Eutyreoza − czym jest? Jakie choroby tarczycy przebiegają z eutyreozą?

Czym jest eutyreoza?

W terminologii medycznej często stosuje się przedrostki, nadające wyrazom dodatkowe znaczenie. Przykładowo “hiper-” oznacza stan powyżej normy, “hipo-” − stan poniżej normy, zaś przedrostek “eu-” stosuje się do określenia wartości prawidłowych. W przypadku określania funkcji tarczycy, mówimy więc odpowiednio o hipertyreozie − przy nadczynności tarczycy, hipotyreozie − przy niedoczynności tarczycy, a o eutyreozie, kiedy mamy do czynienia z prawidłowym funkcjonowaniem tarczycy, także pod względem ilości wydzielanych hormonów.

Normy stężenia hormonów w eutyreozie

W badaniach tarczycy określa się poziom trzech hormonów:

• TSH (hormon tyreotropowy) − wydzielany przez przysadkę. Stymuluje tarczycę do produkcji jej własnych hormonów. Norma dla dorosłych: 0,27 - 4,2 mlU/l;
• FT3, czyli wolnej (niezwiązanej z białkami i innymi strukturami, faktycznie oddziałującej na organizm) frakcji trójjodotyroniny (hormonu T3). Norma dla dorosłych: 3,1–6,8 pmol/l;
• FT4 - wolna frakcja tyroksyny (hormonu T4). Norma dla dorosłych: 12,0–22,0 pmol/l.

W stanie eutyreozy stężenia powyższych hormonów zawierają się w granicach normy.

Czy eutyreoza oznacza zdrową tarczycę?

Eutyreoza to stan prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczowego, stwierdzonym w badaniu podmiotowym i przedmiotowym oraz objawiającym się prawidłowym poziomem hormonów tego gruczołu we krwi. Niestety, istnieją choroby tarczycy przebiegające z eutyreozą. Choć pozornie wyniki badań stężenia hormonów wskazują na brak zaburzeń, konieczna jest wówczas dalsza diagnostyka.

Choroby tarczycy przebiegające z eutyreozą

W przypadku stanów chorobowych gruczołu tarczowego, które nie są odzwierciedlane zmianami w jego funkcjonowaniu, najczęściej mówi się o różnego rodzaju wolu nietoksycznym (inaczej obojętnym). Dla odróżnienia, wole toksyczne ma zwykle funkcje wydzielnicze, prowadzi więc do nadczynności tarczycy. Warto zaznaczyć, iż wole nietoksyczne nie ma charakteru złośliwego ani zapalnego. 

Rodzaje i przyczyny powstawania wola nietoksycznego

Wole tarczycowe to stan powiększenia tarczycy. Jest ono widoczne w badaniu USG, często takżę zauważalne z zewnątrz lub wyczuwalne palpacyjnie. Trudniejsze do wykrycia jest tzw. wole zamostkowe. Ze względu na budowę, czy raczej sposób rozrostu tkanki, wyróżniamy następujące rodzaje wola nietoksycznego:

• miąższowe (rozlane) − cały gruczoł zwiększa swoją objętość. Najczęściej związane jest z niedoborem jodu;
• guzkowe − pojawia się jeden lub kilka guzków wyczuwalnych palpacyjnie lub ognisk widocznych w badaniu USG. Może mieć wiele przyczyn, np. zaburzenia hormonalne wynikające z ciąży, niektóre leki lub zanieczyszczenia, defekty enzymatyczne bądź procesy immunologiczne. 

Wole nietoksyczne guzkowe są dużo częstsze u dorosłych niż u dzieci, także jako następstwo wola rozlanego w młodości.

Objawy wola obojętnego

Ponieważ wole nietoksyczne nie jest związane ze zmienioną funkcją wydzielniczą tarczycy (występuje czasem przy eutyreozie), rzadziej mamy do czynienia z typowymi objawami nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Niestety guzki na tarczycy mogą wywoływać ucisk na żyły szyjne, nerw krtaniowy, a nawet tchawicę i przełyk, prowadząc do zaburzeń połykania i oddychania. Większość pacjentów z wolem odczuwa większy lub mniejszy dyskomfort na szyi.

Diagnostyka i leczenie wola nietoksycznego

W przypadku każdego powiększenia tarczycy należy zbadać poziom hormonów oraz innych wskaźników, a także wykonać badanie BAC, USG i RTG klatki piersiowej oraz szyi, w celu rozpoznania odpowiedniej postaci wola i wykluczenia wola toksycznego czy nowotworu. 
Jeśli wole nie jest duże, można poprzestać na obserwacji i leczeniu zachowawczym. W przypadku większego, uciskającego wola, stosuje się zabieg operacyjny.

Wole obojętne rozlane

Zdarza się, iż wole obojętne rozlane nie występuje w eutyreozie, lecz jest objawem zaburzeń poziomu hormonów tarczycy w organizmie. Jeśli pojawiło się niedawno lub jest wynikiem nawrotu pooperacyjnego, podaje się preparaty jodu (Jodid) oraz L-tyroksyny (Euthyrox, Letrox), osobno lub w skojarzeniu. Operację przeprowadza się tylko w przypadku dużego wola powodującego ucisk o poważniejszych skutkach.

Dostępność wymienionych preparatów w najbliższych aptekach możesz w łatwy sposób sprawdzić za pośrednictwem portalu KtoMaLek.pl.

Wole obojętne guzkowe 

W przypadku wola guzkowego, leczenie zachowawcze może być przeprowadzane za pomocą L-tyroksyny pod okiem endokrynologa, jednak ze względu na mniejszą skuteczność takiej terapii, częstszym rozwiązaniem jest operacyjne usunięcie guzków, zwłaszcza w przypadku wola zamostkowego lub guzków sugerujących możliwość toczącego się procesu nowotworowego. W przypadku przeciwwskazań do operacji można wykonać terapię jodem radioaktywnym (I¹³¹).