Cholesterol - jak obniżyć jego poziom?

Cholesterol – czym jest?

Cholesterol to ważny związek chemiczny, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jest lipidem należącym do grupy steroidów, w ludzkim organizmie występuje w tkankach oraz osoczu, stanowiąc budulec błon lipidowych. Jest składnikiem osłonki neuronów odpowiedzialnych za przekazywanie impulsów nerwowych, pomaga w trawieniu tłuszczu z pożywienia, jest również niezbędny w syntezie hormonów steroidowych oraz witaminy D3. Nie ma zatem wątpliwości, że odpowiedni poziom cholesterolu jest ważny dla naszego zdrowia.

Cholesterol LDL, HDL, całkowity i triglicerydy

Wykonując regularnie badania profilaktyczne z pewnością spotkaliśmy się z takimi określeniami, jak dobry i zły cholesterol. Czym się między sobą różnią i dlaczego zachowanie balansu między nimi jest istotne? Cholesterol frakcji LDL, czyli ten zły, pochodzi z  lipoproteiny o niskiej gęstości, których zadaniem jest transport cholesterolu z wątroby do komórek. Jeśli jego poziom będzie zbyt wysoki, zacznie się odkładać w ścianach tętnic, prowadząc do zwężenia światła naczynia i rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Cholesterol frakcji HDL, przeciwnie do LDL, korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu krwionośnego. Lipoproteiny HDL o dużej gęstości zapobiegają odkładaniu się cholesterolu na ścianach naczyń krwionośnych, transportując go do wątroby. Ważne jest zatem, by dążyć do obniżenia cholesterolu frakcji LDL oraz podwyższenia cholesterolu frakcji HDL. Obie frakcje składają się na tzw. cholesterol całkowity.

Badając stężenie substancji tłuszczowych we krwi (zwane lipidogramem), sprawdza się także poziom triglicerydów, czyli tłuszczów, których wysokie stężenie może zwiększać ryzyko rozwoju chorób układu krążenia.

Dlaczego wysoki cholesterol jest niezdrowy?

Przekroczone normy cholesterolu w osoczu krwi nazywa się hipercholesterolemią. Nie jest to schorzenie, lecz nieprawidłowość metaboliczna, która jest czynnikiem zwiększonego ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Możemy wyróżnić dwa typy hipercholesterolemii: pierwotną oraz wtórną. Pierwsza wynika z czynników genetycznych. Na rozwój hipercholesterolemii wtórnej wpływa stosowanie niektórych leków oraz choroby takie, jak niedoczynność tarczycy, choroby wątroby czy zespół nerczycowy. 

Utrzymująca się hipercholesterolemia może przyczyniać się do rozwoju chorób naczyń obwodowych, choroby niedokrwiennej serca, tętniaka aorty brzusznej, a nawet udaru niedokrwiennego mózgu. Dlatego też należy bezwzględnie dbać o prawidłowy poziom cholesterolu w organizmie.

Normy poziomu cholesterolu i triglicerydów

• Cholesterol całkowity:<190 mg/dl
• Cholesterol frakcji LDL:<115 mg/dl
• Cholesterol frakcji HDL mężczyźni: ≥40 mg/dl
• Cholesterol frakcji HDL kobiety: ≥45 mg/dl
• Triglicerydy: ≤150 mg/dl

Powyższe normy według Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego są zgodne z rekomendacjami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Dla osób, które obciążone są istniejącymi chorobami układu sercowo-naczyniowego, a także w przypadku cukrzycy i chorób nerek, normy dla cholesterolu frakcji LDL są niższe.

Osoby po 20. roku życia badanie poziomu cholesterolu powinny wykonywać przynajmniej raz na 5 lat. Przy podwyższonych wynikach badanie należy wykonywać raz do roku, natomiast przy braniu leków na cholesterol badanie powtarza się dwa razy w roku.

Dieta na cholesterol

Jeżeli poziom cholesterolu oraz triglicerydów jest podwyższony, powinniśmy z większą uwagą spojrzeć na swoje nawyki żywieniowe oraz tryb życia. Odpowiednia dieta może bowiem pomóc obniżyć poziom cholesterolu. I choć stereotypowo uważa się, że wysoki cholesterol to domena ludzi z nadwagą i otyłych, problem ten dotyczy także osób szczupłych, niezależnie od wieku. 

Dieta jest ważnym elementem terapii, dlatego warto od niej zacząć. Zbyt duża podaż tłuszczów w diecie przyczynia się do podwyższenia poziomu cholesterolu, dlatego należy je ograniczyć, ale nie wykluczyć. Mowa tu przede wszystkim o żywności bogatej w nasycone kwasy tłuszczowe oraz izomery trans. Im mniej ich będzie w naszej diecie, tym lepiej dla naszego zdrowia - ich dzienne spożycie nie powinno przekraczać  5-6% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Zamiast tłuszczów odzwierzęcych, postawmy na zdrowsze oleje roślinne, a także orzechy i nasiona. Tłuste mięsa i wędliny zamieńmy na chudsze gatunki mięs oraz ryby morskie. Pamiętajmy również, by warzywa i owoce stanowiły podstawę diety. Nie zapominajmy także o produktach zawierających błonnik pokarmowy - pełnoziarnistym pieczywie, otrębach, płatkach owsianych. Unikajmy produktów wysokoprzetworzonych, obfitujących w węglowodany oraz niepotrzebne dodatki.

Miejmy jednak na uwadze, że sama dieta to nie wszystko. Ważna jest także aktywność fizyczna. Zaleca się uprawianie sportu przynajmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut.

Jak obniżyć cholesterol?

W sytuacji, gdy pomimo zmiany nawyków żywieniowych oraz stylu życiu, wyniki badań nadal nie są satysfakcjonujące, lekarz może zadecydować o włączeniu farmakoterapii. W celu obniżenia poziomu cholesterolu stosuje się między innymi leki z grupy statyn, m.in. Atoris, Crosuvo, Roswera czy Suvardio. Dokładny skład tych leków, a także możliwe skutki uboczne można sprawdzić na stronie KtoMaLek.pl, która umożliwia również rezerwację wybranych preparatów w najbliższej aptece.