Scyntygrafia tarczycy – przebieg badania i wskazania

Co to jest scyntygrafia?

Scyntygrafia jest jednym z badań obrazowych, wykorzystywanych w diagnostyce zaburzeń funkcjonowania tarczycy. Badanie to polega na obserwacji fizjologicznego zjawiska, jakim jest wychwytywanie, po dożylnym lub doustnym podaniu, izotopu promieniotwórczego. Do przeprowadzenia diagnostyki stosuje się technet metastabilny (Tc99m) lub izotopy jodu. Podane pacjentowi podczas scyntygrafii izotopy wywołują promieniowanie gamma, które wychwytywane jest przez gammakamery (kamery scyntygraficzne). Badanie jest obrazowane za pomocą kolorów, które w przypadku zaburzeń lekarz endokrynolog odczyta jako zmiany – złośliwe lub łagodne. Intensywność nagromadzenia izotopu w danym obszarze tarczycy jest proporcjonalna do aktywności tego obszaru.

Scyntygrafia tarczycy technetem 99mTc

Metoda przeprowadzenia scyntygrafii z użyciem generatora radionuklidu technet 99mTc pozwala na różnicowanie schorzeń tarczycy oraz ułatwia wybór dalszego leczenia. Technet podlega wychwytowi przez tarczycę, ale w przeciwieństwie do jodu, nie ulega dalszym przemianom. Zaletą technetu jest łatwa dostępność oraz stosunkowo krótki okres rozpadu (wynoszący około 6 godzin). 

Za pomocą tego badania lekarz jest w stanie:

• ocenić wielkość tarczycy,
• stwierdzić charakter wyczuwalnego guzka,
• ocenić wielkość wola zamostkowego,
• zlokalizować i ocenić zmiany nowotworowe gromadzące jod,
• przeprowadzić diagnostykę różnicową u pacjentów z nadczynnością tarczycy.

Wskazania do scyntygrafii technetem

Najczęstsze wskazania do wykonania scyntygrafii przy użyciu technetu, to:

• wole guzkowe, zamostkowe, odrostowe,
• konieczność badania kontrolnego po przeprowadzonej operacji,
• podejrzenie przerzutów lub wznowienia nowotworu tarczycy,
• podejrzenie ektopowej tkanki tarczycowej.

Przebieg badania

Badanie jest wykonywane na czczo. Bezpośrednio przed badaniem podawany jest dożylnie znacznik (technet 99mTc). Rejestracja za pomocą kamery gamma wykonywana jest po około 30 minutach od podania znacznika.

Scyntygrafia jodem 131J

Metoda scyntygrafii przy użyciu jodu jest wykorzystywana najczęściej w terapii łagodnych schorzeń tarczycy, do oceny stopnia nadczynności tarczycy oraz w leczeniu uzupełniającym po pełnej strumektomii.

Wskazania do scyntygrafii jodem

Wskazaniem do przeprowadzenie tego rodzaju badania jest konieczność:

• oceny wychwytu jodu – w celu zaplanowania wielkości dawki przed leczeniem radiomodem,
• wykonania testów hamowania czynności tarczycy lub stymulacji tarczycy.

Przebieg badania

Badanie trwa dwa dni. Pierwszego dnia pacjent będący na czczo musi zgłosić się do placówki, w której zostanie wykonane badanie. Na jakiś czas przed scyntygrafią, na prośbę lekarza, pacjent powinien odstawić leki wpływające na funkcjonowanie tarczycy, m.in.:

• hormony tarczycy – np. Euthyrox (około 4 tygodnie przed badaniem), 
• leki z jodem (około pół roku przed), 
• tiamazol – np. Metizol, Thyrozol (na około tydzień przed badaniem).

Pierwszego dnia zostaje podany pacjentowi znacznik, a badanie wykonuje się po około 24 godzinach od podania znacznika. Rejestrowanie obrazu trwa około 10 minut.

Przeciwwskazania do badania scyntygrafii

Scyntygrafia jest badaniem, w którym wykorzystuje się stosunkowo niebezpieczne znaczniki, dlatego istnieje szereg sytuacji, w których nie powinniśmy wykonywać scyntygrafii. Najważniejszym przeciwwskazaniem jest ciąża i okres karmienia piersią.

Scyntygrafia – podsumowanie

Badanie scyntygrafii każdorazowo musi zostać zlecone przez lekarza endokrynologa, po uprzedniej konsultacji i wywiadzie przeprowadzonym z pacjentem. Może być dobrym uzupełnieniem badań krwi czy USG i odgrywać ważną rolę w planowaniu postępowania leczniczego. Zdarza się, iż w przypadku wykrycia za pomocą scyntygrafii różnego rodzaju schorzeń, konieczne będzie rozpoczęcie leczenia farmakologicznego.