Wpływ smogu na nasze zdrowie

Redakcja KtoMaLek.pl 2022-01-19 12:07
Mężczyzna w zimowych ubraniach rozmawia przez telefon. Ma maseczkę na twarzy chroniącą przed smogiem

W okresie jesienno-zimowym jak bumerang powraca temat smogu i zanieczyszczonego powietrza. Choć zdajemy sobie sprawę, że występowanie smogu jest zjawiskiem szkodliwym, rozwiązanie tego problemu nie należy do prostych, o czym świadczą alarmujące wyniki stanu zanieczyszczenia powietrza. Czym właściwie jest smog i jak można chronić się przed jego negatywnym wpływem na nasze zdrowie?

Czym jest smog?

Słowo smog powstało z połączenia dwóch angielski słów – smoke (dym) i fog (mgła). Nazwą tą określa się zjawisko atmosferyczne, które powstaje z połączenia mgły, spalin i dymu oraz obecnych w tej mieszaninie szkodliwych substancji, unoszących się w powietrzu. Źródłem tych zanieczyszczeń są spaliny samochodowe, nieekologiczne metody ogrzewania budynków i przemysł, jednak za głównego winowajcę tego palącego problemu uważa się tzw. niską emisję, czyli spaliny pochodzące z pieców i kotłów na paliwa stałe, zainstalowanych w gospodarstwach domowych.

Z czego składa się smog?

W Polsce problem smogu nasila się w okresie grzewczym, czyli od początku jesieni do wiosny. W tym okresie narażeni jesteśmy na kontakt z licznymi trującymi związkami m.in.:

  • pył o średnicy do 2,5 μm (PM 2,5);
  • pył o średnicy do 10 μm (PM 10), w którego skład wchodzą wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), np. benzo(a)piren oraz metale ciężkie np. ołów (Pb), arsen (As), nikiel (Ni), kadm (Cd);
  • dwutlenek siarki (SO2);
  • dwutlenek azotu (CO2);
  • tlenek węgla II (CO);
  • benzen (C6H6);
  • ozon (O3).

Im mniejsza średnica zawieszonych cząstek, tym głębiej mogą one dotrzeć. Pyły o średnicy poniżej 10 mikrometrów absorbowane są w górnych drogach oddechowych i oskrzelach, z kolei drobne frakcje pyłów o średnicy poniżej 2,5 mikrometra mogą przenikać do krwiobiegu.

Jakie zagrożenie stwarza smog?

Nie ma wątpliwości, że zanieczyszczenie powietrza negatywnie odbija się na stanie naszego zdrowia. Na zgubny wpływ smogu najbardziej narażeni są seniorzy, małe dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby chorujące na przewlekłe schorzenia układu oddechowego. 

Przewlekła ekspozycja na zanieczyszczone powietrze negatywnie wpływa na pracę układu oddechowego. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem podrażnia drogi oddechowe, co objawia się przewlekłym kaszlem i chrypką, a także trudnościami z oddychaniem i dusznościami. Znacznie częściej dochodzi do rozwoju stanów zapalnych oraz zwiększenia podatności na infekcje układu oddechowego. Ponadto występowanie smogu zwiększa ryzyko zachorowania na astmę oraz przewlekła obturacyjną chorobę płuc (POChP), z kolei u pacjentów borykających się z tymi chorobami często dochodzi do zaostrzenia objawów.

W wyniku ekspozycji na smog cierpi także układ krwionośny. U pacjentów kardiologicznych mogą nasilać się objawy, takie jak: duszności, wzrost ciśnienia tętniczego, niemiarowa praca serca, ból w klatce piersiowej. Zanieczyszczenie powietrza przyczynia się też do wzrostu ryzyka udaru mózgu i zawału serca oraz częstszych hospitalizacji pacjentów ze zdiagnozowanymi chorobami układu sercowo-naczyniowego. Badania wykazują również, że przewlekła ekspozycja na smog sprzyja występowaniu uogólnionego stanu zapalnego, który skutkuje szybszym rozwojem miażdżycy.

Zanieczyszczenie powietrza negatywnie wpływa na układ nerwowy, szczególnie w przypadku dzieci i osób starszych. W przypadku seniorów ekspozycja na smog może nasilać i przyspieszać procesy starzeniowe układu nerwowego oraz prowadzić do rozwoju schorzeń neurodegeneracyjnych. Naukowy mówią też o zwiększeniu częstości zaburzeń o charakterze depresyjnym u osób dorosłych, narażonych na działanie smogu. U dzieci zanieczyszczenie powietrza odbija się na wynikach w nauce - częściej mają problemy z pamięcią i koncentracją. W przypadku dzieci kobiet, które w ciąży były narażone na wyższe stężenia zanieczyszczeń powietrza, występuje większe ryzyko wystąpienia zaburzeń autystycznych.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia pyły zawieszone mogą podwyższać ryzyko wystąpienia nowotworów gardła i krtani, jamy ustnej, płuc i zatok.

Jak chronić się przed smogiem?

Smog jest wyjątkowo szkodliwym zjawiskiem i co do tego, że należy go unikać, nie ma żadnych wątpliwości. Choć niemożliwym jest całkowite wyeliminowanie zanieczyszczeń z naszego życia, można podjąć działania, które ograniczą ich negatywny wpływ.

Alarmy antysmogowe i maski

Coraz więcej miast instaluje w różnych lokalizacjach tablice antysmogowe, które dokonują regularnych pomiarów jakości powietrza. Dzięki temu mieszkańcy zyskują wiedzę na temat poziomu zanieczyszczeń we wdychanym powietrzu. Dane te dostępne są też na stronach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, a użytkownicy smartfonów mogą korzystać z dostępnych aplikacji. W przypadku wysokiego stężenia zanieczyszczeń zaleca się pozostanie w domu. Jeśli mimo to musimy wyjść, dobrym rozwiązaniem będzie korzystanie z maski antysmogowej. Takie maski wyposażone są w filtry HEPA lub filtry węglowe, dzięki czemu wychwytują szkodliwe cząsteczki, które mogłyby dostać się do układu oddechowego.

Zanieczyszczenia powietrza mają również niekorzystny wpływ na nasze oczy. Drobne cząsteczki zawieszone w powietrzu działają drażniąco na powierzchnię oka, powodując zaczerwienienia, pieczenie i łzawienie. Aby temu zapobiec, można sięgnąć po odpowiednie preparaty w postaci kropli do oczu o działaniu łagodzącym i ochronnym (np. ANTI-SMOG Drops krople do oczu, ABOCA FITOSTILL PLUS krople do oczu).

Domowe oczyszczacze powietrza

Okazuje się, że jakość powietrza w naszych domach i mieszkaniach też pozostawia wiele do życzenia. Obecne w nim są nie tylko pyły zawieszone, które dostają się z zewnątrz, lecz również alergeny, lotne związki organiczne oraz kurz. Aby polepszyć jakość powietrza, można nabyć oczyszczacz, który filtruje powietrze i wychwytuje z niego zanieczyszczenia. Oprócz oczyszczania powietrza urządzenia te mogą też pełnić funkcję nawilżaczy powietrza i jonizatorów, w zależności od wbudowanych funkcji. 

Walkę ze smogiem możemy wesprzeć także w bardziej naturalny sposób – inwestując w rośliny doniczkowe, które mają zdolność pochłaniania zanieczyszczeń. Do takich roślin zalicza się np. paproć, sansewieria gwinejska, dracena wonna, figowiec benjamina, zielistka, bluszcz pospolity, skrzydłokwiat, epipremnum złociste.


Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Więcej artykułów