Jakie są objawy chorej wątroby?

Wątroba - organ do zadań specjalnych

To oczywiste, że każdy organ w naszym ciele pełni jakąś ważną funkcję. Wątroba tymczasem pełni ich kilka! Czym ona właściwie jest? To gruczoł, który stanowi część naszego układu trawiennego. Zbudowana jest z dwóch płatów, leży po prawej stronie ciała, pod łukiem żebrowym. 80% jej masy stanowią hepatocyty. Tym, co wyróżnia ją na tle innych organów, to zdolność do samoregeneracji.  

Wątroba ma do wykonania kilka zadań. Po zjedzeniu przez nas posiłku musi wyprodukować żółć, która emulguje zawarte w jedzeniu tłuszcze, usprawniając proces trawienia i czyniąc go bardziej wydajnym. Dba także o prawidłową gospodarkę węglowodanową poprzez wytwarzanie i regulowanie poziomu glukozy - magazynując ją w formie glikogenu lub przekształcając w tłuszcz. 

Co jeszcze robi wątroba? Bierze udział w produkcji białek, które są istotnym elementem procesu krzepnięcia krwi. Ma zdolność magazynowania takich witamin, jak A, B12, D, i K, a także żelaza, które uwalnia do organizmu, gdy jest to potrzebne. Wytwarza również enzymy, heparynę, a także cholesterol i trójglicerydy.

Ważną funkcją wątroby jest neutralizowanie i usuwanie z organizmu pozostałości przemiany materii i toksyn, a także przekształcanie puryn w kwas moczowy i amoniaku w mocznik. Ponadto wątroba bierze udział w termoregulacji organizmu. Krew, która przepływa przez ten organ jest cieplejsza o 1°C.

Objawy problemów z wątrobą

Można śmiało powiedzieć, że wątroba to organ wielofunkcyjny. Niestety przekonanie, że niezależnie od naszych działań w końcu i tak sama się zregeneruje, mocno pokutuje. W efekcie narażamy wątrobę na uszkodzenia, które w dłuższej perspektywie mogą mieć fatalny wpływ na nasze zdrowie. Problem polega na tym, że osłabiona wątroba z początku nie daje wyraźnych objawów. Nie boli, bo nie posiada unerwienia czuciowego. W efekcie niepokojących symptomów albo nie zauważamy, albo je ignorujemy uznając, że problem leży gdzie indziej.

Jak rozpoznać, że wątroba choruje?

• Przebarwienia i nadwrażliwość skóry - zażółcenie skóry (a także białkówki oka) jest efektem zaburzonej pracy wątroby i sygnałem, że ma oba problemy z odfiltrowywaniem toksyn. Również swędzenie i nadwrażliwość skóry na dotyk świadczyć mogą o problemach z wątrobą. 
• Zmiana koloru moczu - mocz u zdrowej osoby powinien mieć jasną, tzw. słomkową barwę. Utrzymujący się ciemny kolor moczu może wskazywać na nadmiar bilirubiny we krwi.
• Ból brzucha - wątroba nie boli, jednak może się powiększać i uciskać na sąsiednie organy, co wywołuje ból. Objawem problemów z wątrobą mogą być także skurcze i bóle w dolnej części brzucha, a także uczucie obrzmienia.
• Obrzęki - gdy dochodzi do upośledzenia pracy wątroby, na twarzy, a także dłoniach i kostkach pojawiają się obrzęki.
• Pogorszenie samopoczucia - zmęczenie i kiepskie samopoczucie to charakterystyczny objaw wielu schorzeń. Jeśli jednak utrzymują się długo, warto sprawdzić, jak się miewa nasza wątroba.

Problemy z wątrobą a badania

Wszelkie dolegliwości w pierwszej kolejności należy skonsultować z lekarzem rodzinnym. W celu potwierdzenia ewentualnej diagnozy może on zlecić szereg badań diagnostycznych i obrazowych, które potwierdzą lub wykluczą chorobę wątroby. A jest ich całkiem sporo.

Wśród badań diagnostycznych krwi należy wymienić:

• poziom bilirubiny,
• ALT (ALAT), czyli aminotransferaza alaninowa,
• AST (AspAT), czyli aminotransferaza asparaginianowa,
• GGTP, czyli gamma-glutamylotranspeptydaza).

Już wyniki tych badań mogą nam dużo powiedzieć na temat kondycji wątroby. Wartości powyżej normy wymagają dalszej diagnostyki. Lekarz może zdecydować o wykonaniu oznaczenia poziomu przeciwciał anty-HCV lub antygenu HBs, dzięki którym można zdiagnozować wirusowe zapalenie wątroby.

W rozpoznaniu chorób wątroby niezwykle ważne są badania obrazowe, pozwalające na ocenę budowy wątroby, stanu jej unaczynienia oraz struktury miąższu. W pierwszej kolejności wykonuje się USG wątroby, które umożliwia wykrycie takich zmian, jak guzy i torbiele, kamienie żółciowe, czy stłuszczenie wątroby. Z innych badań warto wspomnieć o tomografii komputerowej, rezonansie magnetycznym i angiografii wątroby. Należy jednak pamiętać, że wykonuje się je w niektórych przypadkach.

Choroby atakujące wątrobę

Choroby wątroby mogą mieć wiele przyczyn. Zwykle są efektem zatruć, zakażeń wirusowych lub bakteryjnych, a także nadużywania alkoholu i szeroko rozumianego, niezdrowego stylu życia. Najczęściej diagnozuje się u pacjentów:

• Polekowe uszkodzenie wątroby - większość leków metabolizowana jest w wątrobie. Część z nich ma wysoki potencjał hepatotoksyczny, jak niektóre antybiotyki, statyny, paracetamol oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne. Ich przedawkowanie lub nieprawidłowe stosowanie może doprowadzić do toksycznego uszkodzenia wątroby. Inną przyczyną może być reakcja alergiczna lub osobnicza podatność pacjenta;
• Wirusowe zapalenie wątroby - jest chorobą zakaźną, wywołaną przez wirusy zapalenia wątroby. Najczęściej diagnozowane są zakażenia dotyczące wirusa zapalenia wątroby typu A, B oraz C. WZW typu A, zwane też żółtaczką pokarmową lub "choroba brudnych rąk" szerzy się drogą pokarmową, przeważnie poprzez spożycie zainfekowanej żywności lub wypicie skażonej wody. Typ C i C szerzy się drogą pozajelitową - zarazić się można podczas zabiegów medycznych, stosunków seksualnych, czy nakłuwania skóry;
• Alkoholowe uszkodzenie wątroby - w trakcie metabolizowania alkoholu powstają różne, toksyczne dla wątroby substancje. Gdy po alkohol sięgamy zbyt często, może dojść do poalkoholowego stłuszczenia wątroby. Proces ten jest odwracalny, o ile zrezygnujemy z alkoholu i zadbamy o regenerację wątroby. W przeciwnym razie może dojść do alkoholowego zapalenia wątroby lub nawet jej marskości;
• Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby - przyczyną rozwoju tego schorzenia jest współczesny styl życia i towarzyszące mu choroby cywilizacyjne, jak otyłość, nadciśnienie tętnicze, czy cukrzyca. Stłuszczenie wątroby może prowadzić o stanu zapalnego tego organu, jego zwłóknienia i marskości.

Część pacjentów może cierpieć także na wrodzone zaburzenia wątroby, jak: zespół Gilberta, hemochromatoza, niedrożności wewnątrzwątrobowe. Zaniedbanie tych schorzeń może prowadzić do poważnych komplikacji, w tym niewydolności lub marskości tego organu, a nawet rozwoju nowotworu.

Co najbardziej szkodzi wątrobie?

Nasz styl życia to trudny sprawdzian dla wątroby. Codziennie musi wykonywać tytaniczną pracę, a nasze przyzwyczajenia, zwłaszcza kulinarne, jej tego nie ułatwiają. Które produkty zmniejszają wydajność wątroby?

• Nadmiar cukru w diecie - wysokie spożycie węglowodanów prostych mocno obciąża wątrobę. Problemem są także produkty dosładzane fruktozą lub syropem glukozowo-fruktozowym, których wątroba nie potrafi przetworzyć w glikogen. Prowadzi to do nadprodukcji trójglicerydów i cholesterolu frakcji LDL.
• Tłuszcze nasycone - używa się ich niemal wszędzie, zwłaszcza do produkcji wypieków, słodyczy, fast foodów i słonych przekąsek. Mocno obciążają one wątrobę, która nie radzi sobie z ich przetwarzaniem.
• Alkohol - alkohol jest jedną z głównych przyczyn chorób wątroby w krajach rozwiniętych. Wysokie spożycie napojów alkoholowych w dłuższej perspektywie przyczynia się do uszkodzeń wątroby, prowadząc do rozwoju alkoholowego stłuszczenia, zapalenia i marskości tego organu.
• Leki i suplementy - wiele metabolizowanych jest przez wątrobę, część z nich charakteryzuje wysoka hepatotoksyczność. Uważać należy również na suplementy, zwłaszcza te zawierające witaminę A, która kumuluje się w tym narządzie. W nadmiarze jest toksyczna i może doprowadzić do uszkodzenia wątroby. Ostrożność należy zachować także wobec ziół, gdyż niektóre z nich, jak żywokost lekarski, podbiał pospolity, czy owoc senesu, mogą działać hepatotoksycznie.

Jak zadbać o wątrobę?

Nietrudno odnieść wrażenie, że na wątrobę czyha wiele zagrożeń. Jednak prosta zmiana kilku szkodliwych przyzwyczajeń może wspomóc jej prace. Ważna jest przede wszystkim zdrowa i zbilansowana dieta, w której ograniczymy spożycie węglowodanów i tłuszczów nasyconych. W jadłospisie powinno się pojawić więcej warzyw oraz owoców, zwłaszcza tych bogatych w antyoksydanty. Posiłki powinniśmy spożywać o stałych porach, by wyregulować pracę wątroby i całego układu pokarmowego. Starajmy się też maksymalnie ograniczyć spożywanie alkoholu.

Jeżeli mamy kłopoty z dotrzymaniem tych postanowień, możemy spróbować pomóc wątrobie stosując preparaty ziołowe. W tym celu sprawdzą się napary na bazie mięty, kopru włoskiego i pokrzywy, które znane są ze swoich korzystnych właściwości (Sylimarol Fix, Verdin Fix, Raphacholin Fix). Poleca się również korzystanie ze specjalnych suplementów i ziół na wątrobę, jak np. HEPAHERBS. Skutecznym pomocnikiem jest także ostropest plamisty, obecny w takich preparatach, jak: Silimax, Sylimar Forte, Sylimarol. Wspomóc regenerację wątroby można też preparatami zawierającymi fosfolipidy sojowe (Essentiale Forte, Esseliv Forte). Działaja one ochronnie i regeneracyjnie na komórki wątroby.

Kup online - zamów na stronie

O czym jeszcze warto pamiętać, by wątroba była zdrowa? Sport jest naszym sprzymierzeńcem w walce o dobrą kondycję całego ciała. Poprawia i przyspiesza metabolizm, dzięki czemu pozwala utrzymać odpowiednią wagę. Oprócz wysiłku ważny jest także odpoczynek, przede wszystkim sen. Gdy śpimy, wątroba również pracuje, jednak w tym czasie ilość bodźców, które mogłyby zaburzać jej pracę, jest o wiele mniejsza.