Limfocyty – czym są? Limfocyty norma, podwyższone, za niskie – co oznaczają?

Limfocyty – co to takiego?

Limfocyty to komórki układu odpornościowego, będące jednym z rodzajów leukocytów, czyli białych krwinek. Posiadają one duże jądro i stosunkowo małe ilości cytoplazmy, a ich średnica waha się od 6 do 15 μm. Z powodu braku ziarnistości w cytoplazmie limfocytów, zaliczane są one do agranulocytów. Limfocyty znajdują się w nieustannym ruchu – krążą w układzie krwionośnym oraz narządach limfatycznych.

Limfocyty – jaką odgrywają rolę?

Limfocyty pełnią ważne funkcje w odpowiedzi immunologicznej, zarówno typu humoralnego, jak i komórkowego. Odpowiadają one za prawidłową pracę układu odpornościowego, a ich zadanie polega na odpowiednim rozpoznaniu, uruchomieniu reakcji obronnej oraz likwidacji komórek zawierających obcy antygen (np. wirusowych lub bakteryjnych). Dzięki temu chronią organizm przed rozwojem choroby i umożliwiają szybszy powrót do zdrowia. Dodatkowo istotną funkcją limfocytów jest zdolność do wytwarzania przeciwciał, które zabezpieczają organizm przed patogenami.

Rodzaje limfocytów

Z powodu różnic w rozmiarach limfocyty można podzielić na: 

• limfocyty małe – mające średnicę 6-8 μm;
• limfocyty średnie – mające średnicę 9-11 μm;
• limfocyty duże – mające średnicę 12-15 μm.

Dodatkowo wyróżnia się limfocyty B oraz limfocyty T, które różnią się między innymi miejscem dojrzewania oraz funkcją pełnioną w organizmie.

Limfocyty B warunkują odpowiedź immunologiczną typu humoralnego, która polega na wytwarzaniu i uwalnianiu przeciwciał przez limfocyty B. Limfocyty te nazywane są szpikozależnymi, ponieważ dojrzewają w szpiku kostnym. 

Limfocyty T dojrzewają w grasicy, dlatego bywają nazywane grasicozależnymi. Biorą udział w odpowiedzi typu komórkowego, podczas której gromadzą się w miejscu wniknięcia obcego antygenu do organizmu i niszczą obce komórki. Wśród limfocytów T wyróżnić można kilka subpopulacji:

• limfocyty T cytotoksyczne (Tc) – zdolne do zabicia szkodliwych komórek;
• limfocyty T pomocnicze (Th) – wspomagają odpowiedź immunologiczną i wydzielają cytokiny;
• limfocyty T regulatorowe (Treg) – regulują odpowiedź immunologiczną.

Badanie poziomu limfocytów

Warto regularnie badać poziom limfocytów, ponieważ ich nieprawidłowa ilość zaburza pracę układu odpornościowego, czego wynikiem mogą być np. częstsze infekcje lub pojawienie się chorób autoimmunologicznych. Podstawowym badaniem umożliwiającym oznaczenie stężenia limfocytów jest morfologia krwi wraz z rozmazem. Badanie to powinno być profilaktycznie wykonywane przynajmniej raz w roku (chyba, że lekarz zaleci częściej). Należy stawić się na nie w godzinach porannych, na czczo (czyli z zachowaniem co najmniej 8-godzinnej przerwy od ostatniego posiłku). Badanie polega na pobraniu próbki krwi żylnej, zazwyczaj w zgięciu łokciowym.

Prawidłowy poziom limfocytów

Przyjmuje się, że poziom limfocytów we krwi powinien wynosić 1-5 tys./μl i powinny one stanowić od 20% do 45% wszystkich białych krwinek. Warto jednak zaznaczyć, że prawidłowy poziom limfocytów zależy od wielu czynników, np. wieku, płci, stosowanych leków lub zakresów referencyjnych stosowanych w danym laboratorium, dlatego wynik morfologii warto zawsze skonsultować z lekarzem.

Obniżony poziom limfocytów

Za niski poziom limfocytów we krwi nazywany jest limfocytopenią (limfopenią). Mówi się o nim, gdy ilość limfocytów w 1 μl krwi jest mniejsza niż 1000. Obniżenie poziomu limfocytów może być chwilowe i niegroźne, spowodowane np. silnym stresem, intensywnym wysiłkiem, stosowaniem niektórych leków lub łagodną infekcją. Niestety, limfopenia może również towarzyszyć poważniejszym chorobom, np.:

• sepsie,
• gruźlicy,
• niewydolności nerek lub wątroby,
• AIDS,
• sarkoidozie,
• zespołowi Cushinga,
• niektórym nowotworom.

Obniżony poziom limfocytów powinien zostać skonsultowany z lekarzem. Osoby zmagające się z limfopenią mają słabszą odporność, a co za tym idzie są bardziej podatne na różnego rodzaju infekcje i zakażenia. Lekarz może zalecić stosowanie preparatów stymulujących układ odpornościowy, zawierających w składzie np. jeżówkę purpurową lub aloes drzewiasty.

Dostępność poszukiwanych preparatów w najbliższej aptece sprawdzisz bez wychodzenia z domu za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Podwyższony poziom limfocytów

Zbyt wysoki poziom limfocytów, przekraczający 5000 komórek/μl, nazywany jest limfocytozą. Może on towarzyszyć takim schorzeniom jak:

• świnka,
• mononukleoza zakaźna,
• odra,
• wirusowe zapalenie wątroby,
• krztusiec,
• bruceloza,
• kiła,
• toksoplazmoza,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• białaczka.

Podwyższony poziom limfocytów nie powinien być bagatelizowany. Z wynikiem należy udać się do lekarza, który w razie konieczności zleci dodatkowe badania i postawi diagnozę.

Bibliografia:

1. Gołąb, J., Jakóbisiak, M., Lasek, W., Stokłosa, T. (2017).  Immunologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, wyd. 7, 1-4, s. 172-176;
2. Orakpoghenor, O., Avazi, D., O., Markus, T., P., Olaolu, O., S. (2019). Lymphocytes: A Brief Review. Sci J Immunol Immunother, 3(1), s. 004-008.
3. Solnica, B. (2021). Limfocyty. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.121.​