Rumień wędrujący (rumień po kleszczu) – wygląd, rozpoznanie i leczenie

Jak wygląda rumień wędrujący?

Rumień wędrujący (łac. Erythrema migrans) jest specyficzną zmianą skórną, spowodowaną obecnością bakterii przenoszonych przez kleszcze - krętków Borrelia burgdorferi. Do zakażenia dochodzi przez ukąszenie kleszcza, co może prowadzić do rozwoju niebezpiecznej choroby odkleszczowej - boreliozy. 

Początkowo zmiana ma postać małej, zaczerwienionej grudki, która następnie zwiększa swoje rozmiary. Powstający rumień przybiera pierścieniowaty kształt, z charakterystycznym przejaśnieniem pośrodku. Zmiana ta pojawia się po około 3-30 dniach od kontaktu z bakteriami. Można ją porównać do tarczy strzelniczej.

Oprócz rumienia możliwe są jeszcze objawy grypopodobne - osłabienie, bóle mięśni, gorączka.

Czy pojawienie się rumienia wędrującego zawsze oznacza boreliozę?

Rumień wędrujący jest objawem patognomicznym, czyli znamiennym. Jego wystąpienie jest wystarczające do stwierdzenia zakażenia. Niestety, pojawia się tylko u 30-60% osób, które miały kontakt z krętkami Borrelia burgdorferi. Może przyjąć inną postać, co utrudnia rozpoznanie. Oprócz rumienia na skórze może pojawić się chłoniak limfocytarny.

Kiedy znika rumień wędrujący?

Nieleczony rumień znika samoistnie w ciągu około 4 tygodni. Nie należy go jednak lekceważyć - jego pojawienie się jest charakterystyczne dla pierwszego stadium boreliozy i stanowi sygnał do wdrożenia leczenia antybiotykiem. Im wcześniej rozpocznie się leczenie tym mniejsze ryzyko powikłań. Choroba w późniejszych stadiach atakuje wiele narządów, będąc przyczyną zapalenia stawów, tkanki łącznej, mięśnia sercowego czy neuroboreliozy.

Jak odróżnić rumień od reakcji alergicznej?

Ukąszenie kleszcza nie zawsze powoduje powstanie rumienia wędrującego, tak jak nie każda zmiana skórna powstająca po ukąszeniu jest rumieniem wędrującym.

Reakcja alergiczna rozwijająca się w odpowiedzi na ukąszenie pojawia się bardzo szybko, w ciągu kilku godzin. Rumień wędrujący rozwija się po kilku-kilkunastu dniach. W obu przypadkach może pojawić się uczucie swędzenia, ale rumień alergiczny zwykle nie przekracza średnicy 5 cm. W odróżnieniu od alergicznych zmian skórnych, rumieniowi wędrującemu często towarzyszą objawy grypopodobne, takie jak gorączka, ból mięśni i ogólne zmęczenie.

W przeciwieństwie do rumienia wędrującego, reakcja alergiczna zazwyczaj jest podatna na leczenie doustnymi oraz miejscowymi lekami antyhistaminowymi.

Jak leczyć rumień wędrujący

Rumień wędrujący nie stanowi choroby samej w sobie, jest jedynie jej objawem. Jeśli ugryzł Cię kleszcz i zauważysz w ciągu kilku dni zmiany skórne przypominające rumień, niezwłocznie udaj się do lekarza. Po przeprowadzeniu wywiadu i badaniu przedmiotowym, lekarz wdroży leczenie antybiotykami: doksycykliną, amoksycyliną, azytromycyną lub cefuroksymem. Terapia trwa zazwyczaj 14-28 dni.

Zapobieganie ukąszeniom kleszczy

Aby uchronić się od rumienia wędrującego, boreliozy oraz innych chorób przenoszonych przez kleszcze, należy pamiętać o kilku ważnych zasadach:

• Kleszcze bytują w wysokich trawach i lasach z gęstym poszyciem. Wybierając się tam na spacer, pamiętaj o ubraniach zakrywających całe ciało;
• Do odstraszania kleszczy stosuj repelenty - skuteczność wykazują te oparte na DEET (Mugga, Bros, Ultrathon), ikarydynie (Moskito Guard, OFF MAX)  i IR3535 (VACO Płyn na komary kleszcze i meszki, Kick the tick). Środki bazujące na olejkach eterycznych mogą okazać się niewystarczające;
• Po powrocie ze spaceru weź prysznic i dokładnie obejrzyj ciało w poszukiwaniu kleszczy. 

Jak wyjąć kleszcza?

Jeżeli znajdziemy na naszym ciele kleszcza, nie należy wpadać w panikę. Do jego wyciągnięcia można wykorzystać wąską pęsetę albo jedno z urządzeń dostępnych w aptekach - kleszczołapki, lasso, strzykawkę (TickTwister, Trix Lasso, KickTheTick Expert). Pod żadnym pozorem nie należy kleszcza drażnić, smarując go tłuszczem, benzyną czy alkoholem. Takie postępowanie może doprowadzić u niego do wymiotów, co znacząco zwiększa szansę na zarażenie.

Wyjęcie kleszcza do 72 godzin od wkłucia zmniejsza ryzyko zakażenia krętkami Borrelia burgdorferi. W każdym przypadku należy obserwować miejsce ukąszenia i resztę ciała w poszukiwaniu rumienia wędrującego. Należy być także wyczulonym na objawy, takie jak zmęczenie, gorączka lub bóle mięśni, które również mogą wskazywać na zakażenie.

Dostępność wybranych preparatów w najbliższej aptece, bez wychodzenia z domu, sprawdzisz na portalu KtoMaLek.pl.