzie teleporady.

Przebieg szczepień krok po kroku

Aby przystąpić do szczepienia, pacjent musi otrzymać zaproszenie (dokument e-skierowania), które będzie generowane automatycznie w systemie P1. Zaproszenie zachowa ważność przez 60 dni od daty wystawienia. Kolejność wystawiania zaproszeń będzie zgodna z kolejnością szczepień dla określonych grup wiekowych i zawodowych, zgodnie z przedstawionymi wcześniej etapami. Dodatkowo lekarze będą mogli wystawiać indywidualne skierowania.

Mając zaproszenie pacjent będzie mógł umówić się na wizytę poprzez kontakt ze specjalną infolinią, elektronicznie przez swoje IKP (Internetowe Konto Pacjenta), przez placówkę, w której otrzymał e-skierowanie lub bezpośrednio w punkcie szczepień.

Po dokonaniu rezerwacji wizyty pacjent będzie informowany wiadomością SMS o miejscu i terminie szczepienia, również w dniu poprzedzającym wizytę (także przed drugą dawką szczepionki). Drugą dawkę szczepionki otrzymuje się po upływie 21 dni, bez konieczności ponownej rejestracji.

Informacja o przebytym szczepieniu zostanie wpisana do e-Kart Szczepień w systemie P1. Dodatkowo pacjent otrzyma stosowne zaświadczenie. Zgodnie z zapowiedziami przyjęcie szczepionki ma być też potwierdzane przez system, który umożliwi szybką weryfikację zaszczepienia (m.in. kod QR).

Kto może się zaszczepić?

Aby działanie szczepionki było skuteczne, zaszczepić się musi duża część dorosłej populacji (osoby w wieku 16 lat i starsze). Kto może się zaszczepić, a kto powinien wstrzymać się z decyzją o szczepieniu?

• Przechorowanie COVID-19 nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Co więcej, kwalifikacja do szczepienia nie wymaga oceny poziomu przeciwciał przeciw wirusowi SARS-CoV-2, co oznacza, że nawet dodatni wynik poziomu przeciwciał nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia.
• Szczepienie nie jest zalecane osobom, które są w trakcie leczenia immunosupresyjnego, gdyż nie prowadzono w tej grupie pacjentów badań klinicznych.
• Szczepienia nie zaleca się również w okresie ciąży i karmienia piersią. W tej grupie również nie prowadzono badań klinicznych.
• Szczepionka nie jest zalecana do stosowania u dzieci poniżej 16 lat.

Przeciwwskazaniem do podania szczepienia jest reakcja anafilaktyczna, która wystąpiła w przeszłości po podaniu leku, szczepionki lub pokarmu, w tym ciężka reakcja alergiczna na substancję czynną lub inny składnik szczepionki. Co ważne, ryzyko wystąpienia reakcji anafilaktycznej jest najwyższe w krótkim czasie po podaniu szczepionki, dlatego pacjent poddawany jest obserwacji do 15 minut po zaszczepieniu (lub dłużej, jeżeli jest takie wskazanie).

Szczepienia przeciwko SARS-CoV-2 przeprowadzane będą z zachowaniem obowiązujących w Polsce zasad przeprowadzania i organizacji szczepień w czasie stanu epidemii.

Szczegółowe informacje na temat działania i skuteczności szczepionki, zaleceń medycznych, organizacji punktów szczepień oraz kolejności szczepień dostępne są na stronie rządowej, w dokumencie „Narodowy Program Szczepień przeciw COVID-19”: https://www.gov.pl/web/szczepimysie/narodowy-program-szczepien-przeciw-covid-19