Zły i dobry cholesterol – czym się różnią?

Co to jest cholesterol?

Cholesterol należy do tłuszczów, zalicza się go więc do organicznych związków chemicznych. Obecny jest zawsze w naszym organizmie, stanowiąc niezbędny składnik komórek, hormonów, kwasów żółciowych oraz witaminy D3. Składa się on ze związków tłuszczowo-białkowych, zwanych lipoproteinami. W zdrowym organizmie zarówno całkowite stężenie cholesterolu we krwi, jak i jego poszczególnych składników, odpowiada normom określonym przez WHO. Jeśli jednak wyniki lipidogramu znacznie odbiegają od normy, silnie wzrasta ryzyko zachorowania na zawał serca, czy udar mózgu.

Cholesterol HDL

Cholesterol nie rozpuszcza się we krwi, ponieważ jest tłuszczem, dlatego jego transport odbywa się za pomocą cząstek zwanych lipoproteidami, zbudowanymi z białek i tłuszczów.

Badania wykazały, że występuje kilka typów lipoprotein. Należą do nich między innymi trójglicerydy oraz dwie frakcje: HDL i LDL. Frakcje te znacznie różnią się między sobą budową, właściwościami oraz funkcją, jaką pełnią w organizmie. Lipoproteiny HDL mają wysoką gęstość i nazywane są dobrym cholesterolem, ponieważ chronią naczynia krwionośne przed miażdżycą. Odpowiadają one za wiązanie nadmiaru cholesterolu ze ścian naczyń i transportowanie go do wątroby, gdzie ulega on przetworzeniu i wydaleniu wraz z żółcią.

Cholesterol LDL

Frakcję LDL charakteryzuje mała gęstość. Jej rola polega na transportowaniu cholesterolu z wątroby do komórek ciała (czyli odwrotnie niż HDL). Jeśli jej stężenie we krwi jest zbyt duże, cholesterol osadza się w naczyniach krwionośnych, tworząc złogi. Zmniejszają one światło naczyń, co może z czasem doprowadzić do miażdżycy, zawału serca lub udaru mózgu. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie https://optymalnewybory.pl/dobry-i-zly-cholesterol-co-powinienes-wiedziec/.

Trójglicerydy

Trójglicerydy, zwane inaczej TAG lub TG, zbudowane są z glicerolu oraz trzech cząsteczek kwasów tłuszczowych. Powstają w wątrobie, ale przyswajane są ponadto także z przewodu pokarmowego z pożywienia. Ich rola polega na dostarczaniu organizmowi energii

Badanie stężenia cholesterolu we krwi

W celu określenia stężenia poziomu cholesterolu we krwi pacjenta wykonuje się tzw. lipidogram. Badanie przeprowadza się na czczo, po minimum 12 godzinach od ostatniego posiłku. Nie należy również na ok. dwie doby wcześniej spożywać alkoholu, ponieważ może to wpłynąć negatywnie na wynik. Test określa całkowitą ilość cholesterolu we krwi, trójglicerydów oraz stężenie frakcji HDL i LDL (istotna jest również proporcja pomiędzy nimi). Jeśli zostaną przekroczone normy, a w szczególności gdy stężenie frakcji LDL jest za wysokie, dochodzi do kłopotów ze zdrowiem. Lipidogram powinien być bezwzględnie wykonany u osób z cukrzycą typu drugiego, nadciśnieniem tętniczym, otyłością, przewlekłą chorobą nerek i miażdżycą.

Normy cholesterolu

Według norm poziom całkowitego cholesterolu nie powinien przekraczać 200 mg/dl, a frakcji LDL: 115 mg/dl. Stężenie lipidów HDL powinno być większe niż 40 mg/dl u mężczyzn, u kobiet zaś wynosić powyżej 46 mg/dl. Poziom trójglicerydów nie powinien przekraczać 150 mg/dl. Wyniki lipidogramu u osób zażywających niektóre leki oraz obciążonych różnym stopniem ryzyka mogą odbiegać od normy, ale nie muszą wskazywać na stan chorobowy. Ich interpretacją zawsze powinien zająć się lekarz. Przyjmuje się, że osoby z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym powinny mieć poziom LDL poniżej 100 mg/dl, natomiast obarczone bardzo dużym ryzykiem (cukrzyca, rozpoznana choroba sercowo-naczyniowa, przewlekła choroba nerek) powinny mieć stężenie LDL poniżej 70 mg/dl.

Przyczyny dużego stężenia cholesterolu we krwi

Na zwiększenie poziomu cholesterolu wpływają czynniki genetyczne oraz tryb życia i sposób odżywiania. Do głównych sprawców zwiększenia stężenia lipidów należą tłuszcze nasycone (zawarte w tłustym mięsie, nabiale i olejach zwierzęcych) oraz kwasy tłuszczowe typu trans (znajdujące się w potrawach smażonych i wyrobach cukierniczych).

Pamiętajmy, że podstawą leczenia zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia oraz odpowiednia dieta.