Prolaktyna − normy. Jak regulować prolaktynę?

Fizjologiczne funkcje prolaktyny

Prolaktyna jest hormonem peptydowym, wydzielanym przez przedni płat przysadki mózgowej. Jej głównym zadaniem jest stymulowanie wzrostu gruczołów sutkowych i wywoływanie laktacji. Właśnie dlatego poziom prolaktyny rośnie w ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze, a także po porodzie. 

Co ciekawe, wiele osób uważa, że dzięki prolaktynie zajście w kolejną ciążę w okresie karmienia piersią jest niemożliwe. Okazuje się, że prawdopodobieństwo rzeczywiście jest mniejsze, jednak nie jest to całkowicie skuteczna metoda antykoncepcyjna. Wpływ na hamowanie płodności ma między innymi długość i częstotliwość każdego karmienia, co znajduje odzwierciedlenie w poziomie prolaktyny.

Podwyższony poziom prolaktyny − przyczyny

Podwyższony poziom prolaktyny, nazywany inaczej hiperprolaktynemią, może być oznaką problemów zdrowotnych. Jej nadmierne wydzielanie związane bywa z chorobami układu nerwowego np. gruczolakiem przysadki. Nie bez znaczenia są także inne schorzenia endokrynologiczne, takie jak zespół policystycznych jajników, pierwotna niedoczynność tarczycy lub kory nadnerczy.

Poziom prolaktyny może również przekraczać normę w konsekwencji przewlekłego przyjmowania niektórych leków. Do leków zwiększających poziom prolaktyny zaliczamy się:

• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,
• neuroleptyki atypowe,
• leki przeciwwymiotne (tietylperazyna, metoklopramid),
• inhibitory monoaminooksydazy,
• estrogeny,
• narkotyczne leki przeciwbólowe.

Warto pamiętać, że pochodne estrogenowe wchodzą w skład tabletek antykoncepcyjnych. Jeśli stwierdzono zaburzenia poziomu prolaktyny, należy uwzględnić ten fakt w trakcie wyboru metody zapobiegającej ciąży. Stężenia prolaktyny korelują również z narażeniem na stres, który zawyża uzyskane wyniki badań.

Jak objawia się podwyższona prolaktyna?

Podwyższony poziom prolaktyny wpływać może na stan zdrowia zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Objawy dotyczą przede wszystkim funkcjonowania układu rozrodczego.

W przypadku kobiet: do zbadania poziomu prolaktyny powinny skłaniać zaburzenia miesiączkowania wynikające z nieregularności cyklu menstruacyjnego. Badanie zaleca się również przy problemach z zajściem w ciążę, mimo trwających dłuższy czas starań. Kolejnym sygnałem, że warto sprawdzić poziom prolaktyny, jest mlekotok występujący u kobiet niebędących w ciąży i niekarmiących piersią. Do innych objawów należy przewlekłe zmęczenie i spadek libido, a także przyrost masy ciała oraz zwiększona skłonność do obrzęków.

Hiperprolaktynemia u mężczyzn objawia się obniżeniem popędu płciowego oraz problemami z osiągnięciem erekcji. Zauważalna może być również ginekomastia, czyli powiększenie gruczołów sutkowych. W wyniku zaburzenia syntezy testosteronu i spermatogenezy, podwyższona prolaktyna powodować może niepłodność.

Badanie poziomu prolaktyny

Badanie prolaktyny zleca lekarz ginekolog lub endokrynolog. W przypadku kobiet określa on dzień, w którym należy wykonać oznaczenie, gdyż normy różnią się w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Interpretacja wyniku zależy również od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie oraz zastosowanej metody analitycznej. 

Na badanie prolaktyny najlepiej stawić się rano, na czczo (po upływie minimum 8 godzin od poprzedniego posiłku). Należy zadbać o to, aby być wypoczętym i unikać wcześniejszego wysiłku fizycznego. W celu uzyskania wiarygodnego wyniku, warto wstrzymać się od aktywności seksualnej przez okres kilku dni poprzedzających badanie. Procedura obejmuje pobranie krwi obwodowej i oznaczenie stężenia prolaktyny w próbce.

Jak regulować prolaktynę?

Metoda obniżająca poziom prolaktyny zależna jest od zdiagnozowanej przyczyny. W przypadku zmian w układzie nerwowym konieczne może okazać się leczenie operacyjne. Zazwyczaj podejmuje się leczenie farmakologiczne. Często stosowaną grupą leków są agoniści dopaminy (np. bromokryptyna), gdyż dopamina działa hamująco na wydzielanie prolaktyny. Wspomagająco można też sięgnąć po preparaty bez recepty, takie jak Cyclodynon czy Castagnus. Ich dostępność w aptekach sprawdzisz za pomocą portalu KtoMaLek.pl.