Rozedma płuc – czym jest? Przyczyny, objawy i leczenie rozedmy płuc

Czym jest rozedma płuc?

Rozedma (emphysema) to choroba płuc polegająca na nieprawidłowym poszerzaniu się pęcherzyków płucnych, prowadzącym do uszkodzenia ich ścian, w wyniku czego tracą one swoją elastyczność i pękają. W efekcie dochodzi do zmniejszenia czynnej powierzchni oddechowej, a do płuc trafia większa ilość powietrza niż chory jest w stanie usunąć podczas wydechu. Wymiana gazowa zostaje upośledzona, a w skrajnych przypadkach może dojść nawet do zagrażającej życiu niewydolności płuc.

Rodzaje rozedmy płuc

Ze względu na mechanizm powstania rozedmy wyróżnia się:

• rozedmę pierwotną – powstaje w wyniku zachwiania równowagi między proteazami a antyproteazami występującymi w płucach. Przyczyną zaburzonej równowagi mogą być substancje zawarte w dymie tytoniowym lub zanieczyszczonym powietrzu. Innym powodem może być genetyczna skłonność organizmu, np. niedobór białka (alfa-1-antytrypsyny) odpowiedzialnego za elastyczność pęcherzyków płucnych;
• rozedmę wtórną – powstaje w wyniku innej choroby, która przyczynia się do wzrostu objętości pęcherzyków płucnych i uszkodzenia ich ścian.

Ponadto, rozedmę dzieli się na:

• rozedmę środka zrazika – zniszczeniu ulegają oskrzeliki oddechowe, ta postać jest często stwierdzana u palaczy tytoniu; 
• rozedmę całego zrazika – zniszczeniu ulegają nie tylko oskrzeliki oddechowe, ale także woreczki pęcherzykowe oraz pęcherzyki płucne, ta postać zazwyczaj dotyka ludzi z niedoborem alfa-1-antytrypsyny.

Przyczyny rozedmy płuc

Najczęstszą przyczyną rozedmy płuc jest palenie papierosów, ale powodem może być również przebywanie w zanieczyszczonym środowisku, przewlekłe procesy zapalne górnych dróg oddechowych lub uwarunkowania genetyczne. Jako możliwą przyczynę rozedmy płuc wymienia się również zwiększony i częsty wysiłek oddechowy, np. u wydmuchiwaczy w hucie szkła lub u muzyków grających na dętych instrumentach.

Objawy rozedmy płuc

Charakterystycznym objawem rozedmy płuc jest duszność. Początkowo pojawia się ona jedynie po wysiłku fizycznym, a z czasem może występować nawet w trakcie odpoczynku. Ponadto mogą pojawić się:

• świszczący oddech,
• kaszel, któremy może towarzyszyć wydzielina,
• osłabienie mięśni,
• zawroty głowy,
• beczkowata klatka piersiowa,
• spadek masy ciała,
• sine zabarwienie skóry i błon śluzowych w wyniku niedotlenienia organizmu.

Jak rozpoznać rozedmę płuc?

W celu zdiagnozowania rozedmy płuc w pierwszej kolejności wykonuje się rentgen (RTG) klatki piersiowej. Nie umożliwia on jednoznacznego wykrycia rozedmy, ale pozwala zauważyć cechy nadmiernego rozdęcia płuc. Na zdjęciu widoczne są jaśniejsze elementy w polach płucnych, spłaszczenie przepony, a niekiedy zauważyć można pęcherze rozedmowe.

Aby z całkowitą pewnością stwierdzić wystąpienie rozedmy płuc oraz określić stopień jej zaawansowania, pulmonolog może zalecić wykonanie tomografii komputerowej klatki piersiowej o dużej rozdzielczości (HRCT). Dodatkowo wykonuje się:

• spirometrię,
• gazometrię,
• bodypletyzmografię.

Leczenie rozedmy płuc

Leczenie rozedmy płuc polega na łagodzeniu objawów oraz likwidowaniu czynników powodujących rozwój choroby. Rozedmę płuc leczy się nie tylko farmakologicznie, ale także przez rehabilitację i stosowanie odpowiedniej diety.

Farmakologiczne leczenie rozedmy płuc

Do łagodzenia objawów rozedmy płuc stosuje się leki rozszerzające oskrzela, zawierające substancję z grupy cholinolityków lub beta-mimetyków, np. bromek ipratropium, formoterol, salmeterol, salbutamol. Są one pomocne w łagodzeniu duszności i problemów z oddychaniem. W przypadku cięższej postaci choroby stosowane są także glikokortykosteroidy wziewne, np. budezonid, flutikazon, które działają przeciwzapalnie i łagodzą duszności. W przypadku zaostrzeń wynikających z wystąpienia infekcji bakteryjnych stosuje się dodatkowo antybiotyki, a w najcięższych sytuacjach konieczne może być włączenie tlenoterapii.

Dostępność leków w najbliższych aptekach możesz z łatwością sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Fizjoterapia

Odpowiednia rehabilitacja zapobiega rozwojowi choroby i pomaga wzmocnić mięśnie oddechowe, dlatego tak ważne są odpowiednie ćwiczenia oddechowe oraz ogólnousprawniająca aktywność fizyczna, dopasowana do możliwości chorego. Pomocny może okazać się także masaż rozluźniający mięśnie grzbietu i klatki piersiowej.

Chirurgiczne leczenie rozedmy płuc

W niektórych przypadkach konieczne jest chirurgiczne leczenie rozedmy polegające na zmniejszeniu objętości płuc. W przypadku ciężkiej postaci choroby jedynym rozwiązaniem może okazać się przeszczep płuc.