Mięczak zakaźny – objawy, rozpoznanie, leczenie

Czym jest mięczak zakaźny?

Mięczak zakaźny jest chorobą zakaźną skóry, wywołaną przez należącego do grupy pokswirusów wirusa mięczaka zakaźnego (łac. molluscum contagiosum virus, MCV). Wirus atakuje wyłącznie komórki nabłonkowe, nie powoduje zakażenia ogólnoustrojowego. Niestety, jest wysoce zaraźliwy. Przenosi się przez bezpośredni kontakt ze skórą osoby chorej, a także poprzez skażone ubrania i przedmioty, dając objawy po upływie 2 do 12 tygodni. Osoby dotknięte mięczakiem zakaźnym zarażają przez cały okres występowania zmian na skórze.

Kto może zarazić się mięczakiem zakaźnym?

Choroba ta może dotknąć każdego. Szczególnie narażone są:

• dzieci,
• osoby z obniżoną odpornością,
• chorzy na atopowe zapalenie skóry,
• sportowcy,
• masażyści.

Osoby zakażone powinny zwracać szczególną uwagę na higienę osobistą, używać własnych przyborów toaletowych. Należy również zrezygnować na czas leczenia z korzystania z takich miejsc jak siłownia, basen, gabinety masażu, publiczne łaźnie.

Jak wygląda mięczak zakaźny?

Po okresie inkubacji wirusa, trwającym od 2 do nawet 12 tygodni, pojawiają się na skórze twarde grudki w kolorze cielistym lub perlistym, wielkości około 1-5 mm. Wypełnione są treścią w wyglądzie przypominającą kaszkę. U osób z obniżoną odpornościa wykwit ten może być większy. Niektóre z grudek posiadają charakterystyczne wgłębienie w centralnej części.

Zazwyczaj na skórze pojawia się od kilku do kilkunastu wykwitów. U osób z obniżoną odpornością liczba ta może wynieść nawet kilkaset. W przypadku dorosłych choroba przenosi się najczęściej podczas kontaktów seksualnych, dlatego grudki pojawiają się na wewnętrznych stronach ud oraz w okolicy narządów płciowych. U dzieci grudki mogą wystąpić na całym ciele. Mięczak zakaźny nie atakuje wewnętrznej strony dłoni ani podeszwy stóp.

Objawy zakażenia mięczakiem zakaźnym

Oprócz występowania charakterystycznych grudek, mięczak zakaźny nie daje innych specyficznych objawów. W pobliżu zmian może pojawić się stan zapalny w postaci zaczerwienienia. Oprócz tego grudki mogą czasem swędzieć, co często prowadzi do rozdrapywania wykwitów i nadkażeń bakteryjnych.

Lekarz rozpoznaje chorobę głównie na podstawie wyglądu grudek. W wyjątkowych przypadkach może zlecić badanie histopatologiczne jej kaszkowatej zawartości. W pobranym materiale stwierdza się obecność charakterystycznych wtrętów wewnątrzkomórkowych.

Leczenie mięczaka zakaźnego

Mięczak zakaźny to choroba samoograniczająca się. W większości przypadków może dojść do samoistnego wyleczenia w ciągu kilku do kilkunastu miesięcy. Po przejściu choroby, w miejscu grudek często powstają blizny, co stanowi problem natury estetycznej. Ze względu na wysoką zakaźność mięczaka zakaźnego, wskazane jest podjęcie leczenia.

Wśród stosowanych metod można wyróżnić metody inwazyjne i nieinwazyjne.

Metody inwazyjne (mechaniczne)

W tej grupie wyróżnić można takie sposoby, jak łyżeczkowanie, krioterapia, ablacja laserowa czy ręczne usuwanie grudek.

• Łyżeczkowanie – bardzo chętnie stosowana metoda, charakteryzująca się niskim ryzykiem nawrotów i pojawienia blizn. Przeznaczona jest dla dorosłych i dzieci powyżej 10 roku życia. Przed zabiegiem lekarz może zastosować preparaty znieczulające zawierające lidokainę, żeby zmniejszyć odczucia bólowe. 
• Krioterapia – prosta i tania w wykonaniu, polegająca na wymrożeniu wykwitów, wiąże się jednak z większym dyskomfortem niż łyżeczkowanie. 
• Ablacja laserowa – szybka i bezbolesna. Polecana szczególnie w przypadku dzieci z mnogimi wykwitami.
• Ręczne usuwanie zawartości grudek – metoda dość powszechna, chociaż charakteryzująca się wysokim ryzykiem powstania blizn po zabiegu. 

Metody chemiczne

Wykorzystanie środków chemicznych jest preferowane u dzieci poniżej 10. roku życia, gdyż wiążą się z mniejszym stresem niż w przypadku zabiegów mechanicznego usunięcia zmian. Wśród substancji czynnych preparatów można wyróżnić:

• podofilotoksynę,
• wodorotlenek potasu,
• tretynoinę,
• kwas salicylowy,
• kantarydynę,
• azotan sodu,
• kwas trichlorooctowy.

Dostępność poszukiwanych przez Ciebie preparatów w okolicznych aptekach możesz sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.

Metody alternatywne

Wśród dodatkowych sposobów na zwalczanie mięczaka zakaźnego można wyróżnić zastosowanie imikwimodu, leku o działaniu stymulującym układ immunologiczny. Istnieją także badania wskazujące na skuteczność cymetydyny. U osób z obniżoną odpornością, np. u chorujących na AIDS, konieczna może być intensywna terapia antyretrowirusowa.