Kłykciny kończyste – czym są? Przyczyny, objawy i leczenie

Czym są kłykciny kończyste?

Charakterystyczne zmiany skórne, nazywane kłykcinami kończystymi, są spowodowane zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Mają postać grudek i brodawek, są miękkie i mogą mieć różną barwę - od koloru skóry, przez czerwony, aż do brunatnego. Niekiedy łączą się ze sobą w większe, kalafiorowate twory. Powstają w wyniku szybkiego dzielenia się komórek nabłonkowych zainfekowanych wirusem. Zmiany są bezbolesne, czasami swędzące. W przypadku nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego może pojawić się nieprzyjemny zapach i ropna wydzielina.

Dotychczas odkryto ponad 100 rodzajów wirusów brodawczaka ludzkiego. Typy 1 i 2 są odpowiedzialne za często występujące na stopach i dłoniach kurzajki. Typy 6, 11, 42, 43, 44 przyczyniają się do powstania zmian skórnych, takich jak kłykciny kończyste. Zmiany te zlokalizowane są głównie w okolicach:

• zewnętrznych narządów płciowych (wargi sromowe, napletek, żołądź), 
• odbytu,
• błon śluzowych jamy ustnej.

Jak można się zarazić kłykcinami kończystymi?

Do zakażenia kłykcinami kończystymi dochodzi głównie poprzez kontakt seksualny, w tym także analny i oralny. Wirus rzadko przenosi się na przedmiotach, na przykład na ręczniku. Brodawczaka ludzkiego może przekazać także matka swojemu dziecku podczas porodu. 

Choroba rozwija się w ciągu 1 do 6 miesięcy od zakażenia, dlatego trudno ustalić źródło problemu. Około 50% przypadków zakażenia wirusem HPV jest bezobjawowych. W początkowej fazie utajonej zmiany nie są widoczne. 

Wirusy wywołujące kłykciny kończyste (głównie HPV 6 i 11), należą do typów nieonkogennych i w przeciwieństwie do wielu innych (np. HPV 16 lub 18), nie zwiększają ryzyka wystąpienia nowotworów, między innymi raka szyjki macicy.

Jak wykryć zakażenie HPV?

Rozpoznanie zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego polega na potwierdzeniu jego obecności w komórkach za pomocą testów DNA. Materiał uzyskuje się podczas badania cytologicznego lub biopsji. Badaniu na obecność HPV mogą poddać się zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Kłykciny kończyste rozpoznaje się wzrokowo i zazwyczaj nie są potrzebne żadne dodatkowe testy (w rzadkich przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania).

Przyczyny kłykcin kończystych

Kłykciny kończyste są objawem zakażenia wirusem HPV, do którego najczęściej dochodzi w wyniku kontaktu seksualnego. Wśród czynników predysponujących do infekcji można wyróżnić:

• wczesną inicjację seksualną,
• współżycie z wieloma partnerami/partnerkami,
• niestosowanie prezerwatyw,
• niski poziom higieny osobistej,
• osłabioną odporność,
• antykoncepcję hormonalną,
• palenie tytoniu.

Leczenie kłykcin kończystych

Rodzaj terapii zależy od komfortu, preferencji, a także możliwości finansowych pacjenta. Głównym celem leczenia jest usunięcie zmian skórnych. Żadna z terapii niestety nie prowadzi do całkowitej eliminacji wirusa HPV. Należy jednak pamiętać, że typy HPV, które wywołują kłykciny kończyste, nie są powiązane z wystąpieniem zmian nowotworowych.

Wśród metod leczenia można wyróżnić zabiegi chirurgiczne, leczenie miejscowe oraz ogólnoustrojowe. Na ich zastosowanie ma wpływ wielkość zmian, ich lokalizacja oraz stan pacjenta, np. ciąża.

Do metod chirurgicznych zalicza się wycięcie zmian, wymrażanie, elektrochirurgię oraz wycięcie za pomocą lasera. Ich zaletą jest krótki czas leczenia – zazwyczaj wystarcza jedna do kilku wizyt. Metody te stosuje się zwykle w poważniejszych przypadkach.

Do metod miejscowych zalicza się stosowanie leków hamujących podziały komórkowe (podofilina, podofilotoksyna) w postaci kremu lub żelu, które można nakładać samodzielnie w domu. Inną substancją jest imikwimod, lek stymulujący układ odpornościowy. Jest bezpieczniejszy, ale mniej skuteczny.

Dostępność preparatów w okolicznych aptekach bez wychodzenia z domu możesz sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl 

Leczenie kłykcin kończystych w gabinecie lekarskim

Lekarz w gabinecie dysponuje mocno stężonymi preparatami, jednak ze względu na ich wysoką toksyczność nie nadają się one do samodzielnego stosowania przez pacjenta (z uwagi na możliwość uszkodzenia zdrowej skóry). 

W gabinecie lekarskim stosuje się także terapię kwasami: trichloroctowym (TCA) i dichlorooctowym (BCA), które naniesione na zmianę powodują martwicę tkanek i ich samoczynne usunięcie. Metody miejscowe stosuje się raczej w leczeniu kłykcin o mniejszych rozmiarach.

Wyleczone kłykciny kończyste mogą nawracać, dlatego konieczne są wizyty kontrolne. Pierwszą należy odbyć po około 3 miesiącach od usunięcia zmian.

Jak uchronić się przed zakażeniem wirusem HPV

Większość aktywnych seksualnie osób przechodzi w swoim życiu infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego, jednak przebiega ona bezobjawowo i ulega samowyleczeniu. Ryzyko infekcji zmniejszają:

• stały partner seksualny,
• stosowanie prezerwatyw (Durex Classic, Durex Extra Safe),
• dbanie o higienę osobistą,
• regularne badania przesiewowe,
• szczepienia ochronne.