Jodek potasu – kiedy się stosuje? Wytyczne, jak postępować w razie skażenia radiacyjnego

W połowie września w mediach pojawiła się informacja, że MSWiA rozpoczęło dystrybucję tabletek zawierających jodek potasu. Tabletki te dystrybuowano do jednostek Państwowej Straży Pożarnej, skąd następnie przekazywano je do jednostek samorządu terytorialnego. Informacja ta z wiadomych przyczyn wzbudziła poruszenie i skłoniła wiele osób do szukania informacji na temat zastosowań jodku potasu oraz płynu Lugola. Kiedy zatem powinno się stosować jodek potasu i dlaczego nie powinno się przyjmować jodu „na własną rękę”?

Zainteresowanie płynem Lugola na początku roku

Pod koniec lutego 2022 r. pisaliśmy o zwiększonym zainteresowaniu płynem Lugola, w tym zauważalnie rosnącą sprzedażą tego preparatu. Na tę sytuację wpływ miała sytuacja tocząca się za naszą wschodnią granica, związana z działaniami wojennymi w Ukrainie (konkretnie w rejonie elektrowni w Czarnobylu). Odnotowane wówczas promieniowanie radioaktywne zostało wywołane przez unoszący się pył i nie stanowiło żadnego zagrożenia, jednak mimo to tysiące ludzi wykupiło w aptekach płyn Lugola oraz szukało informacji na temat jego stosowania w razie skażenia radiacyjnego.

WAŻNE!

Płynu Lugola nie powinniśmy stosować na własną rękę! Stosowanie tego preparatu prewencyjnie może negatywnie wpłynąć na stan naszego zdrowia, zwłaszcza na funkcjonowanie tarczycy. Co więcej, dostępny w aptekach płyn Lugola przeznaczony jest wyłącznie do stosowania zewnętrznego – nie należy go pić!

Skąd nagłe zainteresowanie jodkiem potasu?

Przez ostatnie miesiące zainteresowanie preparatami jodu znacząco spadło, lecz sytuacja uległa zmianie w połowie ubiegłego miesiąca, gdy media zaczęły informować o dystrybuowaniu jodku potasu do powiatowych jednostek Państwowej Straży Pożarnej. Jak informuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, są to rutynowe działania powzięte na wypadek ewentualnego wystąpienia skażenia radiacyjnego. Zgodnie z przekazanymi informacjami, przygotowano ponad 57 milionów tabletek z jodkiem potasu.

Działania te mają związek z atakami na Zaporoską Elektrownie Jądrową w Ukrainie. Eksperci zapewniają, że działania te nie stwarzają zagrożenia dla mieszkańców Polski, jednakże jest to sytuacja bez precedensu i należy być przygotowanym na różne, nawet najmniej prawdopodobne scenariusze. Jednocześnie przedstawiciele Państwowej Agencji Atomistyki uspokajają, że sytuacja jest na bieżąco monitorowana, a na terenie kraju nie występuje zagrożenie radiacyjne.

Kiedy stosuje się jodek potasu?

Jodek potasu jest związkiem chemicznym — solą potasową kwasu jodowodorowego. W sprzedaży dostępne są preparaty zawierające 65 mg jodku potasu, co odpowiada 50 mg jodu. Zgodnie z ChPL stosuje się je jako środek blokujący tarczycę, aby zapobiec wychwytowi jodu radioaktywnego. Przyjęcie odpowiedniej dawki wysyca tarczycę stabilnym jodem i tym samym blokuje wchłanianie przez nią radioaktywnego jodu. Tabletek z jodkiem potasu nie stosuje się prewencyjnie, a jedynie po otrzymaniu komunikatu od właściwych służb o wystąpieniu skażenia radiacyjnego.

Dawkowanie tabletek z jodkiem potasu

Aby zapewnić odpowiednią ochronę, tabletki z jodkiem potasu należy przyjąć niezwłocznie po otrzymaniu komunikatu – najlepiej w ciągu dwóch godzin. Zastosowanie leku w ciągu 8 godzin od ekspozycji na działanie promieniowania nadal stanowi korzyść dla pacjenta.

Dawka zależna jest przede wszystkim od wieku pacjenta, dlatego należy przestrzegać poniższych zaleceń:

noworodki – ¼ tabletki (12,5 mg jodu);
dzieci od 1. miesiąca życia do 3. roku życia – ½ tabletki (25 mg jodu);
dzieci od 3. do 12. roku życia – 1 tabletka (50 mg jodu);
dzieci powyżej 12. roku życia i dorośli do 60. roku życia – 2 tabletki (100 mg jodu);
kobiety w ciąży i karmiące piersią – 2 tabletki (100 mg jodu).

Tabletki można połykać w całości lub rozgryzać. Można te też rozkruszyć i rozpuścić w wodzie lub innym płynie.

Kto powinien zachować ostrożność?

Część pacjentów zastosowanie jodku potasu powinna skonsultować wcześniej z lekarzem. Dotyczy to przede wszystkim pacjentów w trakcie leczenia chorób tarczycy, a także:

pacjentów z zaburzeniami czynności nerek;
pacjentów z zaburzeniami czynności nadnerczy;
osób stosujących leki hamujące czynność tarczycy, preparaty moczopędne oszczędzające potas, a także kaptopril, enalapril lub chinidynę.

Kiedy nie przyjmować jodku potasu?

Jodku potasu nie powinny przyjmować:

osoby uczulone na jodek potasu (lub pozostałe składniki leku);
pacjenci z nadczynnością tarczycy;
pacjenci z zaburzeniami naczyń krwionośnych;
osoby zmagające się z chorobami autoimmunologicznymi połączonymi ze świądem i pęcherzami na skórze.

Warto zapoznać się z oficjalną broszurą, w której zawarto szczegółowe informacje na temat postępowania w razie skażenia radioaktywnego.

📢Wszystko co trzeba wiedzieć na temat #jodekpotasu i postępowania w razie skażenia radioaktywnego. Bardzo ważne‼️ #jodekpotasu nie można przyjmować profilaktycznie i na własną rękę! @MZ_GOV_PL @GIF_GOV_PL @URPLWMiPB @MSWiA_GOV_PL 👇 pic.twitter.com/3pjDNyswMo
— Naczelna Izba Aptekarska (@NaczelnaA) October 3, 2022

W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej zwrócić się do swojego lekarza prowadzącego, który doradzi, czy w danym przypadku zastosowanie jodku potasu jest zasadne i bezpieczne dla pacjenta.

WAŻNE!

W razie ewentualnego zagrożenia tabletki jodkiem potasu będą dystrybuowane w wyznaczonych punktach, a pacjenci będą mieli do nich bezpłatny dostęp. Nie należy więc dokonywać zakupu na własną rękę, zwłaszcza poza obrotem aptecznym!

Źródła:

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.