Suchość w ustach − przyczyny, leczenie

Czym jest suchość w ustach?

Suchość w ustach, nazywana również kserostomią to subiektywne uczucie dyskomfortu, związanego z wrażeniem suchości jamy ustnej z uwagi na zbyt małą ilość produkowanej śliny. Dolegliwość ta może być związana z zaburzonym funkcjonowaniem ślinianek lub być objawem innej jednostki chorobowej. 

Niedobór śliny jako przyczyna suchości w ustach

Ślina stanowi pierwszą barierę dla bakterii, chroni naszą jamę ustną przed zakażeniem, pomaga w trawieniu oraz usuwaniu resztek pokarmu. Za jej produkcję odpowiadają ślinianki. U osoby dorosłej ilość wydzielanej śliny w ciągu doby szacuje się na 0,5-1 litra. Norma wydzielania śliny spoczynkowej to około 0,3-0,4 ml/min, natomiast stymulowanej 1-2 ml/min.

Suchość w ustach − prawdziwa i rzekoma

Wyróżniamy kserostomię prawdziwą oraz rzekomą. 

Suchość w ustach prawdziwą rozpoznaje się, gdy ilość wydzielanej śliny spoczynkowej jest mniejsza niż 0,1 ml/min, a stymulowanej 0,7 ml/min. Rzekoma kserostomia to uczucie suchości, które ma miejsce pomimo zachowania prawidłowej pracy ślinianek. Przyczyną mogą być różnego rodzaju zaburzenia psychiczne lub inne choroby ogólnoustrojowe.

Objawy kserostomii prawdziwej

W zależności od stopnia zaawansowania choroby, najczęstszymi objawami towarzyszącymi suchości w ustach są:

• uczucie trudności w mowie oraz w przełykaniu,
• konieczność popijania posiłków płynami,
• zaburzenie odczuwania smaku (szczególnie gorzkiego i słonego),
• uczucie pieczenia lub palenia języka i warg,
• owrzodzenia, uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej,
• szybko postępująca próchnica,
• kandydoza.

Przyczyny suchości w ustach

Istnieje wiele przyczyn mogących powodować suchość w ustach, lecz najczęstszą jest zapalenie ślinianek. Inne czynniki, zwiększające ryzyko wystąpienia kserostomii, to m.in.:

• zapalenie zatok,
• nadczynność tarczycy,
• stany psychogenne,
• cukrzyca,
• AIDS,
• grzybica jamy ustnej,
• choroby tkanki łącznej (toczeń rumieniowaty, twardzina, choroba Sjogrena),
• zażywanie leków o działaniu moczopędnym, preparatów przeciwhistaminowych, przeciwdepresyjnych lub rozszerzających oskrzela,
• odwodnienie organizmu,
• radioterapia głowy i szyi (z powodu guzów),
• palenie papierosów, 
• oddychanie przez usta, 
• stosowanie protez zębowych.

Suchość w ustach − diagnostyka

W diagnostyka problemu suchości w ustach konieczne jest ustalenie czynnika wywołującego problem. Jeśli u pacjenta występuje któryś z wymienionych wyżej czynników ryzyka, należy poinformować o nim lekarza. W celu zdiagnozowania suchości w ustach, oprócz wywiadu z pacjentem, można również zastosować następujące badania sialometryczne:

• kontrolę ilości śliny niestymulowanej,
• kontrolę ilości śliny stymulowanej,
• kontrolę wydzielania z gruczołów podniebienia i gruczołów przyusznych.

Leczenie suchości w ustach

W przypadku obecności infekcji jamy ustnej, konieczne jest wykonanie wymazu i zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii. Przy obecności zakażenia grzybiczego, stosuje się często preparaty flukonazolu (np. Fluconazole Polfarmex, Flucofast). 

W celu ułatwienia pacjentowi cierpiącemu na suchość w jamie ustnej funkcjonowania w życiu codziennym, poleca się zastosowanie preparatów sztucznej śliny (np. Mucinox).

Dostępność wybranych preparatów w pobliskiej aptece możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Domowe sposoby na walkę z suchością w ustach

Istnieją domowe sposoby, które mogą pomóc pozbyć się uczucia suchości w ustach. Należy do nich:

• stymulacja gruczołów ślinowych poprzez ssanie, np. cukierków lub kostek lodu, żucie bezcukrowych gum, spożywanie dużej ilości płynów (o temperaturze pokojowej) w małych dawkach,
• stosowanie płukanki z szałwii (działa antyseptycznie) i siemienia lnianego (w celu nawilżenia),
• zaprzestanie palenia papierosów oraz unikanie kofeiny, która wysusza śluzówkę jamy ustnej.

Jeśli na co dzień przebywamy w pomieszczeniach cechujących się suchym powietrzem, warto rozważyć również zakup nawilżacza powietrza.