Czy aspartam jest rakotwórczy?

Czym jest aspartam?

Aspartam jest związkiem chemicznym, używanym jako sztuczny środek słodzący, czyli słodzik. Na etykietach produktów spożywczych znajdziemy go pod skrótem E951. Aspartam spotykany jest naprawdę często - nie dość, że słodszy niż tradycyjna sacharoza z cukiernicy (około 160-200 razy), to jeszcze mniej kaloryczny.

Aspartam w naszym organizmie rozkłada się do dwóch aminokwasów: fenyloalaniny i kwasu asparaginowego. O ile dla zdrowego człowieka nie stanowi to żadnego zagrożenia (są to naturalnie występujące aminokwasy), o tyle osoby z chorobą zwaną fenyloketonurią muszą bardzo uważać na obecność fenyloalaniny w spożywanych produktach. Organizm tych osób nie trawi fenyloalaniny, a jej gromadzenie się w organizmie może powodować występowanie toksycznych objawów. 

Zastosowanie aspartamu

Aspartam jest często stosowany jako zamiennik cukru rafinowanego dla osób cierpiących na cukrzycę. Dzięki swoim właściwościom świetnie się do tego nadaje, ponieważ nie podnosi poziomu glukozy we krwi i nie wpływa na wydzielanie insuliny, a przy tym zachowuje swój słodki smak.
Warto jednak pamiętać o tym, że aspartam jest związkiem nietrwałym termicznie. Pod wpływem temperatury rozkłada się na wolne aminokwasy, przez co traci swoją słodycz, więc nie nadaje się do słodzenia ciast pieczonych w wysokiej temperaturze.

Gdzie możemy go znaleźć?

Lista produktów, w których możemy znaleźć aspartam jest naprawdę długa. Ponieważ aspartam jest niskokaloryczny, bardzo często dodaje się go do produktów, które w zamierzeniu mają nie zawierać cukru, a w dalszym ciągu być słodkie. Jednak nie tylko produkty “light” zawierają aspartam. Są to także m.in.:

• słodzone napoje (gazowane i niegazowane)
• napoje energetyczne
• słodkie jogurty i desery mleczne
• gumy do żucia
• polewy do ciast.

Aspartam znajdziemy także w niektórych preparatach farmaceutycznych. Dodaje się go m.in. do tabletek musujących.

Czy aspartam jest bezpieczny?

Aspartam jest dosyć kontrowersyjnym zamiennikiem cukru. Jego bezpieczeństwo było przedmiotem wielu badań i rozpraw naukowych. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku pojawiło się sporo doniesień dotyczących potencjalnego wpływu aspartamu na rozwój komórek nowotworowych, wysnutych m.in. na podstawie opublikowanego badania na szczurach. Jednak ocena wspomnianego badania wykazywała sporo nieścisłości i błędów, popełnionych podczas jego przeprowadzania przez badaczy, dlatego jego wiarygodność była wątpliwa.

Na temat bezpieczeństwa stosowania aspartamu przeprowadzono już setki badań. Odpowiednie agencje regulacyjne na całym świecie analizują te dane i wydają opinie na temat słodzika. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) po przeanalizowaniu wielu badań naukowych, przeprowadzanych zarówno na zwierzętach jak i na ludziach, wydał pozytywną opinię dotyczącą stosowania aspartamu na terenie Unii Europejskiej. EFSA uznała aspartam jako bezpieczny składnik żywności. Jednocześnie eksperci stwierdzili, że aspartam nie zaburza pracy mózgu, nie powoduje uszkodzeń układu nerwowego, a także nie wpływa na zachowanie i funkcje poznawcze dzieci oraz dorosłych. Podobne decyzje wydały m.in. FDA, UK Food Standards Agency czy Health Canada.

Zdrowy rozsądek ponad wszystko!

W przypadku stosowania każdej substancji chemicznej trzeba pamiętać o tym, aby zachować zdrowy rozsądek. To dawka czyni truciznę, więc nie należy przekraczać dopuszczalnych wartości, a dopuszczalny dzienny limit spożycia aspartamu według EFSA to 40 mg/kg masy ciała.

Temat bezpieczeństwa aspartamu jest na bieżąco aktualizowany. Wciąż przeprowadzane są nowe badania, a agencje regulacyjne analizują wszelkie doniesienia oraz przeglądają stare analizy. Na zbadanie długoterminowych skutków zażywania substancji chemicznych potrzeba wielu lat, więc bezpieczeństwo długotrwałego stosowania aspartamu wciąż nie jest do końca znane. Dlatego warto zainteresować się tematem bezpieczeństwa aspartamu i być na bieżąco z informacjami, podawanymi przez odpowiednie organy.